رمـضان فـرصت نـوشیدن مـعنویات

مجموعه عبادات و وظایفی که خداوند متعال توسط اهل بیت ع در ماه رمضان واجب فرموده, بر سبک زندگی جامعه مسلمین تاثیری اعجاب انگیز دارد و روزمرگی های ۱۱ ماه دیگر را که بزرگ ترین آفت قرب و کمال الهی است, به نحو معجزه آسایی تصحیح می گرداند

مجموعه عبادات و وظایفی که خداوند متعال توسط اهل بیت(ع) در ماه رمضان واجب فرموده، بر سبک زندگی جامعه مسلمین تاثیری اعجاب‌انگیز دارد و روزمرگی‌های ۱۱ ماه دیگر را که بزرگ‌ترین آفت قرب و کمال الهی است، به نحو معجزه‌آسایی تصحیح می‌گرداند.

یکی از مهم ترین اسناد روایی در رابطه با وظایف مسلمین در ماه مبارک رمضان، خطبه شعبانیه پیامبر اکرم(ص) است که می‌توان از آن به عنوان منشور ماه مبارک رمضان یاد نمود. در این خطبه، رسول خدا (ص) بر سبک زندگی دینی در ماه مبارک تاکید فرموده‌اند.

این حیات طیبه و شیوه صحیح زندگی دارای محورهایی است که اهم آن به شرح ذیل است:

۱-تصحیح باورهای اعتقادی افراد

پیامبر پس از ذکر فضایل ماه رمضان و یادآوری فرصت‌های ناب بندگی، می‌فرمایند: «با گرسنگی و تشنگی خود در این ماه، گرسنگی و تشنگی روز قیامت را به یاد آورید.»

این ماه فرصتی مناسب است تا نیات خود را تصحیح نماییم و وجود خویش را از معنویات بنوشانیم و از فیض سفره الهی بنوشیم که حاصل آن تقویت یاد معاد و روز جزا در زندگی انسان خواهد بود.

ارتقای قوه تفکر و پایین آمدن قدرت خواهش‌های نفسانی در روزه‌دار، این زمینه را مهیا می‌سازد.

۲- حساس بودن به گناه، پشیمانی و توبه از آن

یک فرد مسلمان در سبک زندگی دینی، انجام گناه را برنمی‌تابد و اگر در دام آن گرفتار گردد، به راحتی از کنار آن عبور نمی‌کند. او می‌بایست با پشیمانی از گناه خود را تطهیر و با آب توبه شست‌وشو دهد. سراسر ماه رمضان، درهای مغفرت باز و شیاطین دربندند و بهترین فرصت‌های بازگشت نصوحانه به سوی خدا را پیش روی انسان گناهکار قرار می‌دهد لذا پیامبر(ص) در خطبه شعبانیه می‌فرمایند: «از گناهانتان بسوی خدا توبه کنید.»

۳- تقویت ارتباط با خدا به‌ویژه به وسیله نماز و دعا

خداوند در رأس تمامی امور فرد و جامعه قرار دارد و هر امری با ملاک رضایت و قرب به او سنجیده می‌شود در این شیوه زندگی، انسان خود را در ساعات عبادت، مناجات و دعا از هر فعالیت دیگری فارغ می‌سازد و در غیر این ساعات نیز همواره قلبش با یاد خداوند متعال خرم و با نشاط است ماه رمضان این فرصت ناب ارتباط با خدا را در اختیار انسان قرار می‌دهد.

پیامبر(ص) می‌فرمایند:

«دست‌هایتان را در اوقات نمازتان به دعا بلند کنید که بهترین ساعاتی است که خداوند در آن با رحمت به سوی بندگانش می‌نگرد و مناجات آنان را پاسخ و ندایشان را لبیک می‌گوید و چون او را بخوانند، پاسخ‌شان می‌دهد.»

۴- ارتباط پیوسته با قرآن و تعالیم آن

در سبک زندگی دینی، قرآن باید همراه و مونس همیشگی انسان باشد و در خانواده برنامه منظمی جهت ارتباط اعضا با قرآن و مفاهیم بلند آن در نظر

گرفته شود.

این ماه بزرگ الهی، فرصتی نیکوست تا کمرنگ شدن ارتباط‌ها با این کتاب آسمانی، در دیگر ایام را اصلاح نماید از این جهت پیامبر(ص) در خطبه شعبانیه بر این امر تأکید فرمودند:

«هر کس در این ماه آیه‌ای تلاوت کند، پاداش او همچون کسی است که قرآن را در ماه‌های دیگر ختم کرده باشد!»

۵- توجه و کمک به اقشار ضعیف و محروم جامعه

پیامبر(ص) در یکی از فرازهای خطبه چنین فرمودند: «بر تهیدستان و فقیران صدقه دهید»

دارایی در کنار فرصت‌هایی که برای انسان ایجاد می‌کند، همواره تهدید مستی غفلت را به همراه دارد و راه نجات از آن، دوری از خودخواهی و بی‌خبری از حال محرومین است. جامعه اسلامی با مهر و محبت و دوستی و همدلی، پویا و سرشار از نشاط و حرکت است لیکن ارمغان نامیمون غرب که رسانه‌ها در باور و عمل مسلمین آن را نفوذ داده و می‌دهند، بی اعتنایی به دردهای جامعه است.

رسول گرامی اسلام(ص) در بخش دیگری می‌فرمایند: «به یتیمان‌تان محبت کنید تا به یتیمان‌تان محبت کنند.»

۶- تقویت اخلاق فردی اسلامی

پیامبر(ص) می‌فرمایند: «زبانتان را حفظ کنید و چشمان‌تان را از آنچه نگریستن به آن برایتان حلال نیست و گوش‌هایتان را از آنچه شنیدن آن برشما حلال نیست، نگاه دارید.»

از دیگر ابعاد سبک زندگی دینی تسلط بر خویشتن و در اختیار داشتن مرکب نفس می‌باشد که به شکل حفظ زبان و فرو پوشیدن چشم از نگاه حرام و گوش از مسموعاتِ حرام می‌باشد. در ماه رمضان با استعانت از حربه روزه، نماز، دعا و سایر عبادات، انسان رذیله‌های رفتاری را از گوش و چشم و زبان خود پاک می‌سازد و با تمرینی یک ماهه آن را در دیگر ایام سال تسری می‌بخشد.

۷- نهادینه‌کردن اخلاق اجتماعی اسلامی

پیامبر اعظم (ص) در بخش دیگری از خطبه شریفه شعبانیه می‌فرمایند: «به بزرگان‌تان احترام گذارید به کودکان‌تان مهربانی کنید و با خویشان‌تان

بپیوندید.»

رابطه توأم با تکریم و مهربانی بزرگ‌ترها با کودکان و کوچک‌ترها نسبت به بزرگان، سبک زندگی مطلوب اسلام در خانواده را رقم می‌زند و تقویت و حفظ ارتباط خویشاوندی موجب می‌گردد که آحاد جامعه اسلامی مورد احترام و با کرامت نفس بوده، در غم‌ها و شادی‌ها یار و یاور یکدیگر باشند و بافته مستحکم و نفوذناپذیری از عاطفه و پاسداشت سرمایه‌های اجتماعی را فراهم آورند که در کاستن آلام و محرومیت‌های جامعه بشری نقشی کلیدی ایفا می‌نماید.

سیده مینا هاشمی