تادا همچنان درخشان است

تادانوری یوكو (۱) در ۷۵ سالگی، در حالی كه موهایش را از پشت می‌بندد و بسیار ساده لباس می‌پوشد، همچنان درخشان است. در آثار ده ساله‌ی اخیرش كه پیش روی شما است، تغییراتی را می‌توان حس كرد.

«وقتی چیزهایی را كه در آن بسیار موفقم كنار می‌گذارم، بهترین احساس دنیا را دارم. با این كار احساس آزاد بزرگی می‌كنم.»

آثار قبلی یوكو انباشتی از تصاویر و نقوش و حروف با رنگ‌هایی بسیار درخشان بود كه در قالب طراحی بسیار متقارن و متعادلی عرضه می‌شد. یوكو در كتاب «طراحی با كلاژ»(۲) كه در سال ۱۹۶۵ به چاپ رسید می‌گوید: «من همان‌طور كه تصاویر را كنار هم می‌چینم، به دنبال ایده‌های ذهنی خودم هستم و به همین دلیل توصیف ایده‌آلم ضروری است.»

در آثار جدید یوكو، این گرایش افراطی به تقارن كم‌تر دیده می‌شود. ایده‌آل‌های تفكر یوكو تغییر كرده است. «معصومیت، خلوص، پرستش. مطمئناً فقط بچه‌ها این چهره را دارند. زیرا هر بار كه ایده‌آل‌ها با واقعیت تلاقی پیدا می‌كنند، كمی ساییده می‌شوند.»

تادانوری در سال ۱۹۶۳ در نیشیواكی(۳) متولد شد. ژاپن قبل از جنگ جهانی دوم. نیشیواكی در آن دوره بافت شهری بسیار خاصی داشت. خیابان‌ها سرشار بودند از تبلیغات رنگی مبتذل، لیبل‌های غربی، تبلیغات نابه‌جا و آزاردهنده. این‌ها در ذهنیت تادانوری تأثیر عمیقی برجای گذاشت.

والدین یوكو، تُجاری خرده پا بودند و تحصیلات ابتدایی داشتند.

«پدر و مادرم هر روز دعا می‌كردند. آن‌ها احترام خاصی برای اشیا قائل بودند. اگر روزنامه‌ای بر روی زمین می‌افتاد، ما حق نداشتیم روی آن پا بگذاریم. آن‌ها به من آموختند كه با خودخواهی به هیچ چیز دست نخواهم یافت. به من آموختند كه این‌گونه باشم.»

مرد جوانی با لباس‌های غربی، گل رزی را در دست گرفته است و روی زمینه‌ای از اشعهٔ‌‌های آفتاب خود را با طنابی حلق‌آویز كرده است. در گوشه‌های بالای پوستر در یك سمت كوه فوجی در حال آتشفشان است و در سمت دیگر قطاری سریع‌السیر در حال حركت است و روی پوستر نوشته شده است: «من با رسیدن به اوج ۲۹ سالگی، در واقع مرده‌ام»

امروزه ابزار كار یوكو یك كامپیوتر Power Mac فوق‌العاده قدرتمند است.

«من از هر وسیله‌ای كه به من كمك می‌كند تا تخیلاتم را به تصویر بكشم، استفاده‌ می‌كنم، ولی آمادگی دارم به محض این‌كه آن وسیله دیگر به دردم نخورد، خودم را از دستش خلاص كنم. كامپیوتر موانع بی‌شماری را بر سر راه خلاقیت می‌آفریند و یك حرفه‌ای آگاه باید بتواند بر آن فائق شود. هم‌اكنون به وسیله‌ی كامپیوتر می توان هر قسمتی از تصویر را بارها و بارها تغییر داد این امر باعث شده تا قسمت اعظم لذت هنر از دست برود. این روزها كمتر طراحی با تخیل خود راه می‌رود، كمتر هنرمندی موفق می‌شود تا نقاط ناشناخته‌ی درون خود را كشف كند. قبل از كامپیوتریزه شدن، می‌توانستیم در آثار هنرمندان و طراحان روحیه‌ی بخشندگی را احساس كنیم ولی متأسفانه این روحیه هم‌اكنون از بین رفته است. كامپیوتر صرفاً یك تكنولوژی جدید است و نباید به عنوان یك شعور و آگاهی جدید به كار گرفته شود.»

یوكو میشیما(۹)، هنرمند و نویسنده‌ی مطرح ژاپن در مقدمه‌ی كاتالوگ نمایشگاه یوكو می گوید: «آثار تادانوری یوكو، كاملاً این حس غیرقابل قبول بودن را در متن خود دارد. آثارش با آن رنگ‌های زننده و عامیانه، مردم را می‌آزارد. ببینید رنگ قرمز پوسترهایش چقدر شبیه رنگ‌های كوكا كولاست. ولی چیزی كه باعث می‌شود كارهای یوكو، فقط هنرنمایی‌های یك دیوانه نباشد، علاقه‌ای است كه به دنیای اطرافش دارد. وقتی با تقلید از چیزهایی پیش پا افتاده كاری عظیم می‌آفریند، در این فرآیند مخرب، ابتذال را به سخره می‌گیرد و این هجوآمیز بودن باعث می‌شود تا آثارش سالم به نظر برسد. یوكو به شهرت جهانی دست یافته است و من خوشحالم كه او پرچم عجیب ژاپن ما را فراموش نكرده است.»

نویسنده : آریا كسایی

پی‌نوشت:

۱ـ Tadanori Yokoo

۲ـ ‎Yokoo Collage design

۳ـNishiwaki

۴ـ Dada

۵ـ Fuji Mount

۶ـ ‍Pushpin Studi

۷ـ Milton Glaser

۸ـ ‍Paul Davis

۹ـ ‎Yukio Mishima

منابع: