غمِ تئاتر

تئاتر را به‌واقع باید یکی از مهجورترین هنرها در کشورمان نامید؛ هنری که ظرفیت‌های بسیار والایی دارد و هر روز بیشتر مورد بی‌توجهی قرار می‌گیرد.

تئاتر را به‌واقع باید یکی از مهجورترین هنرها در کشورمان نامید؛ هنری که ظرفیت‌های بسیار والایی دارد و هر روز بیشتر مورد بی‌توجهی قرار می‌گیرد.

این بی توجهی هم دو جنبه دارد؛ نخست بی توجهی از سوی مدیران فرهنگی و دوم بی توجهی از سوی مردم و مخاطبان که این دومی گاهی متقابل است، یعنی جنس کار اهالی تئاتر به گونه ای است که در مواردی آن قدر نخبه گرا می شوند که مخاطب عام را فراموش می کنند.

تصور کنید این همه استعداد، نیروی جوان و دانش آموخته در رشته هنرهای نمایشی، سال های سال، عمر و وقت و انرژی خود را صرف می کنند و به اصطلاح خاک صحنه می خورند، اما خروجی آن چه چیز است؟ چقدر از نیروهایی که وارد سینما یا تلویزیون می شوند، به واسطه هنر تئاتر این مسیر را طی کرده اند؟ در حالی که روند طبیعی چنین بوده که بسیاری از پیشکسوتان امروزی عرصه سینما و تلویزیون، روزگاری کار خود را در تئاتر آغاز کرده اند.

جدای از این مورد، برای هر مخاطبی اعم از پیر و جوان، عامی و خاص و فقیر و دارا، بسیار دردناک است وقتی برای تماشای تئاتری به یکی از تالارهای نمایشی کشور می رود و می بیند تنها چند ده نفر به تماشای آن نمایش نشسته اند.

این احساس غربت، در لحظه پایانی نمایش که مخاطبان سر پا می ایستند تا عوامل را تشویق کنند، بیشتر قوت می یابد و وقتی کارگردان، بازیگران و سایر عوامل نمایش با حالتی خسته و عرق ریخته مقابل مردم تعظیم می کنند، مخاطب به این فکر می کند که واقعا چرا باید این گونه باشد؟ چرا باید یک گروه، ماه ها عمر و نیرویش را برای انتقال مفهومی انسانی به ما مردمان بگذارند، اما کمتر کسی از ما حتی به خودمان زحمت بدهیم به تماشای کارش بنشینیم؟

کافی است سری به سایت مراکز مهم نمایشی کشور بزنید تا بیشتر دلتان بگیرد. در همین پایتخت که بیشترین مراکز فرهنگی و هنری در آن متمرکز شده است، تعداد تالارهای نمایشی اصلا درخور یک ابرشهر ده میلیونی نیست. با این حال همین تعداد محدود تالارها هم جز برخی نمایش ها، تقریبا خالی از تماشاگر است.

کمتر کسی نام نمایش های در حال اجرا را می داند. حتی بین جماعت اصطلاحا هنری هم، کمتر کسی می داند چطور باید اسم آخرین اجراها را پیدا کند؟ امتحانش ضرر ندارد، از هنری های اطراف خود بپرسید تالارها چه نمایشی را در حال اجرا دارند، یا از آنها بپرسید کدام تالارها پیش فروش اینترنتی دارند؟ باور کنید جز تعداد اندکی بقیه نمی دانند.

نتیجه اش هم این می شود که وقتی سایت تئاترشهر را که بزرگ ترین مرکز اجرای نمایش کشور است باز می کنید، در قسمت وضع مشاهده نمایش ها، تنها شش نفر نمایش را دیده اند و سه نفر دوست دارند نمایش را تماشا کنند. وقتی به این تعداد در مقایسه با یک جمعیت چند ده میلیونی فکر می کنید، بیشتر غمگین می شوید.

سجاد روشنی