گاوچران آسمان

صورت فلکی گاوچران (Bootes) یا گاوران که به عوا نیز معروف است در آسمان بهاری به راحتی یافت می‌شود. این صورت فلکی در زیر دنبالهٔ دب‌اکبر یا خرس بزرگ قرار دارد. صورت فلکی گاوچران یا عوا …

صورت فلکی گاوچران (Bootes) یا گاوران که به عوا نیز معروف است در آسمان بهاری به راحتی یافت می‌شود. این صورت فلکی در زیر دنبالهٔ دب‌اکبر یا خرس بزرگ قرار دارد. صورت فلکی گاوچران یا عوا در برخی از اساطیر مانند مردی در حال شخم‌زده یا راندن یکی ارابه است و در نوشته‌های دیگر نیز آن را چوپان یا شکارچی نام برده‌اند که در حال شکار خرس بزرگ (دب اکبر) است.

(به طور کلی اگر در شب های بهاری به آسمان نگاه کنیم صورت فلکی عوا یا گاوچران را به شکل یک بادبادک می‌بینیم که در انتهای دنباله این بادبادک ستارهٔ پرنور و درخشان سماک رامح قرار دارد. این درخشان‌ترین ستارهٔ صورت فلکی گاوچران است.)

صورت فلکی گاوچران مانند خرس بزرگ یکی از صورت‌های فلکی است که از نظر اسطوره شناسی شهرت فراوانی دارد.

این صورت فلکی در زبان سومری به نام مردی که ارابه بزرگ می‌راند، خوانده می‌شود. و ظاهر شدن این صورت فلکی زمانی است که در بهار کشاورزان زمین خود را شخم می‌زنند. صورت فلکی گاوچران دارای ستاره‌های دوگانه است که این ستاره‌های دوگانه را تنها با تلسکوپ‌های کوچک می‌توان از هم تفکیک کرد.

ستارهٔ سماک رامح سومین ستارهٔ درخشان آسمان در این صورت فلکی قرار دارد که ستاره‌ای به رنگ قرمز است و با سرعت حدود ۱۲۰کیلومتر در ثانیه نسبت به خورشید حرکت می‌کند.

ستارهٔ اپسیلون ـ گاوچران (Epsilon-Bootis) یک ستارهٔ دوگانهٔ زیباست. این ستاره Izar به معنی کمربند وهم Pulcherina به معنی خیلی زیبا هم نامیده می‌شود. این ستارهٔ دوگانه با چشم غیرمسلح به سختی قابل تفکیک است. با چشم غیرمسلح قدر این ستاره ۴/۲ است ولی در واقع این ستاره شامل یک ابر غول سرخ با قدر ۵/۲ و یک ستاره آبی ـ سبز با قدر ۷/۴ و فاصلهٔ این دوستاره از هم برابر با ۹/۲ثانیه قوسی است. برای تفکیک آسان این دوستاره نیاز به یک تلسکوپ با عدسی ۵۰میلی‌متر است، و برای این که این دوستاره از لحاظ درخشندگی تفکیک کرد باید از یک تلسکوپ با عدسی ۷۵میلی‌متری استفاده شود. زیرا که درخشندگی ابر غول‌سرخ مانع از دیدن ستارهٔ دیگر می‌شود. این ستارهٔ دوگانه به طور میانگین حدود ۱۸۰سال نوری از ماه فاصله دارند.

ستارهٔ ازار در صورت فلکی گاوچران با حرف ? مشخص می‌شود. ستارهٔ دیگر صورت فلکی گاوچران ستارهٔ دوگانهٔ کاپا ـ گاوچران است که درناحیهٔ شمالی صورت فلکی قرار دارد و شامل ستارهٔ سفید است که می‌توان با یک تلسکوپ کوچک آنها را تفکیک کرد. قدر این دو ستاره ۵ و ۷ است.این ستارهٔ دوگانه با حرف K در صورت فلکی مشخص می‌شود.

ستارهٔ Mu-Bootis یامو ـ گاوچران یک ستارهٔ چندگانه است که با یک دوربین دوچشمی می‌توان دوستاره را مشاهده کرد. در صورتی که ستاره دارای نور ضعیف‌تر شامل دوستارهٔ جداگانه است که این دو ستاره هم با یک تلسکوپ دارای عدسی ۷۵میلی‌متری قابل تفکیک هستند. ستارهٔ چندگانه Mu-Bootis در صورت فلکی با حرف µ مشخص می‌شود و نام عربی آن القطربوس به نام چوب دستی سرکجی است که چوپانان به دست می‌گیرند.

ستارهٔ Xi-Bootis که یک ستارهٔ دوگانهٔ گرم و داغ است با یک تلسکوپ کوچک قابل تفکیک و شامل دو ستارهٔ طلایی ـ زرد رنگ با قدر ۵ و یک ستارهٔ نارنجی با قدر ۷ است که ستارهٔ نارنجی رنگ هر ۱۵۰ سال یک بار به دور ستارهٔ اصلی می‌گردد. ستاره کِسی در صورت فلکی گاوچران با حروف ? مشخص می‌شود.

ستارهٔ پی ـ گاوچران در ناحیهٔ جنوبی فلکی گاوچران قرار دارد که یک ستارهٔ دوگانه سفید است و در صورت فلکی گاوچران با حرف ? مشخص می‌شود.

ستاره تاو ـ گاوچران که یک ستارهٔ شبیه به خورشید است، سیاره‌ای شبیه به مشتری به نام Ab – تاو گاوچران دارد ولی دمای این سیاره بیشتر از دمای سیارهٔ مشتری است. همچنین در صورت فلکی گاوچران با یک تلسکوپ ساده می‌توان NGC۵۴۶۶ را که یک خوشه ستاره‌ای کروی است را مشاهده کرد. این خوشه توسط ویلیام هرشل در ۱۷ ماه مه ۱۷۸۴ برای اولین بار کشف شد.

صورت فلکی گاوچران یا عوا در آسمان نیمکرهٔ شمالی یکی از بزرگ‌ترین صور فلکی است و بهترین زمان برای دیدن آن در فصل بهار و ماه‌های اردیبهشت تا تیر ماه است. غیر از ستاره‌هایی که ذکر شد، ستاره‌های دیگری نیز در صورت فلکی گاوچران وجود دارد که از تمامی ستارگان آن تنها ۸ ستاره به راحتی با چشم غیر مسلح قابل رؤیت هستند.