در اعماق MMA

چند دهه اخیر را می توان سال هائی طلائی برای ورزش های رزمی در مسیر حرفه ای شدن به حساب آورد به یمن وجود نشریات رزمی, رزمی کاران ایرانی نیز اگر پابه پای همتایانشان در اروپا و آمریکا و ژاپن رقابت های نوین رزمی را تجربه نمی کنند, اما در جریان چند و چون آنها قرار می گیرند

چند دهه اخیر را می‌توان سال‌هائی طلائی برای ورزش‌های رزمی در مسیر حرفه‌ای شدن به حساب آورد. به یمن وجود نشریات رزمی، رزمی‌کاران ایرانی نیز اگر پابه‌پای همتایانشان در اروپا و آمریکا و ژاپن رقابت‌های نوین رزمی را تجربه نمی‌کنند، اما در جریان چند و چون آنها قرار می‌گیرند. هنوز چند سالی از زمانی که رقابت‌های ۱ـ K به جامعه رزمی معرفی شد و خیلی زود طرفداران خودش را پیدا کرد نمی‌گذرد. حالا این روزها MMA نامی است که در نشریات رزمی خودنمائی می‌کند.

MMA مخفف عبارت ”Mixed Martial Arts“ و به زبان ساده ”ترکیب هنرهای رزمی“ است. MMA به‌طور کلی به مجموعه‌ای از رقابت‌های رزمی حرفه‌ای اطلاق می‌شود که در آنها از تکنیک‌های مختلف رزمی، از انواع مشت و لگد‌ها گرفته تا تکنیک‌های قفل، اهرم کردن‌ها، پرتاب‌ها و تکنیک‌های خاک استفاده می‌شود. قوانین این رقابت‌ها با حداقل محدودیت‌ها تهیه شده تا جائی‌که رقابت‌های MMA در حال حاضر آزادترین رقابت‌های رزمی جهان محسوب می‌شوند. سازمان‌های متعددی با قوانین مختلف و تحت نام‌های گوناگون اقدام به برگزاری رقابت‌هائی از این دست می‌کنند که تعداد آنها به بیش از ۸۰ مورد می‌رسد!

● تاریخچه MMA

خب البته رقابت‌های MMA در کل شیوه جدیدی از رقابت‌های رزمی محسوب می‌شود. اما اگر به گذشته نگاه کنیم می‌توان رگه‌هائی از رقابت‌های ”وال تودو“ که از سال ۱۹۲۰ در برزیل برگزار می‌شود را در MMA امروزی مشاهده کرد و اگر خیلی به عقب برگردیم شاید ”پانکریشن“ این نقش را برعهده بگیرد.

به‌طور کلی تفکر ترکیب رشته‌های مختلف رزمی، بین سال‌های ۱۹۶۰ تا ۱۹۷۰ رشد پیدا کرد که نقش اصلی را در این مورد ”بروس لی“ بازی کرد. چراکه او معتقد بود یک مبارز خوب یک بوکسور، یک کاراته‌کا و یا یک جودوکا نیست. یک مبارز خوب کسی است که خودش را با هر سبکی وقف داده و توانائی مبارزه در هر استایلی را دارد.“ این حرف بعدها توسط ”دانا وایت“ به‌‌صورت عملی وارد عرصه رقابت‌های رزمی شد. ”دانا وایت“ رئیس UFC و کسی است که امروز وی را به‌عنوان پدر MMA می‌شناسند.

MMA نوین از سال ۱۹۹۳ با برگزاری مسابقات UFC در ایالات متحده با درخشش ”رویسی گریسی“ و به دنبال آن رقابت‌های PRIDE در سال ۱۹۹۷ در ژاپن کلید خورد. این رقابت‌ها از آن زمان تا به‌حال از نظر قوانین تغییرات زیادی را شاهد بوده است با این هدف که این تغییرات بتواند رقابت‌های MMA را به‌عنوان یک ورزش به جامعه معرفی کرده و گسترش دهد. مسابقات MMA هم‌اکنون در سراسر جهان کاملاً شناخته شده و در ایالات متحده و ژاپن از محبوبیت شگرفی برخوردار است.

● تکنیک‌های به کار رفته در رقابت‌های MMA

تکنیک‌های به کار رفته در مسابقات MMA دامنه وسیعی از تکنیک‌های مختلف رزمی را شامل می‌شوند که به‌طور خلاصه می‌توان آنها را در دو دسته تکنیک‌های سرپا شامل: انواع ضربات مشت و لگد و ضربات زانو. و تکنیک‌های گلاویزی و خاک شامل: انواع اهرم کردن‌ها، قفل مفاصل، درو کردن‌ها و تکنیک‌های خاک خلاصه کرد.

