بیمارستان وقف نکنید

توصیه های دکتر علیرضا مرندی به خیّرین حوزه سلامت

دکتر سیدعلیرضا مرندی، عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس و وزیر اسبق بهداشت در گفتگو با «سلامت» احداث و وقف بیمارستان بدون پیشتوانه مالی را چندان درست نمی‌داند و معتقد است احداث بیمارستان توسط خیرین و در نظر نگرفتن پشتوانه مالی آن برای ادامه کار، نمی‌تواند باری را از دوش حوزه سلامت کشور بردارد.....

▪ آقای دکتر به احتراز از ساخت بیمارستان اشاره کردید، چرا؟ این کار چه زیانی دارد؟

ـ بله، توصیه من این است که اصولا خیرین وارد بحث بیمارستان‌سازی نشوند، مگر اینکه نذر یا وصیتی در این مورد بوده باشد زیرا ما در این حوزه تجارب نامناسب فراوانی داریم. اگر قرار است بیمارستانی ساخته شود باید منابع مالی آن برای ادامه حیات هم وجود داشته باشد. اگر خیرین پیش‌بینی این امر را نکرده باشند، رفته‌رفته بیمارستان دچار اضمحلال می‌شود و محکوم به نابودی است.

▪ نمی‌توان این منابع را از طریق وزارت بهداشت فراهم کرد؟

ـ اگر بیمارستان‌ساز فقط مکانی را به عنوان بیمارستان‌ بسازد و تحویل بدهد، نمی‌تواند مفید باشد. وزارت بهداشت هم نمی‌تواند منابع مالی آن را تامین کند چون از قبل برای آن پیش‌بینی نکرده است. بیمارستان‌ها تا زمانی می‌توانند به کار خود ادامه بدهند که منابع مالی مورد نیاز خود را به دست آورند.

▪ آیا نمی‌توان گردش مالی این نوع بیمارستان‌ها را به عهده خود بیمارستان گذاشت؟

ـ اصولا هدف یک خیّر از احداث بیمارستان چیست؟! او می‌خواهد با این کار به عده‌ای از مردم که توانایی‌ مالی کمتری دارند، کمک کند نه اینکه مخصوص قشر توانمند باشد ولی اگر قرار باشد بیمارستان‌ هزینه‌های خود را تامین کند، باید تعرفه‌ها را افزایش دهد و با این کار بار مالی به دوش مردم و مراجعان می‌افتد و کسانی که هدف فرد خیّر بوده‌اند، از این خدمات بی‌نصیب می‌مانند. بیمارستان‌هایی که با هدف وقف ساخته می‌شوند یا باید به صورت کاملا رایگان خدمات خود را ارایه بدهند یا اینکه میزان دریافتی آنها حداکثر به اندازه تعرفه‌های بخش دولتی باشد.

▪ پس یعنی وقف در حوزه سلامت یک کار بیهوده است؟

ـ نه، اگر ارایه این خدمات در جایی باشد که وزارت بهداشت و حوزه سلامت به آن نیاز دارد، بسیار مناسب است ولی این طور نباشد که فعالیت‌ها به صورت موازی و چندباره کاری شود و به اتلاف پول، انرژی و زمان منجر شود. در کشور ما در برخی موارد این نوع چندباره کاری وجود دارد. به همین دلیل نتیجه مطلوب حاصل نمی‌شود. مثلا ما در موضوعی واحد می‌بینیم که بخش خصوصی هست، بخش دولتی هست، وزارت رفاه هم وارد شده و همه تلاش خود را در همین یک موضوع واحد گذاشته‌اند در حالی که بسیاری از حوزه‌ها نیاز به کار دارد. کار و فعالیت خیرین در حوزه سلامت نباید به نحوی باشد که مثل دفترچه‌های بیمه گروهی باشند که چند بار از این خدمات استفاده کنند و گروهی دیگر کلا از آن محروم باشند. در حال حاضر جاهای زیادی وجود دارد که خیرین می‌توانند در آن فعالیت کنند ولی برخی بخش‌ها هم وجود دارد که اشباع شده و نیازی به حضور آنان ندارد.

