تغییر جهت

پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران در سال ۱۹۷۹ که به قدرت رسیدن حکومت دینی در این کشور منجر شد آمریکا روابطش را با ایران قطع کرد و مناسبات نزدیکتری با رهبران حکومتهای عربی سنی از قبیل اردن, مصر و عربستان سعودی برقرار کرد

مقاله افشاگرانه سیمور هرش درباره ایران که اخیرا در مجله نیویورکر آمریکا به چاپ رسید جنجالی در محافل سیاسی داخل و خارج این کشور بوجود آورد که بخاطر اهمیت مطالب مندرج در آن متن کامل در زیر آمده است:

سیمور هرش این مقاله را «تغییر جهت» نام نهاده و با طرح این پرسش شروع کرده است که «آیا خط مشی جدید دولت آمریکا، در مبارزه با تروریسم به نفع دشمنان ماست»؟

● تغییر راهبردی

هرش در ادامه افزود:در چند ماه اخیر به موازات مسیر قهقرایی اوضاع در عراق، دولت بوش هم در دیپلماسی آشکار و هم در اقدامات مخفیانه اش راهبرد خود را در منطقه خاورمیانه به صورت چشمگیری تغییر داده است.

این «تغییر جهت» که برخی از مقامات داخل کاخ سفید برای توصیف راهبرد جدید آمریکا از آن استفاده می کنند سبب شده است آمریکا به رویارویی آشکار با ایران نزدیکتر شود.

علاوه بر این، این راهبرد جدید در بخش هایی از این منطقه (خاورمیانه) سبب نزاع فرقه ای رو به گسترشی میان مسلمانان شیعه و سنی شده است.

سیمور هرش در ادامه این مقاله تصریح کرد در واقع دولت بوش برای تضعیف ایران که کشوری عمدتا شیعی است تصمیم گرفته است در اولویت های خود در خاورمیانه بازنگری کند و دولت آمریکا در لبنان با دولت عربستان سعودی که حکومتی سنی است در اقدامات مخفیانه ای همکاری کرده که هدف آن تضعیف حزب ا... بوده است.

حزب ا... سازمانی شیعی است که ایران از آن حمایت می کند. افزون بر این آمریکا در اقدامات مخفیانه ای شرکت کرده است که هدف آن ایران و سوریه یعنی همان متحد ایران بوده است. محصول جانبی این فعالیت‌ها تقویت گروه های افراطی سنی بوده است که نگرشی ستیزه جویانه از اسلام داشته، با آمریکا خصومت دارند و هوادار القاعده هستند.

سیمور هرش در ادامه این مقاله خاطرنشان کرد یک جنبه متناقض این راهبرد جدید دولت آمریکا این است که اکثر اقدامات خشونت آمیز شورشیان در عراق که هدف آن نظامیان آمریکایی بوده از جانب نیروهای سنی بوده است و نه شیعیان اما به نظر دولت آمریکا شاخص ترین و در عین حال ناخواسته ترین پیامد راهبردی جنگ عراق، قدرت گرفتن ایران بوده است.

در چنین وضعیتی محمود احمدی نژاد رییس جمهور ایران اظهارات متمردانه ای درباره نابودی اسرائیل و حق ایران در پیگیری برنامه هسته ای مطرح کرده است.

آیت ا... علی خامنه ای رهبر عالی مذهبی ایران در تلویزیون دولتی این کشور گفت: «واقعیت های موجود در منطقه (خاورمیانه) نشان می دهد که جبهه استکباری به رهبری آمریکا و متحدان آن بازنده اصلی در منطقه خواهد بود».

سیمور هرش در ادامه افزود پس از پیروزی انقلاب (اسلامی ایران) در سال ۱۹۷۹ که به قدرت رسیدن حکومت دینی در این کشور منجر شد آمریکا روابطش را با ایران قطع کرد و مناسبات نزدیکتری با رهبران حکومتهای عربی سنی از قبیل اردن، مصر و عربستان سعودی برقرار کرد.

پس از حملات ۱۱ سپتامبر این محاسبات به ویژه درخصوص عربستان سعودی پیچیده تر شد. القاعده گروهی سنی است و بسیاری از اعضای آن از محافل دینی افراطی داخل عربستان نشات گرفته اند.

مقامات دولت آمریکا پیش از تهاجم به عراق در سال ۲۰۰۳ متاثر از ایدئولوگهای نومحافظه کار چنین تصور می‌کردند که روی کارآمدن حکومت شیعی در عراق می تواند توازنی در مقابل افراطیون سنی بوجود بیاورد که این توازن در جهت منافع آمریکا باشد چرا که اکثریت شیعی عراق در زمان حکومت صدام حسین مورد ظلم و ستم واقع شده بودند.