بعضی از تکنیک‌ها هم البته غیرقانونی هستند. مثل حمله به چشم‌ها، ضربه به کشاله ران یا ضربه با سر. تعدادی از این تکنیک‌ها هم‌چون ضربه به کشاله ران، تقریباً در تمامی سازمان‌ها ممنوع اعلام شده اما نحوه استفاده از تکنیک‌هائی چون ضربه با آرنج، ضربات سر و امثالهم از سازمانی به سازمان دیگر متفاوت است.

● سبک‌های حاضر در MMA

MMA جائی است که تمامی رشته‌های رزمی از سنتی گرفته تا مدرن از ”سومو“ تا ”کیک بوکسینگ“ در آن حضور داشته و عرض اندام می‌کنند. مبارزین برای موفقیت در رقابت‌های MMA چاره‌ای ندارند جز آن‌که هم در تکنیک‌های مبارزه سرپا و هم در تکنیک‌های خاک مهارت پیدا کنند. رشته‌های که برای این منظور بیشتر مورد استفاده قرار گرفته و می‌گیرند عبارتند از: بوکس، کیک بوکسینگ، موی تای، استایل‌های مختلف فول کنتاکت کاراته، کشتی آزاد، کشتی یونانی، سامبو، سومو، جودو، جوجیتسو برزیلی و پانکریشن.

● مبارزین MMA

مبارزین حاضر در MMA را می‌توان کامل‌ترین مبارزین دنیا در عرصه رقابت‌های رزمی دانست. مبارزینی که محدود به سبک خاصی نیستند. آنها نه کیک بوکسور محسوب می‌شوند و نه جودوکا! نه کاراته‌کا و نه کشتی‌گیر! سبک آنها ترکیبی است از تمامی این رشته‌ها! در بالا به رشته‌های رایجی که مبارزین MMA در آنها تمرین می‌کنند اشاره شد. البته این بدان معنی نیست که این مبارزین در تمامی رشته‌های فوق تبحر داشته یا همه آنها را به‌طور کامل آموزش دیده‌اند، بلکه آنان تکنیک‌های کاربردی و متناسب مسابقات را از هرکدام از این رشته‌ها استخراج و به‌روی آنها تمرین می‌کنند. هم‌اکنون استفاده از چندین مربی مختلف در رشته‌های فوق برای تحقق این امر، در بین مبارزین MMA امری رایج است.

مبارزینی که به‌عنوان قهرمان از رشته‌های مختلف چون کیک بوکس یا کشتی به MMA می‌آیند مجبورند با تمرین روی سبک‌های مکمل، خودشان را برای مبارزه در MMA آماده کنند. به‌طور مثال کسانی که از کیک بوکس به رقابت‌های MMA می‌آیند، مجبورند مدتی روی تکنیک‌های گلاویزی که عموماً از کشتی، جودو و جوجیتسو استخراج شده تمرین کنند و یا کشتی‌گیران حرفه‌ای که مجبورند تکنیک‌های رایج کیک بوکس و موی تای را فرابگیرند.

● روش‌های پیروزی در مسابقات MMA

قوانین پیروزی در مبارزات، تکنیک‌های ممنوعه و هم‌چنین شرایط فیزیکی و پزشکی مبارزین جهت شرکت در مسابقات MMA در بین سازمان‌های مختلف متفاوت است. سازمان‌ها و برگزارکنندگانی که در ژاپن و اروپا فعال هستند، عموماً از آزادی عمل بیشتری برخوردارند اما در آمریکا بعضاً برگزارکنندگان مجبورند به خاطر قوانین کمیسیون‌های پزشکی و ورزشی ایالت‌های مختلف، تغییراتی را در برگزاری مسابقات اعمال کنند. برای مثال جالب است بدانید در لیست موارد لازم جهت دریافت جواز شرکت در یکی از این مسابقات، علاوه‌بر سلامت فیزیکی مبارز، معاینه کامل چشم، MRI و آزمایش HIV و هپاتیت نیز به چشم می‌خورد! با این حال مواردی که در زیر به‌عنوان روش‌های پیروزی در مسابقات و هم‌چنین تکنیک‌های ممنوعه آورده شده، عموماً در سازمان‌های برگزارکننده مسابقات MMA اجرا می‌شوند.

● روش‌های پیروزی در یک مسابقه MMA

▪ پیروزی با ناک‌اوت

▪ پیروزی با اعلام تسلیم حریف: ممکن است در هنگام مبارزه، یکی از مبارزین (به خاطر اجرای یک تکنیک قفل توسط طرف مقابل و یا هر علت دیگری) شکست را بپذیرد. وی باید تسلیم شدنش را با زدن سه ضربه دست به بدن حریف، تشک یا کف زمین مسابقه و یا به‌صورت زبانی اعلام کند.

▪ پیروزی با اعلام ضربه فنی.

