وقتی مایعات ناپدید می‌شود

اگر مایعات مختلف را برای مدت زمانی طولانی در معرض تابش نور خورشید یا هوای آزاد قرار دهید، چه اتفاقی می‌افتد؟ حتما پیش آمده که برای مدت زمانی نسبتا طولانی، کتری آب جوش را روی …

اگر مایعات مختلف را برای مدت زمانی طولانی در معرض تابش نور خورشید یا هوای آزاد قرار دهید، چه اتفاقی می‌افتد؟ حتما پیش آمده که برای مدت زمانی نسبتا طولانی، کتری آب جوش را روی اجاق گاز قرار دهید و ناگهان متوجه شوید، از آبی که داخل کتری ریخته بودید، هیچ اثری نیست.

درست حدس زدید، تمام آبی که داخل کتری ریخته، تبخیر می‌شود و به همین علت هیچ اثری از آن باقی نمی‌ماند. تبخیر، کندترین فرآیندی است که مایعات را به بخار تبدیل می‌کند.

زمانی که مولکول‌ها در حالت مایع حرارت داده یا گرم شوند، به مولکول‌های گازی شکل تبدیل می‌شوند. البته سرعت تبخیر به عواملی مانند دمای هوا، رطوبت موجود در محیط و همچنین سرعت وزش باد بستگی دارد. هر چه میزان دمای هوای محیط بیشتر باشد، سرعت تبخیر بیشتر است.

در مناطقی که میزان رطوبت کمتر است، تبخیر مایعات با سرعت بیشتری اتفاق می‌افتد و بالاخره هرچه سرعت وزش باد بیشتر باشد، سرعت تبخیر نیز بیشتر خواهد بود.

برای انجام این آزمایش به چهار ظرف هم اندازه، مقداری آب، آب نمک، سرکه و الکل نیاز دارید. مقادیر مساوی از آب، آب نمک، سرکه و الکل را در ظرف‌ها بریزید. هر چهار ظرف را در مجاورت آفتاب قرار دهید.

بهتر است، آنها را پشت پنجره در معرض تابش مستقیم نور خورشید یا در هوای آزاد و مکانی که مقابل تابش نور مستقیم آفتاب قرار می‌گیرد، بگذارید.

ارتفاع مایع داخل ظرف را با استفاده از یک خط‌کش پلاستیکی اندازه بگیرید و روی یک قطعه کاغذ ثبت کنید. پس از گذشت دو ساعت بار دیگر ارتفاع مایع در هر یک از ظرف‌ها را اندازه بگیرید و روی همان کاغذ یادداشت کنید.

پس از آن هر سه ساعت یکبار ارتفاع مایعات داخل ظرف‌ها را اندازه‌گیری کرده، اعداد و ارقام را ثبت کنید. متوجه می‌شوید، در هر مرحله ارتفاع مایع درون ظرف‌ها نسبت به مرحله قبلی کاهش یافته است.

پس از گذشت چند روز، سری به ظرف‌ها بزنید. آیا چیزی در آنها باقی مانده است؟ کدام یک از مایعات با سرعت بیشتری تبخیر می‌شود؟ در این آزمایش از چه مایعات دیگری می‌توانید استفاده کنید؟ به نظر شما کدام‌یک از آنها سریع‌تر تبخیر می‌شود؟ مایعات وقتی در معرض حرارت قرار می‌گیرد یا گرم می‌شود، تبخیر خواهد شد یا به عبارتی از حالت مایع به گاز تبدیل می‌شود.

همانطور که در این آزمایش می‌بینید سرعت تبخیر مایعات مختلف متفاوت است. اگر مایعاتی مانند آب نمک را در مجاورت حرارت قرار دهید آب موجود در ظرف تبخیر شده، ذرات نمک در ظرف ته‌نشین می‌شود.

ذراتی مانند نمک درآب حل شده و اگر مولکول‌های آب به مولکول‌های گازی شکل تبدیل شود، شما می‌توانید ذرات و مولکول‌های نمک را که در ظرف باقی مانده و تبخیر نشده، براحتی ببینید.

در صورتی که تنها یک نوع مایع بخصوص را در ظرف‌های جداگانه ریخته، در محیط‌هایی با شرایطی متفاوت از نظر دما و میزان رطوبت قرار دهید، متوجه می‌شوید که هر یک از این عوامل به نوبه خود بر سرعت فرآیند تبخیر تاثیر می‌گذارد.

منبع: sciencefairadventure