چرخه ی معیوب عادات نادرست

هر کدام از ما به گونه ای خاص زندگی می کنیم که بخش عمده ای از این طرز رفتار و منش را خودمان شکل داده ایم آن چه که تصویر کلی این روش را ترسیم می کنند, عادات ما هستند

هر کدام از ما به گونه‌ای خاص زندگی می‌کنیم که بخش عمده‌ای از این طرز رفتار و منش را خودمان شکل داده‌ایم. آن‌چه که تصویر کلی این روش را ترسیم می‌کنند، عادات ما هستند. یکی از مدیران با تجربه‌ای که می‌شناختم می‌گوید: "مردم عادات‌شان را به وجود می‌آورند و عادات آن‌ها آینده‌شان را خلق می‌کند." این جمله، گفته‌ی بسیار پر مغزی است که در قالب دو جمله‌ی ساده بیان شده است.

عادت‌های ما نحوه زندگی ما را مشخص می‌کنند که بسته به چگونگی این‌ها الگوهای خوب یا بد و مفید یا مخرب پدید خواهند آمد. هیچ‌کس آگاهانه عادت‌های ابتدایی‌اش، چه خوب و چه بد را ایجاد نمی‌کند و ممکن است به جایی برسد که دریابد عادت بدی که سال‌ها با آن زندگی کرده اثراتی مخرب برایش به جا گذاشته است. بدتر از همه این‌که امکان دارد اصلا" نفهمد که آن‌چه تا به امروز مانع پیشرفت او در زندگی شده دنیایی تلخ و ناخوشایند برایش خلق کرده است، همین عادات اوست. این اشخاص پس از ناکامی و عدم موفقیت در انجام کاری، دیگران را مقصر می‌دانند و اصلا" هم از انتقاد خوش‌شان نمی‌آید. وقتی که اطرافیان‌شان از رفتارشان آزرده و دلخور می‌شوند و به آن‌ها اعتراض می‌کنند، خشمگین شده بحث و جدل بیهوده‌ای را آغاز می‌نمایند تا خود را بی‌گناه نشان دهند. در زیر تعدادی از این عادات را می‌آوریم که همگی ما یا به بعضی مبتلاییم یا این که اشخاص صاحب این عادت‌ها را می‌شناسیم و دیده‌ایم:

- دیر آمدن سر قرار ملاقات

- فراموش کردن مصرف داروها

- تا دیر وقت بیدار ماندن و صبح خواب ماندن

- هله هوله خوردن

- نخوردن صبحانه

- سیگار کشیدن (یک عادت مرگ‌بار)

- پر حرفی کردن

- پس ندادن پول و لوازمی که از دیگران قرض می‌گیرند.

- ناخن جویدن

واکنش‌ها و بازخوردهای عاطفی و عملی دیگرانی که شاهد رفتارهای هستند، اغلب از واقعیت کارمان خبر می‌دهند و در بیش‌تر مواقع، درک و برداشت و تلقی ما از عملکرد و رفتارهای‌مان، نادرست و تصوری غیر واقعی بیش نیست.

و صدها عادت ناپسند دیگر. اگر عادات بدی دارید و می‌خواهید آن‌ها را کنار بگذارید، تصمیم بسیار خوبی گرفته‌اید که البته اجرای آن ساده نیست.

لازمست که ابتدا بنشینید و تمامی رفتارهایی که به نظرتان مضر و مانع پیشرفت‌تان هستند را یادداشت کنید. سپس این لیست را چند بار دیگر مرور کنید و ببینید که کدام عادات را از قلم انداخته‌اید و آیا آن‌هایی که یادداشت کرده‌اید واقعا" عادات بد و ناپسندی هستند یا این‌که شما خودتان هم به درستی از مثبت و منفی بودن‌شان مطمئن نیستید.

راه دیگری هست که هم می‌تواند در پیدا کردن عادات بد کمک‌تان کند و هم در اطمینان از خوب یابد بودن آن‌ها. اطرافیان و بازخوردهای‌شان منابع مطمئنی هستند. به کسانی که به آن‌ها اعتماد داشته و در نظرتان اشخاصی دانا و صادق و کاردان هستند، رجوع کنید.

از این‌ها بپرسید که چه عادت‌های بدی در شما می‌بینند. مراقب باشید که انتقادپذیری و اعتماد به این نظرات شروط اساسی تغییر عادت‌های بد هستند. البته هرگز به نظرات یک نفر بسنده نکنید، چرا که ممکن است او از یکی از الگوهای رفتاری شما خوشش نیاید و آن‌را مطابق چهارچوب رفتاریش نیابد. در این حالت دوست شما می‌گوید که این عادت ناپسندی است و بهتر است اصلاحش کنید. شما از ده نفر دیگر هم می‌پرسید و فقط یکی نظر شخص اول را تأیید می‌کند. در این‌جاست که در می‌یابید، به اشتباه این رفتار را در لیست نوشته‌اید.

