عـوامل محرك مصرف مواد مغذی خاص در پرندگان

چه عـواملی مرغ ها را به مصرف مقا د یر كم یا زیاد خوراك تحریك می نمایند آیا مكا نیسـم هایی در پرندگان وجود دارد تا نسبت به تغییرات محـیط به طور خود كار عـكس العمل نشان داده , مو جب تغییرات در مصرف خوراك شوند جواب این سؤال مثبت می باشد مصرف خورا ك روزانه یك پرنده درنــهایت سلامت, توسعه و قابلـیت تولـید مثل آن را كـنترل می كـند

چه عـواملی مرغ ها را به مصرف مقا د یر كم یا زیاد خوراك تحریك می نمایند؟ آیا مكا نیسـم هایی در پرندگان وجود دارد تا نسبت به تغییرات محـیط به طور خود كار عـكس العمل نشان داده ، مو جب تغییرات در مصرف خوراك شوند؟ جواب این سؤال مثبت می باشد. مصرف خورا ك روزانه یك پرنده درنــهایت سلامت، توسعه و قابلـیت تولـید مثل آن را كـنترل می كـند .معمولاْ جیره ها یا براساس پیش بینی مصرف مقـدار مشخصی از خوراك تنظیم می شوند و یا اینكه درشرایط خاص ،مقـدارمصرف توسط سیـسـتم تغذ یه ای كـنترل شده ای به حیوان دیكته می شود.چنانچه میزان مصرف پرندگان از استاندارد ویا مقاد یرمورد نظر كمتر باشد، بند رت به پتانسیل بالقـوه خود می رسـند. بـنا براین درك مكـانیسم های تنظـیم مصرف خوراك در طراحی برنامه های تغـذ یه وسـیسـتم هـای تولـید ضروری به نظر می رسد.جوجه هاهمه چیزخوارهـستند. معمولا دانه ها ومواد گیاهی بیشتر حجم طبیعی آنها را تشكـیل می دهند. بااین وجود جوجه ها به راحـتی از حشـرات، د وزیـسـتان كوچــك، خـزند گان وحـتی پسـتانداران تغـذ یه می كـنند. مرغ های وحـشی حـتی مردار خوار بوده د ربعضی موارد هـمد یگر خواری نیزبه واسطه كمبود برخی مواد مغذی خاص تسـریع می گردد. پذ یرش آگـاهـــانه دامنه وسیعی ازمــواد خوراكی نوعی سازش د رمسیر تكامل است كه پرنــده از طریق آن بــر تغییرات فصلـــی موجوددر عرضـه مـــواد خوراكی غلـــبه می نماید. با این وجود همــه چیز خوار بودن به معنی تبــعیض قایل نشـــدن جو جه ها در مصرف خوراك نیست. هر كس وقت خود را صرف مشاهده تغذیه پرندگان كرده باشد ، تشخیص می دهد كه انها ذرات خاص غذا را برداشته و یا آنچه را كه می خورند انتخاب می نمایند . انتخاب خوراك توسط پرندگان تحت تاثیر عوامـــل متعددی نظیر ظاهــر خوراك، مزه و بافت آن و نیــز محتوای مــواد مغــذی آن قــرار می گیــرد . توانایی پرندگان در انتخاب مواد غذایی بر اساس مواد مغذی خوراك،نقش مهمی در سلا مت و تولید آنها در دراز مدت دارد.