▪ تصمیم داوران: اگر مبارزه به درازا کشید سه داور مسابقه با سیستم امتیازدهی موجود، در مورد برنده مبارزه تصمیم خواهند گرفت.

▪ پیروزی به علت عدم صلاحیت حریف: اگر یکی از مبارزین در طول مسابقه ضربه غیرقانونی را اجرا کرده و یا به دستورات داور بی‌توجهی کند اخطار خواهد گرفت که اگر تعداد این اخطارها به سه اخطار برسد، مبارز فوق فاقد صلاحیت شناخته خواهد شد. هم‌چنین اگر یکی از مبارزین به خاطر آسیب‌دیدگی که به خاطر اجرای او به عمد یک ضربه غیرقانونی بدان دچار شده، قادر به ادامه مبارزه نباشد، طرف مقابل فاقد صلاحیت شناخته خواهد شد.

در ضمن اگر در مبارزه‌ای هر دو فایتر مرتکب خشونت و خطا شده و یا یکی از مبارزین به خاطر آسیب‌دیدگی که به خاطر یک ضربه غیرقانونی که به‌صورت اتفاقی اجرا شده قادر به ادامه رقابت نباشد. مبارزه بدون برنده پایان خواهد یافت.

● خطاها

▪ ضربه زدن با سر، حمله به چشم‌ها، کشیدن مو.

▪ ضربه زدن به کشاله ران، پشت سر، ستون فقرات و کلیه‌ها.

▪ چنگ زدن و نیشگون گرفتن.

▪ کار روی مفاصل کوچک.

▪ حمله به حریف هنگام وقفه مسابقه.

▪ خروج عمدی یا هل دادن به بیرون از منطقه مسابقه.

▪ گرفتن طناب‌های رینگ یا حصار محل مسابقه.

▪ پرتاب آب دهان به حریف یا داور.

▪ استفاده از عبارات توهین‌آمیز درون محل مسابقه نسبت به حریف یا هریک از اعضاء برگزاری مسابقات.

● تأثیرات MMA در دنیای رزمی

مسابقات MMA را می‌توان یک پدیده در دنیای هنرهای رزمی تلقی کرد که در عرض مدت کوتاهی ورزش‌های رزمی را متحول کرده است. طبیعتاً MMA نیز مانند هر پدیده جدیدی نکات مثبت و منفی خودش را داراست.

ـ شاید به جرأت بتوان گفت مهمترین تحول مثبتی که مسابقات MMA در دنیای رزمی باعث شده‌اند، رسانه‌ای شدن رقابت‌های رزمی آن هم در سطح جهانی است. چند سال پیش اگر سری به سایت‌های ورزشی معتبر دنیا می‌زدید همواره چند گزینه اصلی روبه‌روی شما بود: بسکتبال NBA، مسابقات گلف، بوکس، مسابقات اتوموبیلرانی، فوتبال آمریکائی، فوتبال و تنیس. در کنار این‌ها یک گزینه دیگر با عنوان ”ورزش‌های دیگر“ هم به‌چشم می‌خورد که سایر رشته‌های ورزشی در آن لیست شده بودند. طبیعتاً برای پیدا کردن خبری از رقابت‌های رزمی باید سری به گزینه ”ورزش‌های دیگر“ می‌زدید که البته در آن هم به‌ندرت می‌شد خبری از ورزش‌های رزمی در کنار رقابت‌های ورزشی پرطرفدار دنیا چون مسابقات بسکتبال NBA یا مسابقات فرمول یک خودنمائی می‌کند! و حتی خبر مسابقات MMA گاهی تیتر نخست سایت‌هائی چون ”یاهو“ را به خودش اختصاص می‌دهد! این موفقیت کمی برای رزمی‌کاران نیست. در واقع شاید این آرزوی خیلی از قهرمانان رزمی بود که روزی رقابت‌هایشان نه به‌عنوان یک رقابت حاشیه‌ای بلکه به‌عنوان یک رویداد مهم ورزشی در رأس اخبار قرار بگیرد. اگرچه این مسابقات فعلاً بیشتر در ایالات متحده و ژاپن از چنین محبوبیتی برخوردارند، اما از آن‌جائی که آمریکا غول‌های رسانه‌ای دنیا را در اختیار دارد خواه ناخواه اخبار این مسابقات در سراسر جهان پخش شده و آ‌هسته آهسته تأثیر خودش را خواهد گذاشت. همان‌طور که الان خیلی‌ها اصلاً بسکتبال را به NBA می‌شناسند!

