شاخصه های ازدواج موفق از نگاه اسلام

ازدواج یکی از مهمترین تصمیم ها در زندگی هر فردی است که می تواند سعادت و خوشبختی وی را تضمین کند و یا اینکه با یک تصمیم اشتباه کل زندگی خود را تباه کند

ازدواج یکی از مهمترین تصمیم ها در زندگی هر فردی است که می تواند سعادت و خوشبختی وی را تضمین کند و یا اینکه با یک تصمیم اشتباه کل زندگی خود را تباه کند. از همین روست که روانشناسان توصیه راههای متعددی را در خصوص نحوه انتخاب همسر به جوانان ارائه می کنند. اما در این میان آنچه که به نظر از همه شاخص ها مهمتر است توجه بر جنبه عقلایی انتخاب همسر است.متاسفانه برخی از جوانان در مقطع ازدواج تنها به احساسات خویش تکیه می کند و پرواضح است که این احساسات نمی تواند برای یک زندگی چند دهه ای موق کافی باشد.

در حال حاضر ازدواج‌ها متزلزل و اعتمادها سلب شده است چرا که از همان ابتدا طرفین (زن و مرد) با یکدیگر در خصوص مسائل مادی به جای معنویات، مذاکره می‌کنند.در واقع مذاکرات در خصوص مسائل مادی، ازدواج‌ها را به هم ریخته است و ارکانی که برای استمرار و تداوم چنین امر مقدسی باید وجود داشته باشد و به آن توجه شود، به چشم نمی‌خورد.در واقع وقتی به مسائل معنوی توجه نشود و در ابتدای امر ازدواج زن و مرد، مسائلی را ارزش فرض می‌کنند که از نظر اسلام ارزش نیست و روی آن سرمایه‌گذاری می‌کنند که پایه‌های این سرمایه‌گذاری متزلزل است و به مرور به هم می‌ریزد، در حقیقت مسائلی را برای خود در درجه نخست اولویت و اهمیت قرار می‌دهند که از نظر اسلام در اولویت نیست و حتی جزء معانی ارزشی اسلام قرار نمی‌گیرد که در حال حاضر بیشتر ازدواج‌ها چنین رنگ و بویی گرفته است.

اما ازنگاه اسلام شرایط انتخاب همسر به طور کلی در چند محور اصلی خلاصه می گردد:

در روایتی از امام صادق علیه السلام با توجه به دعایی که امام توصیه می کند شاخصهای یک همسر نمونه را بیان می فرماید. وَ رُوِیَ أَنَّهُ سَأَلَ ع أَبَا بَصِیرٍ إِذَا تَزَوَّجَ أَحَدُکُمْ کَیْفَ یَصْنَعُ فَقَالَ مَا أَدْرِی قَالَ إِذَا هَمَّ بِذَلِکَ ...‏(مکارم اخلاق، ص۲۰۵)روایت است که حضرت از ابی بصیر پرسید: یکی از شما می خواهد ازدواج نماید چه می کند؟ گفت نمی دانم. امام فرمود چون به این کار تصمیم گرفت دو رکعت نماز گزارد و خدا را حمد کند و بگوید: «خداوندا من قصد ازدواج دارم، زیباترین و خوشخوترین و عفیف ترین زنان را نصیب من کن که مال من و ناموس خود را بهتر حفظ کند و رزق و برکت او از همه وسیعتر باشد، و از او فرزندی پاک که در حیات‏ و مرگ من یادگاری صالح باشند بمن عنایت کن».با توجه به این روایت مردی که می خواهد به خواستگاری برود باید در شش ویژگی تحقیق کند، زیبایی ظاهر، حسن خلق، عفت و پاکدامنی، حفظ مال و فرزند شوهر، مایه برکت و رزق در زندگی شود، فرزندانی پاک تربیت کند.

در روایت دیگری علی بن اسباط از امام باقر علیه السلام برای شوهر دادن دختر خود مشورت می طلبد «کَتَبَ عَلِیُّ بْنُ أَسْبَاطٍ إِلَی أَبِی جَعْفَرٍ ع فِی أَمْرِ بَنَاتِهِ أَنَّهُ لَا یَجِدُ أَحَداً مِثْلَهُ فَکَتَبَ... (مکارم الأخلاق، ص۲۰۵)

علی بن اسباط در باره دخترانش به امام باقر علیه السلام نامه نوشت که هیچ کس مثل (هم شأن) من پیدا نمی شود که به او دختر دهم: حضرت جواب نوشت: مقصود تو را راجع به دخترانت دانستم، خدایت رحمت کند، این چنین میندیش و انتظار مبر، که پیغمبر (ص) فرمود: اگر خواستگاری آمد که اخلاقش مورد رضایت است با او ازدواج کنید «و اگر نکنید فتنه و فسادی در زمین شده است» «إِلَّا تَفْعَلُوهُ تَکُنْ فِتْنَه فِی الْأَرْضِ وَ فَسادٌ کَبِیر» (سوره انفال/ ۷۴) در این روایت به اخلاق نیکو و مورد رضایت اشاره شده که می تواند نتیجه دینداری و ایمان باشد و البته حضرت دقیقا به تدیّن فرد اشاره نکرده اند. البته مسلمان بودن فرد قدر مسلم ازدواج است اما امام علیه السلام به خوش خلقی اشاره می کنند که می توانیم نتیجه بگیریم یکی از شاخصه های مهمی که باید در خواستگار و همسر آینده دیده شود خوش خلقی است.حال برای انتخاب همسر چند نکته فرهنگی لازم به ذکر است که باید مورد توجه قرار گیرد اما لازم نیست همه آنها در یک پیوند رعایت شود:

▪ خانواده هر دو نفراز نظر فرهنگی و سنت های رایج نزدیک به هم باشند.

▪ تا سر حد امکان، تمکن مالی دو خانواده متناسب با یکدیگر باشد. (البته نقض این مورد در سیره پیامبر اکرم وجود داشته است خصوصا در ازدواج ایشان با حضرت خدیجه)

▪ اگر هر دو نفر اهل یک شهر نیستند حداقل در سایر زمینه ها و آداب و رسوم نزدیک به هم باشند. در مورد ازدواج هایی که در دو دین متفاوت یا در دو فرهنگ از دو جامعه متفاوت صورت می گیرد باید دقت کافی داشت زیرا پارامترهای بسیاری در این ازدواج ها مطرح می شود.

▪ دیدگاه های دو خانواده از نظر مذهبی – سیاسی – اجتماعی و معاشرت نزدیک به هم باشند.

▪ در خانواده دو طرف پدرسالاری یا مادرسالاری به صورت مطلق وجود نداشته باشد. این دو سیستم خانوادگی درحقیقت نوعی تکبرورزی و سلطه گرایی در خانواده است که به هیچ وجه صورت مناسبی در زندگی آینده فرزندان پیدا نمی کند.

▪ تناسب جسمی – شکل – قیافه و قد و سن و اندام هر دو نفر به هم نزدیک باشد تا حدی که تفاوت های موجود خیلی چشمگیر نباشد و به اصطلاع عامه «به هم بیایند».

▪ از نظر میزان تحصیلات، اختلاف فاحش نداشته باشند. یا حتی الامکان تحصیلات زن از مرد خیلی بالاتر نباشد. البته این موضوع در پرتو اخلاق در خانواده قابل حل است.