سرقت ویدئویی کابوس تمام نشدنی دنیای سینما

واژه سرقت ویدئویی اولین بار در اوایل دهه۸۰ میلادی شنیده شد و خیلی زود به صورت واژه ای آشنا برای صنعت سینما و تماشاگران محصولات سینمایی درآمد این واژه که در ابتدا واژه ای غیرمعمول بود, به سرعت تبدیل به واژه ای پردردسر برای کمپانی های فیلمسازی شد

واژه سرقت ویدئویی اولین بار در اوایل دهه۸۰ میلادی شنیده شد و خیلی زود به صورت واژه‌ای آشنا برای صنعت سینما و تماشاگران محصولات سینمایی درآمد. این واژه که در ابتدا واژه‌ای غیرمعمول بود، به سرعت تبدیل به واژه‌ای پردردسر برای کمپانی‌های فیلمسازی شد.

همان طور که یک ضرب المثل قدیمی می گوید «مار از پونه بدش میاد، جلوی خونه اش سبز می شه»، رابطه صنعت سینما و سرقت ویدئویی هم دقیقا مثل رابطه مار و پونه است.

از قدیم می گفتند چاقو دسته خودش را نمی برد، ولی مثل این که این ضرب المثل اینجا کارکرد ندارد و دنیای هنر و سرگرمی با اختراع ویدئو و مشتقات آن، دردسر بزرگی برای خودش درست کرد و کمپانی های بزرگ فیلمسازی در دهه ۸۰ میلادی اگرچه با امید به استقبال پدیده نوظهور ویدئو رفتند که یک منبع مالی خوب و تازه برای خود خلق کنند، ولی آنها نمی دانستند این وسیله قرار است در دست کسانی هم قرار گیرد که علیه منافع مالی آنها اقدام و حرکت خواهند کرد.

باور و امید صنعت سینما در بدو پیدایش این بود که محصولات قدیمی و جدید خود را روانه بازار ویدئویی کرده و سودی در این رابطه کسب کند. برای کمپانی های بزرگ فیلمسازی که محصولات قدیمی شان تبدیل به کارهای آرشیوی و بی مصرف شده بود، پدیده ویدئو امکان یک سودآوری تازه را ـ که می توانست رقم بالا و قابل توجهی باشد ـ فراهم می آورد.

کمپانی های فیلمسازی اکثر محصولات قدیمی و کلاسیک خود را روی نوارهای ویدئو منتقل کردند. در عین حال، آنها محصولات جدید خود را هم مدتی پس از پایان اکران عمومی و کسب حداکثر فروش در جدول گیشه نمایش، روانه بازار ویدئویی می کردند.

استقبال تماشاگران و دوستداران فیلم های سینمایی هم از این محصولات بالا بود. حالا به مدد رونق ویدئو، علاقه مندان سینما می توانستند براحتی آثاری قدیمی و کلاسیک را تماشا کنند که شاید تحت هر شرایط دیگری، امکان دیدار با آنها بسیار محدود و حتی غیرممکن بود. در عین حال، با از راه رسیدن موج ویدئو تماشاگران می توانستند آن دسته از کارها و فیلم هایی را که دوست دارند، خریداری کرده و برای خود آرشیو فیلمی از کارهای مورد علاقه شان تشکیل دهند.

تا قبل از آن، فیلم های سوپر هشت دارای چنان امکانات خوب و قابل ذکری نبود که علاقه مندان سینما را جذب خود کند و به صورت یک پدیده عمومی و همگانی درآید. ویدئو کارها را در بسیاری از زمینه ها راحت کرد.

هم تهیه کنندگان فیلم های سینمایی راضی بودند و هم تماشاگران علاقه مند. گویا برای اولین بار اتفاقی افتاده بود که همه از آن راضی بوده و کسی بنای مخالف خوانی و شکایت را نداشت.

اما این وضعیت برای مدت زمان زیادی ادامه پیدا نکرد و بزودی پدیده ویدئو (همراه با گسترش روزافزون فعالیت های خود) با مشکلی بزرگ هم روبه رو شد. از آنجا که هر پدیده نوظهوری در کنار مزایا، معایب خود را هم به رخ می کشد، عیب بزرگ ویدئو خودنمایی کرد. امکانات ویدئویی (از فیلمبرداری آن گرفته تا آماده کردن آن فیلم روی نوار ویدئو) به گونه ای بود که می شد براحتی فیلم های سینمایی را از روی پرده سینما ـ و در دل تاریک سالن های نمایش دهنده سینما ـ کپی و فیلمبرداری کرد. پس از آن براحتی می شد این فیلم را روی یک نوار یا لوح ویدئویی منتقل کرد.

امکان چاپ و تکثیر نسخه های زیاد از این فیلم کپی شده، کار بسیار ساده و راحتی است و از اینجا بود که سرقت ویدئویی وارد دنیای سینما و رسانه های گروهی شد. کمپانی های فیلمسازی جزو اولین کسانی بودند که با ماهیت کار سارقان ویدئویی (که با نام Pirates شناخته می شوند) آشنا شدند و متوجه حضور تهدیدی جدی برای محصولات خود شدند.