ـ دومین تأثیر مثبت مسابقات MMA تقویت بخش حرفه‌ای رقابت‌های رزمی بود. قبل از این نیز رقابت‌های حرفه‌ای در رشته‌های رزمی برگزار می‌شد اما مبالغ رد و بدل شده در آنها عموماً قابل قیاس با سایر ورزش‌ها (در سطح حرفه‌ای) نبود. با رسانه‌ای شدن این رقابت‌ها (در سطحی که به آن اشاره شد)، پول بیشتری هم وارد این عرصه شد تا جائی‌که امروز عملاً رشته‌های رزمی به‌عنوان یکی از رشته‌های پول‌ساز شناخته می‌شوند. البته قبلاً رقابت‌هائی چون ۱ـ K در کیک‌ بوکسینگ نیز تحولاتی را در بخش حرفه‌ای رزمی باعث شده بودند اما تعداد زیادی از رزمی‌کاران که در رشته‌هائی چون جودو، جوجیتسو و ... فعالیت می‌کردند شانس حضور در این رقابت‌ها را نمی‌یافتند. مسابقات MMA راه را برای ورود همه مبارزین در هر رشته‌ای که باشند به رقابت‌های حرفه‌ای باز کرد.

ـ مورد مهم دیگری که می‌توان به آن اشاره کرد از بین بردن تعصب سبکی حداقل در بین مبارزان حرفه‌ای بود. مبارزان MMA به خوبی می‌دانند که تکیه بر یک سبک خاص مساوی است با شکست! به عبارت دیگر مسابقات MMA سطح مبارزان حرفه‌ای رزمی را از آن‌چه که بودند یک پله (و یا شاید چندین پله!) از نظر دایره تکنیک‌ها و اطلاعاتشان بالاتر برد.

ـ در مقابل این جنبه‌های مثبت یک نکته منفی خودنمائی می‌کند البته! این رقابت‌ها همان‌قدر که از نظر ورزشی به‌نفع ورزش‌های رزمی بوده‌اند در مقابل می‌توانند به ضرر هنرهای رزمی تمام شوند. خشونتی که بعضاً در این مسابقات شاهد هستیم به همراه ژست‌های خشنی که بعضی از مبارزین MMA می‌گیرند می‌تواند به شدت به وجهه مثبت هنرهای رزمی آسیب بزند. خصوصاً که حالا با رسانه‌ای شدن این رقابت‌ها مردم مرتباً این صحنه‌ها را از شبکه‌های تلویزیونی و سایت‌های خبری مشاهده می‌کنند. این شاید تنها نقطه منفی باشد که می‌توان برای مسابقات MMA در نظر گرفت که البته نکته کمی نیست و به هیچ عنوان نباید آن را ندیده گرفت. متأسفانه نمی‌توان از مخاطبین عادی رسانه‌ها انتظار داشت که بتوانند بین ورزش‌های رزمی در رده آماتور و حرفه‌ای و هر دوی آنها در مقابل هنرهای رزمی تفکیک قائل شوند.

البته در زمینه کاسته شدن از جنبه‌های خشونت‌آمیز این رقابت‌ها اقداماتی جنبی خوبی هم صورت پذیرفته که نباید آنها را از نظر دور داشت. به‌طور مثال‌ بنیادی با عنوان ”Keep it in the Ring“ که توسط ”جف ادلر“ و ”ریچ فرانکلین“ از مبارزین به نام MMA تأسیس و در ایالات متحده فعالیت می‌کند. اعضاء این بنیاد با اشاره به این حقیقت که مسابقات MMA اگرچه به‌صورت برخورد کامل و واقعی برگزار می‌شود اما این رقابت، یک رقابت ورزشی کنترل شده است که با قوانین خاص، حضور داور و پزشک انجام می‌شود و این با خشونت در کوچه و خیابان متفاوت است، سعی دارند با تعریف یک شخصیت شجاع و با اعتماد به نفس که به خودش مسلط است به‌عنوان یک ”مبارز آمریکائی“، برای نسل جوان الگوسازی کرده و از این طریق با گسترش خشونت در بین آنان مبارزه کنند.

هم‌چنین می‌توان به گروه دیگری که کمپین‌هائی با عنوان ”The Fighter for Life“ را برگزار می‌کنند اشاره کرد. این گروه نیز از جمعی از قهرمانان، مبارزین MMA و طرفدارانشان تشکیل شده که در زمینه مبارزه با سرطان فعال است. چنین فعالیت‌هائی مسلماً تا حد زیادی از چهره خشن MMA خواهد کاست.

به هرحال چه موافق چه مخالف، نمی‌توان منکر این شد که مسابقات MMA دنیای رزمی را در عرض چند سال متحول کرده است. شاید هنوز هم برای خیلی‌ها باورکردنی نباشد که در مدت نسبتاً کوتاهی مسابقات رزمی در کنار مسابقات مطرح ورزشی جهان جای گرفته باشند! همه این‌ها یعنی این‌که باید خودمان را برای عصر جدیدی در عرصه رقابت‌های حرفه‌ای رزمی آماده کنیم که بدون شک در آن از MMA بسیار خواهیم شنید!

به قلم: مازیار عبداللهی‌نیا