نحوه کنترل خشم کودک

بعضی تصورات در تربیت کودک مثل به کارگیری جملاتی مانند«گریه کار بدی است گریه کردن کار دخترهاست» و یا «عصبانی شدن خیلی بد است» از دریچه دانش روانپزشکی امروز به مثابه در نظر گرفتن زمین به عنوان مرکز عالم است در این مقاله شما با چگونگی برخورد با عصبانیت کودک آشنا می شوید

تحولات شگرفی که در یک قرن اخیر در دانش بشری ایجاد شده است، به گونه‌ای انکار ناپذیر کیفیت زندگی را تغییر داده است. اگر چه یکی از اصول اساسی دانش بشر خطاپذیر بودن آن است و به کمک همین اصل هم همیشه دانش از نعمت نقد و تحول بهره برده است، امروز بیشتر از هر زمان دیگر، الفبای این دانش مستحکم تر و قابل اعتمادتر است. فرض کنید در دانش فیزیک هر چقدر احتمال خطا در پیش بینی بلایای طبیعی قابل قبول باشد، این خطا که زمین را روزی مرکز عالم می‌دانستند به هیچ روی تکرار شدنی نیست، دانش روانپزشکی هم با وجود همه پیچیدگی‌های روان انسان به عنوان پیچیده ترین آفریده آفریدگار از این مورد مستثنی نیست.

بعضی تصورات در تربیت کودک مثل به کارگیری جملاتی مانند«گریه کار بدی است. گریه کردن کار دخترهاست» و یا «عصبانی شدن خیلی بد است» از دریچه دانش روانپزشکی امروز به مثابه در نظر گرفتن زمین به عنوان مرکز عالم است! در این مقاله شما با چگونگی برخورد با عصبانیت کودک آشنا می‌شوید.

بسیاری از مفاهیم زندگی که برای بزرگسالان به راحتی قابل لمس است، برای کودکان قابل درک و لمس نیست. مغز انسان تا قبل از سن ۱۲ سالگی توان درک مفهوم‌های انتزاعی مانند سخاوت، شجاعت، ایثار، شراکت یا عصبانیت و... را ندارد. بنابراین استفاده از این کلمات در ارتباط با کوک مانند این است که کسی با شما به زبانی کاملا بیگانه صحبت کند. اولین قدم در ارتباط شما با کودک تعریف مفهوم انتزاعی عصبانیت به زبان کودک است. پس از تعریف و شناخت این احساس، به کودک راه حل ارائه می‌شود تا در هنگام عصبانیت بتواند خودش را کنترل کند. آنچه که در زیر می‌آید نمونه‌ای است از گفت و گو با کودک درباره این موضوع: تا حالا شده که کنترل خودت را از دست بدهی؟ نق بزنی و جیغ بکشی یا بخواهی کسی را بزنی؟ ممکن بوده که دوستت بدون اجازه به وسایل تو دست زده باشد و یا وقتی از مدرسه برگشته‌ای بخاطر مشق‌های زیادت با مامان دعوا کرده باشی؟ اینها چیزهایی است که می‌تواند تو را عصبانی کند. همه عصبانی می‌شوند. گاهی عصبانیت خیلی‌ها هم خوب است. مثلا وقتی به کسی زور گفته شود یا ظلم بشود عصبانیت به آدم کمک می‌کند تا زور و ظلم را نشنود. تو باید بدانی با این نیروی قوی و احساس مهم چکار بکنی! آدم ها احساسات خیلی زیادی دارند. مثلا زمانی خوشحال و گاهی ناراحت هستند و خود تو، تو وقتی می‌خندی احتمالا خوشحالی و با خندیدن این را به بقیه نشان می‌دهی. عصبانیت هم یک احساس است مثل شادی یا ناراحتی. این کاملا طبیعی است که ما گاهی عصبانی شویم. اگر چیزی تو را عصبانی کند، مثلا تیم مورد علاقه ات ببازد یا بچه‌های دیگر تو را مسخره کنند و یا شاید بدون اینکه بدانی چرا عصبانی شده‌ای، بدون تو به تو خواهد گفت که عصبانی هستی.

مثلا نفس کشیدن آدم تند می‌شود یا صورت آدم قرمز می‌شود، آدم مشت‌هایش را محکم فشار می‌دهد یا دندان هایش را به هم فشار می‌دهد. بعضی‌ها شاید آنقدر عصبانی بشوند که بخواهند چیزی را بشکنند یا بعضی‌ها گریه می‌کنند. البته بعضی آدم‌ها هم عصبانیت خودشان را به بقیه نشان نمی‌دهند و به همین خاطر دل درد یا سردرد می‌گیرند. پس اگر آدم عصبانیت‌اش را جوری نشان بدهد که به بقیه آسیب برسد مثلا آنها را بزند و یا اصلا عصبانیتش را نشان ندهد و با خودش غصه بخورد، هیچکدام راه حل‌های خوبی نیست. پس تو باید راهی پیدا کنی که عصبانیت‌ات بیرون بیاید بدون اینکه بقیه را ناراحت کند.

اگر یک آدم عصبانی را ببینی، می‌فهمی که عصبانی است. چطوری؟ خوب او از تو دوری می‌کند یا حرف نمی‌زند و ساکت است یا بعضی‌ها فریاد می‌کشند و بقیه را اذیت می‌کنند. اگر کسی این طوری عصبانی بود تو باید هر چه زودتر از او دور شوی. وقتی از آدم عصبانی نباشی. این چند تا کار را هم یادت باشد که کمک می‌کند:

▪ با یک دوست صمیمی راجع به عصبانیت‌ات صحبت کن

▪ بگو ۱-۲-۳ معجزه، یعنی تا سه بشمر و منتظر باش یک معجزه اتفاق بیفتد که عصبانیت بر طرف شود.

▪ کسی را که دوست داری بغل کن، حتی اگر خرس پشمالوی توی اتاقت باشد.

▪ یک نقاسی از عصبانیت ات بکش.

▪ می توانی نزدیک خانه برای ۵ دقیقه بدوی.

هیچ وقت عصبانی نشدن امکان ندارد، پس یادت باشد که چطوری با عصبانیت کنار آمدن وضع را بهتر یا بدتر می‌کند. اگر تو عصبانیت را شکست بدهی، پیروز شده‌ای!

اولیای عزیز، برای کودک خود همیشه پنجره‌ای بگذارید تا در شرایط دشوار بتواند از حمایت شما استفاده کند. می توانید در منزل خود جایی را برای ابراز عصبانیت یا شکایت در نظر بگیرید، مثلا یک صندلی مشخص در منزل که کسی از آن استفاده نمی‌کند را به همه اعضای خانواده معرفی کنید و عنوان کنید هر کس که شکایت دارد می‌تواند وقت عصبانیت روی این صندلی بنشیند حتی خودتان هم این کار را بکنید. هر کس که روی صندلی نشست از طرف عضو دیگر خانواده مورد حمایت و دلجویی قرار خواهد گرفت. مثلا وقتی کودک شما روی این صندلی نشست، ضمن تشویق او برای اینکه عصبانیت‌اش را کنترل کرده و صندلی را انتخاب کرده، به او بگویید موضوع چه بوده که باعث شکایت و عصبانیت شده و بسته به موضوع درصدد حل آن برآیید.