با گذشت زمان و با سرعت زیاد، فعالیت سارقان ویدئویی گسترش یافت. بزودی این کار به صورت یک حرفه دائم و پولساز برای سارقان ویدئویی درآمد.

در مدت کوتاهی از ظهور و گسترش پدیده ویدئو، فیلم های سینمایی جدید با فاصله زمانی بسیار کوتاهی از اکران عمومی شان، به صورت قاچاق و غیرقانونی در بازارهای ویدئویی کشورهای مختلف جهان پخش می شد. فاصله حضور نسخه های کپی شده محصولات سینمایی در بازار های جهان با اکران عمومی آنها حدود چند هفته بود.

با گذشت زمان، این فاصله کمتر و کمتر شد. این نسخه ها که از کیفیت پایین صدا و تصویر برخوردار بود (و براحتی می شد صدای واکنش تماشاگران به صحنه های مختلف را شنید و راه رفتن تماشاگران را در ردیف های جلوی سالن سینما تماشا کرد!) عمدتا در بازار کشورهای در حال رشد (آسیا، آفریقا و آمریکای لاتین) پخش شده و بیشترین بیننده را در این مناطق داشته و دارند.

علت اصلی هم این بود که محصولات هالیوودی، دیرتر از بقیه مراکز به این کشورها می رسید و فاصله نمایش عمومی آنها با سینماهای آمریکا زیاد بود. همین فاصله زمانی زیاد، راه را برای نفوذ و گسترش نسخه های دزدیده شده فیلم های سینمایی فراهم می کرد. تماشاگران معمولی که می دانستند فیلم های جدید آمریکایی دیر به سرزمین های آنها می رسد، ترجیح می دادند آن فیلم ها را با کیفیت بد (اما با یک فاصله زمانی کوتاه) تماشا کنند.

سرقت ویدئویی خیلی زود به صورت بلای اصلی و خانمانسوز کمپانی های فیلمسازی درآمد که برای تولید فیلم های پرهزینه و پرسروصدای خود در آن سال ها حدود ۵۰ تا ۷۰ میلیون دلار خرج می کردند. فیلم هایشان در کشورهای در حال رشد یک ضرر بزرگ مالی بود. به گفته اتحادیه سینماگران و تهیه کنندگان آمریکا، سرقت ویدئویی در دو دهه ۸۰ و ۹۰ میلادی، سالانه بیش از یک میلیارد دلار به کمپانی های فیلمسازی ضرر و لطمه مالی می زد. ظاهرا راهی هم برای مقابله با این معضل وجود نداشت، تهیه کنندگان آمریکایی انگشت اتهام را به سوی دولت های این کشورها نشانه گرفتند.

دولت ها هم قول همه نوع همکاری را دادند، ولی با وجود تمام تلاش هایی که به کار بردند (و با وجود دستگیری و محکومیت گروه های فعال در زمینه سرقت ویدئویی) نتوانستند به نتیجه مثبتی برسند و در همچنان روی همان پاشنه قدیمی می چرخید. با گذشت زمان، کمپانی های فیلمسازی به این نتیجه رسیدند باید با کاهش فاصله زمان اکران عمومی فیلم هایشان با قاره های دیگر، امکان نمایش عمومی همزمان محصولات سینمایی را فراهم کنند.

اجرای این طرح، حالا فیلم ها همزمان با سینماهای آمریکا در قاره اروپا هم روی پرده سینماها می رفت و تماشاگران امکان تماشای این فیلم ها را همزمان و همراه با تماشاگران آمریکایی داشتند. کمی بعد قاره آسیا و آمریکای لاتین هم به قاره اروپا پیوستند.

در حال حاضر، محصولات جدید سینمایی همزمان با آمریکا در حدود ۵۰ کشور مختلف جهان (از قاره های مختلف) به نمایش درمی آید حتی برخی فیلم های آمریکایی زودتر از سالن های سینماهای این کشور در بقیه کشورهای جهان روی پرده سینماها می رود.

برای مثال، دومین قسمت اکشن ابرقهرمانانه و کمیک استریپی «تور» با بازی کریس همسورث، هفته قبل و یک هفته زودتر از آمریکا در ۵۰ کشور جهان اکران عمومی شد.

تماشاگران آمریکایی از جمعه قبل به تماشای این فیلم نشستند. این سیاست جدید توانسته جواب مثبتی به عرضه کنندگان خود بدهد و تا حد زیادی فعالیت سارقان ویدئویی را کاهش دهد، اما سرقت ویدئویی هنوز هم وجود دارد و به حیات خود ادامه می دهد. این شیوه کاری، هنوز یک شیوه سودآور برای سارقان ویدئویی است و هنوز هم سالانه خسارت مالی زیادی به تهیه کنندگان و کمپانی های بزرگ فیلمسازی می زند.

منبع: اسکرین اینترنشنال

مترجم: کیکاووس زیاری