مستأجر تازه خانه شماره ۱۰

چالش های پیش روی جانشین بلر

دوران سیاستمداران دیر یا زود پایان می‌یابد و رهبران، جای خود را به نسل‌های بعدی واگذار می‌كنند. آنچه كه مهم است، ارزیابی ملت‌ها از كارنامه سیاستمدارانی است كه به آنان اعتماد كرده و سكان هدایت كشور را به دستشان داده‌اند. تاریخ همواره از رهبرانی كه توانسته‌اند در دوران حكومت خود، شرایط و سطح زندگی مردم را در داخل و جایگاه و منزلت كشور را در صحنه جهانی ارتقا بخشند، به نیكی یاد كرده است.

«تونی بلر»، نخست‌وزیری كه ده سال در حساس‌ترین شرایط جهان، رهبری بریتانیای كبیر را به عهده داشت، در شرایطی خانه شماره ۱۰ را ترك می‌كند كه با امواج سهمگین انتقادات در درون حزب خود روبه‌رو‌ست و حتی فرصت قضاوت تاریخ را نیز برای خود باقی نگذاشته است و پیش از آن‌كه عملكرد او به ارزیابی آیندگان برسد، در میان یاران خود با نقادی‌های تندی روبه‌رو شد.

چند سال پیش، «نلسون ماندلا» در توصیف بلر گفت: «متأسفم بگویم كه رهبر یك كشور بزرگ، به وزیر خارجه دولت بوش تبدیل شده است». این شاید یكی از دقیق‌ترین تعابیر در خصوص بلر و دولت تحت رهبری او طی ده سال گذشته در صحنه جهانی بود.

انگلیس كه زمانی آفتاب در مستعمراتش غروب نمی‌كرد و در هر تحولی در جهان، جای پایی از او دیده می‌شد، در دوران زعامت آقای بلر، به نازل‌ترین درجه ممكن در سیاست جهانی سقوط كرد. بلر حتی در درون خانه اروپایی نیز به خاطر افراط در دنباله‌روی از سیاست‌های كاخ سفید و یكجانبه‌گرایی نئومحافظه‌كاران، با انتقادات گزنده‌ای روبه‌رو شده بود.

کارنامه بلر در مورد ایران، از سیاه‌ترین برگ‌های تاریخ روابط دو کشور است. سیاستمداران زمانی به ناسزا و درشت‌گویی روی می‌آورند که قافیه را در مبارزه سیاسی و دیپلماتیک ببازند و بلر، بارها در مورد ایران از سر استیصال به عباراتی روی آورد که حقا شایسته خودش بود.

انگلیس در دوران زعامت بلر بر این کشور، از تمام توان خود برای «ائتلافی علیه ایران» استفاده کرد، نقش مخربی در پرونده هسته‌ای ایران به عهده گرفت، بانی قطعنامه‌ها (به نیابت از آمریکا‌) شد و در همه جا، شانه به شانه بوش، متحدان اروپایی خود را تحت فشار قرار داد. بلر با تمام توان در کنار گروه‌های ضدانقلاب ایران، حتی گروه‌های جدایی‌طلب ایستاد، در تحریم علیه ایران حتی از آمریکا ـ که مبتکر آن بود ـ پیشی گرفت و ایران را به تهدید استراتژیکی که «تمام مشکلات خاورمیانه» از آن ناشی می‌شود، نامید.

«گوردن براون»، وزیر دارایی حزب كارگر كه زعامت این حزب و دولت را به عهده خواهد گرفت، با پرونده قطوری از اشتباهات سلف خود، باید هدایت كشتی در حال غرق دولت انگلیس را در دست گیرد كه با چالش‌های مهمی همچون مسئله‌ عراق و حضور ۳۳۰۰ سرباز انگلیس در این كشور، افغانستان و اشتباهات آمریكا و ناتو كه به قدرت‌گیری مجدد طالبان در این كشور منجر شده است و همچنین مشكل داخلی پیروزی حزب ملی‌گرای SNP اسكاتلند كه رویای دولت مستقل را در سر می‌پروراند، روبه‌رو‌ست.

این موضوعات در كنار مشكل دیرپای خاورمیانه و مخالفت اروپا با سیاست‌های آمریكا درموضوعاتی همچون عراق (تهاجم نظامی و اشغال این كشور) و مسئله‌ هسته‌ای ایران، از چالش‌های بزرگ و عقبه‌های نفس‌گیر مستأجر جدید خانه ۱۰ لندن است.

گفته می‌شود، براون اولویت خود را خارج كردن انگلیس از مخمصه‌های گذشته‌ای كه سیاست‌های اشتباه بلر، كشور را در آن گرفتار كرده،خوانده است. ارزیابی ادعای شخصیتی كه پیش از آن‌كه در حوزه سیاست جهانی، سیاستمدار مطرحی باشد، در حوزه اقتصاد، متخصص بزرگی است را باید به ماه‌های آینده و جهت‌گیری‌های حزب تحت رهبریش در قبال موضوعات اصلی جهانی واگذار كرد.

جاوید قربان اوغلی