●مزه و بافت خــوراك

حس تشخیص مزه در پرندگان توسعه نیا فته است زیرا تعداد جوانه های چشا یی آنها در مقا یسه با انسان كه بیش از ۹۰۰۰ است ،كمتر از ۴۰ است . تركیبا تی نظیر تانن سورگوم وجود دارد كه پرندگان رغبتی به آنها ندارند. با این حال شواهد اندكی دال بر خوراك مصرفی در پاسخ به موادخوش طعم كننده وجود دارد.از طرف دیگر بافت خوراك عامل اصلی می باشد كه انتخاب ذرات خوراك توسط جوجه ها را تحت تأثیر قرار می دهد. همزمان با رشد پرنده اندازه ذرات خوراك كه ‌‌‌‌‌[توسط پرنده ] ترجیح داده می شود ، افزایش می یابد . این اصل را هنگام تغییر خـوراك جوجـه های گوشتی از حالت كـرامبل به پلت متوسـط و پلت بـزرگ مورد اسـتفاده قرار میدهیــم.جوجه ها در ابتدا به خوردن ذرات بزرگ بی میل هستند ، در حالی كه پرندگان مسن تر تمایلی به خوردن ذرات نرم ندارند .ما تا اندازه ای می توانیم از این حقیقت جهت تحریك و یا كاهش خــوراك مصـــرفی اســـتفاده نمــــاییم.عكس العمل پرندگان به بافت جدید خوراك مثبت می باشد، به خصوص اگر این امر تنها قسمتی از جیره را شامل شود ؛ این حالت را می توان در جهت سود خود به كار بست . برای مثال شكی وجود ندارد كه بخشی از مصرف پوسته صدف توسط طیور تخمگذار بخصوص در جیره های آردی در ارتباط با بافت جدید خوراك می باشد. پرندگان سریعآ به Top-dressing [ افزودن مقداری از یك ماده خوراكی به جیره بدون در نظر گرفتن مقدار آن در تنظیم جیره ] پوسته صدف واكنش نشان می دهند ، در حالی كه چنین واكنشی با افزودن ذرات ریز آهك بوجود نمی آید . همچنین تحت شرایط تنش حرارتی Top-dressing جیره با مقداری ملاس و یا حتی آب می تواندمقدارمصرف خوراك رابه علت تغییردربافت آن بـه طــور مــوقت تحــریك نمایـــــد.

●مكانیسم های تنظیم كننده

در حالی كه بافت خوراك و اندازه ذرات ، انتخاب اولیه خوراك را تحت تاثیر قرار می دهند ، فرآیندهای بیو شیمیایی پیچیده ای وجود دارد كه مقدار مصرف خوراك روزانه طیور تخمگذار و جوجه های گوشتی ۴۰ روزه را [به ترتیب ] در سطح ۱۰۰و۱۷۰ گرم تنظیم می نماید .پر شدن معده اثری بر مصرف كوتاه مدت خوراك در جو جه ها ندارد . هر كس كه چینه دان یك مرغ مادر ۱۵ هفته ای را در ۲ ساعت پس از مصرف خوراك یكروز در میان مشاهده كرده باشد، ممكن است فكر كند كه پر شدن چینه دان ، موجب ابجاد سیری در پرنده شود؛ اما شواهد اندكی دال بر اثر معنی دار پر شدن چینه دان بر مصرف خوراك وجود دارد ، زیرا در چینه دان انتهای عصب كه آغاز كننده مكانیسم پاسخ باشد، وجود ندارد. بنابراین تاثیر پر شدن چینه دان در مصرف خــوراك بسیـار جـــزیی مــی باشـــد.فرآیند هضم هنگام مصرف خوراك شروع شده ، تركیبات پیچیده جیره به به تركیبات ساده شیمیایی تشكیل دهنده خود شكسته می شوند. این اجزائ اساسی شامل قندها ، اسیدهای آمینه و اسیدهای چرب می باشند.بطوریكه وقتی این مواد مغذی ساده در خون گردش می كنند، گیرنده های خاصی را در مغز متاثر ساخته كه آنها نیز به نوبه خود پرنده را نسبت به وضعیت تغذیه ای خود آگاه می سازد . وقتی خوراك هضم می شود و سطح گلوكز خون بالا می رود ،علامتی در مغز به پرنده اعلام می كندكه خوراك مصرفی خود را محدود نماید. یك یك چنین مكانیسم هایی نیز برای اسید های آمینه و احتمالآ اسیدهای چرب وجود دارد . این حالت مخصوصآ در مورد اسیدهای آمینه واحدهای ساختمانی پروتئین هابسیار جالب توجه است. اسیدهای آمینه باید با نسبت مناسب با یكدیگر عرضه شوند كه این حالت را پروتئین متعادل می نامیم . عدم توازن صحیح به معنای عدم به كارگیری اسیدهای آمینه برای رشد و تولید تخم مرغ است . در این حالت مغز به نامتوازن بودن آن پی برده و به عنوان یك مكانیسم حفاظتی مصرف خوراك كاهش می یابد. در صورت كمبود اسید آمینه متیونین، طیور تخمگذار خوراك مصرفی خود را سریعآ كاهش می دهند ، ذیرا می دانند كه تولید تخم مرغ با استفاده از پروتئین نا متوازن امـــكان پذیـــر نیســـت .