عکس این موقعیت بسیار صادق است. به‌طور مثال شما عادتی را در لیست بدها آورده‌اید و تا اندازه‌ای به ناپسندی آن اطمینان دارید ولی از ته دل می‌خواهید که اشتباه کنید و این رفتار قابل قبول باشد. (به هر حال هیچ‌کس از انتقاد خوشش نمی‌آید؛ حتی اگر منتقد خود او باشد!) به همین خاطر از ده نفر سؤال می‌کنید و هشت نفرشان می‌گویند که بله این رفتار و عادت خوب نیست و بارها به خاطر این رفتار از شما رنجیده و دلخور شده‌اند. در این حالت باید به خود بیایید و برای حل این مشکل و حذف این رفتار بد چاره‌ای بیاندیشید.

بهتر است به این حقیقت توجه کنید و آن‌را به خاطر بسپارید: واکنش‌ها و بازخوردهای عاطفی و عملی دیگرانی که شاهد رفتارهای هستند، اغلب از واقعیت کارمان خبر می‌دهند و در بیش‌تر مواقع، درک و برداشت و تلقی ما از عملکرد و رفتارهای‌مان، نادرست و تصوری غیر واقعی بیش نیست.

یافتن عادات بد مسئله مهمی است و یک گام به جلو محسوب می‌شود، ولی اقدام و برنامه‌ریزی و تلاش برای تغییر، امری بسیار مهم‌تر است. بعضی از این افراد ناامید می‌شوند و با خود می‌گویند: "غیر ممکن است! من نمی‌توانم عادتی که ده سال با من بوده را کنار بگذارم!" ولی این فکر، اشتباه است. بله تغییر و حذف یک عادت و الگوی رفتاری کهنه آسان نیست ولی ممکن است! صبر و پشتکار رموز موفقیت در پروسه تغییر و کنار گذاشتن عادات و منش‌های ناپسند هستند. در این مسیر هم نظرات و بازخوردهای دیگران، این بار ایده‌ها و نظرات مثبت، مشوق‌ها و انگیزه‌هایی قوی برای تلاش هستند که شخص را تا کنار گذاشتن کامل آن رفتار پیش می‌رانند.

تغییر و حذف یک عادت و الگوی رفتاری کهنه آسان نیست ولی ممکن است! صبر و پشتکار رموز موفقیت در پروسه‌ی تغییر و کنار گذاشتن عادات و منش‌های ناپسند هستند.

در آغاز کار، نارضایتی‌ها، دلخوری‌ها و نظرات منفی و حتی سرزنش‌های اطرافیان، محرک تغییر و تلاش برای کنار گذاشتن عادات ناپسند بودند. مدتی بعد و به تدریج آن رفتارهای آزار دهنده، جای خود را به رفتاری دوست داشتنی، تعاملاتی مؤثر و مصاحبت‌های خوشایند و سازنده می‌دهند. مخاطبان، خانواده و هم‌کاران رنجیده و دلخور و یا خشمگین پیشین، اکنون از مصاحبت، زندگی و کار با این شخص اجتماعی و آگاه و انتقادپذیر لذت برده راضی و خشنود هستند.

در این میان چه کسی بیش از همه سود می‌برد؟ خود او. حذف عادت‌های بد شخصی و اجتماعی این انسان و خلق رفتارهایی پسندیده باعث می‌شوند که از دیگران بازخوردهای مثبت دریافت کند و این سخنان و رفتارهای خوشحال کننده محرک‌هایی نیرومند هستند. او نیز کم‌تر از خودش انتقاد کرده خود را سرزنش می‌کند. اگر می‌خواهید این اقدامات را شروع کنید، عضوی از اعضای خانواده که به شما نزدیک‌تر است یا یکی از دوستان صادق و صمیمی هم می‌تواند کمکتان کند و راه‌کارهایی مفید ارائه دهد. مثلا" از او خواهش کنید که هر گاه تغییر مثبتی در رفتارتان دید به شما بگوید و اشکالات موجود را برای‌تان مشخص کند. چرا که بازخورد و واکنش یک ناظر بیرونی در این چنین مسائلی مهم و قابل توجه و دقت است.

پس از موفقیت در هر مرحله به خودتان پاداش دهید. گفته‌های دیگران مهم هستند ولی رضایت و قدردانی شما از خودتان هم یک بازخورد مثبت است که بسیار هم کمک‌تان خواهد کرد. در پایان باید گفت که ترک عادت موجب مرض نیست! آن‌چه که مخرب و مانع رشد است، ادامه‌ی رویه‌ها و عادات نادرست چرخه‌های معیوب زندگیست.

منبع: روزنامه‌ی تفاهم