چهارگوشه ایران دیدنی است

جذابیت های ایران تنها به چشم اندازهای طبیعی آن محدود نمی شود در هر گوشه از این سرزمین می توان به تماشای تاریخ نشست و همچنان آیین و رسوم مختلف را دید یا از شگفتی صنایع دستی اش حیرت کرد در این شماره از صفحه ایرانگردی سعی کرده ایم از هر گوشه ای جاذبه ای معرفی کنیم خواندنش خالی از لطف نیست

جذابیت‌های ایران تنها به چشم‌اندازهای طبیعی آن محدود نمی‌شود در ‌هر‌گوشه از این سرزمین می‌توان به تماشای تاریخ نشست و همچنان آیین و رسوم مختلف را دید یا از شگفتی صنایع دستی‌اش حیرت کرد. در این شماره از صفحه ایرانگردی سعی کرده‌ایم از هر گوشه‌ای جاذبه‌ای معرفی کنیم. خواندنش خالی از لطف نیست.

● بقعه شاه نعمت‌الله ولی ـ کرمان

مقبره نورالدین شاه نعمت‌الله ولی عارف بزرگ قرن نهم هجری قمری در شهر ماهان کرمان یکی از زیباترین و باصفاترین بقعه‌های ایران محسوب می‌شود. شاه نعمت‌الله در شعر و ادب نیز دستی داشته است و دیوانی از قصیده، غزل، رباعی و مثنوی دارد. مهم‌ترین بخش قدیمی بازمانده از بنای اصلی گنبد آن است که در بالای مزار ساخته شده است و از داخل دارای کاربندی‌های زیبا و از بیرون دارای کاشیکاری‌های فیروزه‌ای است. باغ زیبایی براساس الگوی باغ‌های ایرانی گرداگرد بنای اصلی را فرا گرفته است. درختان این باغ کهنسال هستند و همین بر صفای عرفانی این مقبره افزوده است. در این بقعه موزه‌ای از اشیای نفیس قدیمی ایجاد شده است که دو قرآن به خط کوفی، ارزشمندترین آثار آن به شمار می‌روند. صحن اتابکی، صحن وکیل‌الملکی، چله‌خانه، رواق شمالی و جنوبی، حسینیه، آرامگاه شاه خلیل و رواق شاه‌عباسی مجموعه بناهای این آستانه را تشکیل می‌دهند.

● مراسم برف‌چال ـ مازندران

آیین برف‌چال قدمتی ششصد ساله دارد. هر ساله در فصل بهار در روزی از پیش تعیین شده مردان روستاهای اسک، نیاک و سایر روستاهای مجاور این دو روستا براساس رسمی که شخصی به نام سیدحسن ولی بنیاد نهاده، به کوهستان رفته و بقایای برف‌های باقیمانده را در یخچال دفن می‌کنند. در حین برگزاری مراسم برف‌چال، زنان نیز مراسم ویژه خود را دارند. زنان روستا روز قبل از مراسم در محوطه آرامگاه سیدحسن ولی دور هم جمع شده و نان می‌پزند. زنان جوان و نوعروسان نیز وظیفه پخت چند نوع خوراک و شیرینی را به‌عهده می‌گیرند. شب قبل از مراسم خوراک‌ها را بین مردان تقسیم می‌کنند. روز اجرای مراسم برف‌چال تمامی مردان جز سالخوردگان و بیماران از روستاها خارج می‌شوند و زنان روستا به جشن و انجام بازی‌های شاد می‌پردازند و تمام روز را با شادمانی می‌گذرانند. مردان نیز سعی می‌کنند تا قبل از ظهر تمامی برف‌ها را چال کرده و پس از آن به تفریح و استراحت در طبیعت مشغول می‌شوند.