نگهداری چربی بدن در سطح معین مصرف بلند مدت ( هفته به هفته ) خوراكرا تحت تاثیقرار می دهد. جوجه ها اشتهای خاصی به بعضی از مواد مغذی دارند . بهترین مثال كلسیم در مرغان تخمگذار است . وقتی مرغها شروع به تخم گذاری می كنند اشتهای زیادی برای كلسیم دارند و چنانچه به روش تغذیه اتتخابی تغذیه شوند، قادرند جیره خود را متعادل سازند، به طــوری كه روزانه ۴ گــرم كلسیم بدست آورنـــد. اگر جیره كمبود جزئی كلسیم داشته باشد پرنده مصرف خود را متناسب با كمبود افزایش می دهد . این قابلیت ذاتی جهت درك توازن مواد مغذیجیره صرفآ یك سیستم دفاعی جهت حفظ سلامت پرنــده در دراز مــدت می باشــد.

●سطح انرژی جیره

در اغلب شرایط تغذیه كاربردی ، سطح انرژی خوراك عامل اصلی اثر گذار بر مقدار خوراك مصرفی می باشد . پیش از این در میان سیستمهای تنظیمی یك مكانیسم تنظیمی توصیف شد. این [مكانیسم] یك سیستم درونی بوده ومقدار انرژی مصرفی پرنده در روز را كنترل میكند.همگام با غلظت انرژی جیره مصرف خوراك پرنده كمتر می شود ، در حالی كه كاهش سطح انرژی باعث افزایش خوراك مصرفی می گردد. این مكانیسم برای تمام جوجه ها و در تمام سنین مصداق داشته و بسیار دقیق و صحیح می باشد . در طیور تخمگذار تغییر دقیق مصرف خوراك در پاسخ به تغییر غلظت انرژی جیره در مدت ۱ تا ۲ روزبدست می آید. در این تحقیق پرندگان خوراك مصرفی خود را با كاهش سطح انرژی جیره افزایش دادند . در مورد ۳ جیره اول تنظیم خوراك تقریبآ كامل بود و انرژی مصرفی روزانه به نحو قابل توجهی ثابت باقی ماند . تنها انرژی ۲۴۰۰ كیلو كالری در كیلو گرم جیره نشان داد كه طیور تخمگذار به لحاظ فیزیكی قادر به مصرف خوراك كافی جهت تامین احتیاجات انرژی خود نیستند .

بنابراین در اكثر موارد تغذیه كاربردی ، مصرف انرژی صرف نظر از سطح انرژی جیره به میزان ثابت باقی خواهد ماند. لذا انتخاب سطح انرژی جیره یك تصمیم اقتصادی بوده و همین امر اختلاف موجود سطوح مختلف انرژی جیره های مورد استفاده در سر تاسر جهان می باشد . با توجه به تغییرمصرف خوراك در پاسخ به غلظت انرژی جیره، میــزان سـایــر مــواد مغذی جیــره نیز بایــد طبــق آن تعدیــل شونــد. پیشنهاد شده كه جوجه های گوشتی جدید جهت تامین نیازهای انرژی خود خوراك نمی خورند ، بلكه مصرف خوراكآنها تحت تاثیر گنجایش معده كه مرتبط با اشتهای بسیار زیاد آنهاست می باشد.هر چند جوجه های گوشتی قادرند حدود ۸ درصد وزن بدن خود كه بسیار بیشتر از مقدار غذای مصر فی دیگر حیوانات مزرعه ای است_ غذا مصرف نما یند ، با این حال به نظر می رسد كه مصرف انرژی هنوز دارای تأ ثیر باشد .

---