نیازهای آخرتی انسان

انسان در دنیا نیازهایی دارد که با ابزارهای خاص خود آن را به دست می آورد وقتی انسان گرسنه است, نیاز به غذا دارد و هنگام تشنگی آب می خواهد در برابر سرما و تاریکی دنبال آتش و نور می رود و برای تحقق امنیت و آسایش و در مقابل توفان و هجوم درندگان, خانه می سازد

انسان در دنیا نیازهایی دارد که با ابزارهای خاص خود آن را به دست می آورد. وقتی انسان گرسنه است، نیاز به غذا دارد و هنگام تشنگی آب می خواهد. در برابر سرما و تاریکی دنبال آتش و نور می رود و برای تحقق امنیت و آسایش و در مقابل توفان و هجوم درندگان، خانه می سازد.

● دنیا، دارالاسباب

اصولا برای هر چیزی سبب مشخصی است که با آن سبب می توان به هدف رسید. از این رو دنیا را دارالاسباب نامیده اند؛ چرا که برای رسیدن به هر چیزی می بایست سبب مخصوص آن را جست وجو کرد و از آن بهره برد. حضرت ذوالقرنین برای رسیدن به اهداف خویش اسباب مختلفی را بکار برد که در سوره کهف به آن اشاره شده است. حضرت موسی(ع) نیز برای رسیدن به حکمت و علم لدنی رشدی به سراغ معدن آن رفت و مامور شد تا از طریق آموزش نزد حضرت خضر(ع) از علم لدنی استفاده کند و در کلاس درس آن حضرت شرکت نماید و تفاوت علم حصولی و حضوری را دریابد و بفهمد که میان علم الدراسه تا علم الوراثه چه اندازه راه های دشوار سیر و سلوک معنوی و اطاعت و تعبد محض وجود دارد که از بسیاری برنمی آید؛ چرا که ما عادت کرده ایم که همواره حتی در امور تعبدی چرا بپرسیم و از حکمت و علت آن جویا شویم که البته کار خوبی است ولی راه و رسم مردان شهود و طاعت محض نیست. از این رو علم شهودی و حق الیقین را در عبودیت محض دانسته اند که در آن از حکمت و علت نمی پرسند بلکه بندگی می کنند. (حجر، آیه ۹۹)

به هر حال، دنیا دارالاسباب است و خداوند فرمان می دهد که برای هر کاری سببی را بجویید که ریسمان اتصال است.(انعام، آیه ۳۵)

در یک حدیث قدسی رسول اکرم(ص) به نقل از خداوند متعال فرمود: برای هر ترسی لااله الا الله؛ برای هر غم و اندوهی ماشاءالله؛ برای هر نعمتی الحمدلله؛ برای هر آسایشی الشکر لله؛ برای هر چیز شگفت آوری سبحان الله؛ برای هر گناهی، استغفرالله؛ برای هر مصیبتی انالله و اناالیه راجعون؛ برای هر تنگی و دشواری حسبی الله؛ برای هر قضا و قدری توکلت علی الله؛ برای هر دشمنی اعتصمت بالله؛ و برای هر طاعت و گناهی لاحول و لاقوه الابالله العلی العظیم را آماده کرده ام (بحارالانوار، جلد ۸۷، باب، ۴۷، صفحه ۶، حدیث ۸)

اینها اسباب رهایی ما از مشکلات روزهای سخت است که حتی مخلصان نیز از آن خشیت دارند و به خدای سبحان پناه می برند و آن را دشوار و سخت می شمارند و گردنه ای بسیار هولناک و هلاکت بار می شمارند. (سوره دهر)

قبر، دروازه ورود به دنیای دیگر است. دنیای قبر می تواند روشن و تاریک باشد. این بستگی به ابزارهایی است که ما برای دنیای دیگر فراهم آورده ایم. اگر همه چیز مهیا باشد، آغاز روشنایی ابدی و خوشبختی و عیش ماست وگرنه آغاز بدبختی و شقاوت ابدی ما خواهد بود. باید با هوشیاری در راهی گام نهیم که توشه و ابزارها و اسباب آن منازل را فراهم کرده باشیم و بی گدار به آب نزنیم.

پیامبر(ص) فرمود: القبر ینادی فی کل یوم بخمس کلمات، انا بیت الوحده فاحملوا الی انیساً و أنا بیت الظلمه فاحملوا الی سراجاً انا بیت التراب فاحملوا الی فراشاً، انا بیت الفقر فاحملوا الی کنزاً، و انا بیت الحیات فاحملوا الی تریاقاً، و اما الانیس فتلاوه القرآن، اما السراج فصلوه اللیل و اما الفراش، فعمل الصالح و اما الکنز فلا اله الا الله و اما التریاق فالصدقه؛ قبر در هر روز پنج کلمه را فریاد می زند: ۱-من خانه تنهایی ام پس با خود انیس و مونسی به سوی من آورید؛ ۲-من خانه تاریکی هستم پس با خودتان چراغی به سوی من آورید؛ ۳-من خانه خاکی هستم پس با خودتان فرشی به سوی من بیاورید؛ ۴-من خانه فقر هستم پس با خودتان گنجی به سوی من بیاورید؛ ۵-من خانه گزندگان هستم پس با خودتان پادزهری به سوی من بیاورید.

اما انیس قبر، تلاوت قرآن، چراغ آن، نماز شب و فرش آن، عمل صالح و گنج آن لااله الا الله و پادزهر آن صدقه است. (سفینه البحار، ج ۲، ص ۳۹۷؛ مجموعه ورام، ابی الحسین ورام، ص ۲۰۰ و نیز الدعوات، قطب الدین الراوندی ص ۲۵۸)

جلیل بهشتی