● «باغ موزه» گیاه‌شناسی‌ـ‌کرج

باغ گیاه‌شناسی ملی ایران با مساحتی حدود ۱۴۵ هکتار در اراضی چیتگر در حاشیه اتوبان تهران ـ کرج (پیکانشهر) قرار گرفته است. این باغ با الگویی از باغ‌های ایرانی سال ۱۳۴۷ تاسیس شد و اکنون زیر نظر موسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور اداره می‌شود. حدود ۳۰۰۰ گونه از انواع گیاهان درختچه‌ای، بوته‌ای و درختی از رویشگاه‌های گوناگون ایران نظیر کوهستانی البرز و زاگرس، جنگلی خزری و بیابان‌ها و همچنین رویشگاه‌های مهم جهان همچون اروپا، آمریکا و آسیا در این مجموعه قرار دارد. بخش گیاهان دارویی و صنعتی، گیاهان پیازدار ایران، باغ میوه ایرانی و قطعات آموزشی ـ نمایشی شامل باغ‌های سنگی و صخره‌ای، باغ‌های نمایشی، آبشارها و دریاچه‌ها از سایت‌های مهم این باغ محسوب می‌شوند. گردشگران بسیاری در قالب تورهای گردشگری و با هماهنگی قبلی از این مجموعه دیدن می‌کنند. باغ ملی ایران یکی از بزرگ‌ترین باغ‌های گیاه‌شناسی جهان محسوب می‌شود.

● غار هیزج ـ همدان

غار هیزج در صد کیلومتری شمال شرقی شهر همدان، در کنار روستایی به همین نام قرار گرفته است. این غار در کناره شمالی کوه قوزی قشلاق قرار دارد. در سمت شمالی دهانه غار کوه تخت و در افق کوه الوند دیده می‌شود. این غار طبیعی دارای طولی ۲۵۰ متری و دهانه آن سنگ‌چین و کوتاه است. در میانه غار تالاری به طول ۱۲ متر وجود دارد. از مهم‌ترین شاخصه های داخلی این غار آویزه‌های آهکی عجیبی است که در سراسر غار به اشکال گوناگون از سقف آویخته هستند. غار هیزج از گذشته‌های دور به عنوان سکونتگاه انسانی مورد استفاده بوده است به همین دلیل در داخل غار آثار باقیمانده از استخوان‌ حیوانات، سفال‌های شکسته و همچنین آثار حفاری‌های غیرمجاز قاچاقچی‌های عتیقه دیده می‌شود. سراسر کف غار توسط کسانی که در آن می‌زیسته‌اند مسطح و هموار شده است. این غار سال ۲۰۰۶ توسط تیمی از کارشناسان ایرانی و انگلیسی نقشه‌برداری شده است.

● کهن‌ترین صنعت دستی ایران

گیوه را کمتر کسی است در ایران نشناسد. این پاپوش سنتی و راحت از کهن‌ترین صنایع دستی ایران به شمار می‌رود. تاریخ دقیقی از زمان پیدایش گیوه در دست نیست. در گذشته استان مرکزی تنها مرکز تولید گیوه محسوب می‌شد، اما ‌اکنون ‌در‌بسیاری از مناطق روستایی گیوه تولید می‌شود و بیشتر به‌مصرف بومی می‌رسد. تمامی مراحل تولید گیوه با دست انجام می‌گیرد. مواد اولیه آن نخ قالی (تنه) به همراه ضایعات چرم است. قسمت کفی گیوه توسط مردان و با استفاده از ابزاری به نام تخت (آجیده) تهیه می‌شود. زنان نیز در تولید گیوه فعالیت می‌کنند و معمولا رویه آن را با کمک جوالدوز می‌بافند.

طی چند سال گذشته و برای کاربردی کردن صنایع دستی، تولید گیوه‌های زنانه در شکل و شمایلی بسیار ظریف‌تر و زیباتر رواج یافته است و بسیاری از زنان شهری نیز از این پاپوش راحت و سالم بهره می‌برند.

آذر کمانی