▪ پس کسانی که می‌خواهند در حوزه سلامت اقدام به وقف کنند، چگونه می‌توانند این کار را انجام دهند؟

ـ اگر افرادی قصد دارند حتما در حوزه سلامت فعالیت کنند، راه‌های بسیار زیادی وجود دارد که اتفاقا مورد نیاز حوزه سلامت هم هست. این افراد می‌توانند با راهنمایی و مشاوره وزارت بهداشت حوزه‌های مورد نیاز و مناطق محروم را شناسایی کنند و خدمات خود را در آن مسیرها هدایت کنند. خدماتی مثل احداث مراکز بهداشتی درمانی، مراکز سرپایی، خانه‌های بهداشت در مناطق محروم و مناطق روستایی و پایگاه‌های سلامت از حوزه‌هایی است که به شدت مورد نیاز است و وقف در آنها کاربردی‌تر خواهد بود.

▪ به نظر شما چه فعالیت‌هایی در این حوزه مناسب‌تر است؟

ـ در این خصوص کارهایی که موجب ارتقای سلامت شود یا مثلا از بروز بیماری‌ها پیشگیری کند، در حوزه سلامت بسیار مفید است ولی در این خصوص تا به حال کم‌توجهی شده و افراد خیّر اکثرا از آن غافل بوده‌اند. البته این امر به دلیل نخواستن آنها نبوده بلکه در واقع کسی به آنها مشاوره و اطلاعات لازم را نداده تا خدمات خود را در مسیر درست هدایت کنند. این موارد به نظر من برای محرومان بیشتر کاربرد تا ساخت بیمارستان. شاید از هر هزار نفر سه نفر از خدماتی مثل بیمارستان استفاده کنند ولی این مراکز خدمات خود را صرف ۷۰ میلیون نفر می‌کنند. به همین دلیل من به خیرین پیشنهاد می‌کنم که خدمات خود را بیشتر صرف این مسایل کنند.

▪ مجمع خیّرین سلامت کجاست؟

ـ حدود دو سال پیش ستادی به نام مجمع خیرین سلامت راه‌اندازی شد. مجمع خیرین سلامت بر اساس اصول ۲۹، ۴۳ و ۴۴ قانون اساسی هدفش هدایت اصولی و ساماندهی کمک‌های مردم در تامین نیازهای بهداشتی و درمانی مردم، تنظیم فعالیت موسسات خیریه سلامت، رفع موانع در جذب مشارکت‌های مردمی، افزایش کمک‌های خیرین و واگذاری امر بهداشت و درمان به مردم به صورت غیرانتفاعی است. از اهداف این مجمع می‌توان به تلاش برای شناسایی، هدایت و جذب خیرین بخش سلامت در کشور، برنامه‌ریزی به منظور تبلیغات و فرهنگ‌سازی برای جذب خیرین و کمک‌های مردمی برای ارتقای سلامت کشور، احداث، تکمیل، ترمیم، تجهیز و همیاری مراکز بهداشتی- درمانی کشور، ارتباط و تعامل با خیریه‌ها و سازمان‌های بین‌المللی در زمینه سلامت، ارایه پیشنهاد برای تصویب قوانین و مقررات لازم برای تسهیل و تسریع در ارایه خدمات به موسسات بهداشتی و درمانی دولتی و خیریه و پیگیری روش‌های تشویقی و ارایه تسهیلات به موسسات خیریه سلامت اشاره نمود.

سیدرضا نیری، مشاور وزیر بهداشت و رییس ستاد خیرین سلامت کشور است. او چندی پیش در حاشیه چهارمین اجلاس مجمع خیرین سلامت کشور در گفتگو با ایسنا با بیان اینکه تاکنون قوانین جامع و منسجمی برای حمایت از خیرین و برداشت منابع و مشکلات پیش رو در کشور وجود نداشته است، پیش بینی کرد که در آینده نزدیک مجمع خیرین سلامت به عنوان مرجع تایید کننده کار خیرین فعالیت کند. او به تعامل سازنده مجمع با مجلس شورای اسلامی و دولت اشاره کرد و افزود: «تلاش می‌شود تا اداره بیمارستان‌های دولتی به خیرین واگذار شود و دولت از آنها خرید خدمت کند.» دبیر کل مجمع خیرین سلامت کشور با بیان اینکه در یک سال گذشته بیش از ۵۰ پروژه در کشور کلنگ زنی شده و بسیاری از پروژه‌های نیمه تمام به همت خیرین به پایان رسیده است، گفت: «در تهران هم بیمارستان رازی، مرکز طبی کودکان،‌ بخش مادر و کودک مجتمع ولیعصر (عج) به کمک خیرین بازسازی و نوسازی شده است.» نیری به راه‌اندازی مرکز کودک و مادر و بیمارستان پیوند مغز استخوان شیراز اشاره کرد و افزود: «همچنین طی سه ماه گذشته در کاشان، چهار کلنگ زنی داشته‌ایم.»

اوبا بیان اینکه از این میزان ۱۸۰ میلیارد تومان توسط خیرین و مابقی از طریق دولت هزینه شده است، خاطرنشان کرد: «همچنین مقرر شده همه بیمارستان‌های دولتی و خیریه توسط شماری از اصناف پوشش داده شوند که هم اکنون ۱۲ بیمارستان در نظر گرفته شده است تا پنج صنف پشتیبان هر یک از بیمارستان‌ها باشد و تاکنون کارهای مقدماتی دو بیمارستان امام خمینی (ره) و شریعتی به انجام رسیده است.»

او همچنین خبر داد شعبه ستاد خیرین سلامت ایرانیان برای جذب کمک‌های مالی و فکری متخصصان ایرانی خارج از کشور در سوییس تشکیل شده است.

سیدرضا نیری در این باره گفته بود: «حدود ۲۰ روز پیش شعبه خیرین سلامت ایرانیان در کشور سوییس که مرکز نهادهای بین‌المللی است، ثبت و تشکیل شد.» هدف از تشکیل این دفتر که شاخه ستاد خیرین سلامت وزارت بهداشت است جذب کمک‌های مادی و فکری ایرانیان و پزشکان متخصص ایرانی خارج از کشور است که برای ارتقای سطح کیفی خدمات بهداشتی و درمانی ایرانیان به کار می‌رود. جالب اینکه او همچنین از مراجعات متعدد به این ستاد خبر داده و گفته بود: «در همین مدت کوتاه مراجعات مکرری از متخصصان برجسته ایرانی خارج از کشور داشتیم و توانستیم با چند نفر از این متخصصان که تخصص آنها در کشور نیست یا بسیار کم است، قرارداد امضا کنیم که هر ۳ یا ۴ ماه یکبار برای درمان و ویزیت ایرانیان به کشور بیایند تا زمینه اعزام بیماران به خارج برای درمان یا آموزش آن تخصص را در کشور فراهم کنند.»

مشاور وزیر بهداشت همچنین گفته است: «در همین مدت کوتاه پروفسور آخوندزاده با شعبه خیرین سلامت تماس گرفت و حدود ۷۰ هزار یورو به حوزه سلامت کشور کمک کرد. این هدیه شامل یک دستگاه UV تشخیصی سرطان پوست و امکاناتی برای خدمات تخصصی زنان و زایمان به همراه میز کار شخصی خود اوست که در اختیار متخصصان داخلی قرار می‌گیرد.

امیدواریم با گسترش شعب خیرین سلامت ایرانیان در کشورهای مختلف به زودی اتحادیه خیرین سلامت ایرانیان را در سطح بین‌المللی تأسیس کنیم و بتوانیم این کار را در کل دنیا گسترش دهیم.» نیری درباره کمک‌های قبل از تأسیس ستاد خیرین سلامت گفته است: «کمک‌های خیرین کشور در این عرصه بسیار پراکنده بود و هیچ انسجامی نداشت و حتی گاهی خدمات و کارهایی که خیرین با ذوق و سلیقه خودشان انجام می‌دادند، چون توجیه اقتصادی، علمی و عملیاتی نداشت، آن پول و سرمایه در واقع به هدر می‌رفت اما اکنون این اتفاق نمی‌افتد و دایره خیرین سلامت هر روز در حال گسترده شدن است.»

متمکنین و نیکوکاران هم می توانند برای مشارکت در امور بهداشت و درمان با شماره تلفن‌های ۸۱۶۳۴۱۰۶ و ۸۸۷۶۴۶۸۵ تماس و یا به آدرس تهران، ‌خیابان ایرانشهر، ساختمان امور مجلس وزارت بهداشت و درمان طبقه چهارم مراجعه کنند.

پیمان صفردوست