آنها به هشدارهای دستگاه‌های اطلاعاتی درباره روابط سران شیعی عراق با ایران که برخی از سران شیعی عراق سالها در ایران در تبعید زندگی کرده بودند توجهی نکردند.

هم اکنون (شاهد آن هستیم که) ایران روابط نزدیکی با دولت نوری المالکی نخست وزیر عراق که عمدتا شیعی است برقرار کرده که این مسئله برای کاخ سفید مشکل ساز شده است.

سیمور هرش در ادامه این مقاله خاطرنشان کرد: درباره خط مشی جدید آمریکا در قالب وسیعش به صورت علنی بحث شده است. کاندولیزا رایس وزیرامورخارجه آمریکا در سخنانش در کمیته روابط خارجی سنا در ماه ژانویه گفت: «جبهه گیری راهبردی جدیدی در خاورمیانه بوجود امده است که اصلاح‌طلبان را از افراطیون جدا کرده است».

رایس در این سخنان به حکومت‌های سنی منطقه به عنوان کانون میانه روی اشاره داشت که در «دیگر سوی این خط فاصل» ایران، سوریه و حزب ا... قرار دارند. (اکثریت جمعیت سنی سوریه از فرقه علوی هستند).

رایس گفت: ایران و سوریه انتخاب‌های خود را انجام داده اند، آنها تصمیم گرفته اند منطقه را بی ثبات کنند.

هرش در ادامه این گزارش تصریح کرد باوجود مطرح شدن مطالب فوق برخی از تاکتیک های اصلی این تغییر جهت در سیاست‌های آمریکا اعلام نشده است.

مقامات کنونی و سابق دولت آمریکا گفتند به واسطه واگذاری اجرا یا تامین مالی اقدامات در برخی موارد این اقدامات مخفیانه، محرمانه نگاه داشته شده اند یا اینکه این کار با پیدا کردن راههای دیگری به منظور دورزدن روند معمولی تخصیص بودجه در کنگره انجام شده است.

یکی از اعضای بلندپایه کمیته تخصیص بودجه در مجلس نمایندگان آمریکا به من گفت که وی نیز درباره راهبرد جدید مطالبی شنیده است اما به نظرش او و همکارانش در مجلس نمایندگان به اندازه کافی در جریان این امر قرار نگرفته اند. او گفت: ما چیزی درباره این راهبرد جدید دریافت نکرده ایم. ما خواسته ایم که همه مسایل جاری برای ما تبیین شود اما آنها می‌گویند چیزی وجود ندارد. وقتی هم که ما (از دولت) پرسش‌های خاص می پرسیم آنها به ما می گویند ما شما را مطلع خواهیم کرد. این (وضعیت) بسیار مستاصل کننده است.

سیمور هرش در ادامه این مقاله خاطرنشان کرد بازیگران کلیدی پشت این (راهبرد) تغییر جهت، دیک چنی معاون رئیس جمهور آمریکا، الیوت آبرامز معاون مشاور امنیت ملی،‌ زلمای خلیل زاد سفیر کنونی آمریکا در عراق و نامزد نمایندگی آمریکا در سازمان ملل متحد و شاهزاده بندر بن سلطان مشاور امنیت ملی عربستان سعودی هستند.

به گفته مقامات کنونی و سابق آمریکا با آنکه رایس به شدت در تدوین سیاست خارجی آمریکا دخیل است اما بعد محرمانه سیاست خارجی را دیک چنی هدایت می کند. دفتر چنی و کاخ سفید از اظهارنظر در این خصوص خودداری کردند. پنتاگون نیز به سوالات خاص مطرح شده پاسخ نداد اما گفت: آمریکا برای جنگ با ایران برنامه ریزی نمی کند.

سیمور هرش در ادامه این مقاله افزود این تغییر در خط مشی آمریکا سبب شده است عربستان سعودی و اسرائیل به تقارب راهبردی جدیدی برسند که علت عمده آن این است که هر دو کشور فوق ایران را تهدیدی برای ماهیت وجودی خود می دانند.

مقامات اسرائیل و عربستان سعودی با یکدیگر گفتگوهای مستقیمی داشته اند و سعودی ها که معتقدند ثبات بیشتر در اسرائیل و فلسطین سبب کاهش قدرت ایران در منطقه خواهد شد در مذاکرات اعراب و اسرائیل بیش از پیش دخیل شده اند.

سیمور هرش در ادامه افزود یکی از مشاوران دولت آمریکا که با اسرائیل رابطه نزدیکی دارد گفت: راهبرد جدید تغییر اساسی در خط مشی آمریکا و در واقع تغییر ۱۸۰ درجه است. وی تصریح کرد: حکومت‌های سنی از به قدرت رسیدن شیعیان وحشت زده شده اند و بازی قمارگونه ما با شیعیان میانه رو در عراق سبب آزردگی خاطر فزاینده شده است. ما نمی توانیم روند به قدرت رسیدن شیعیان در عراق ار معکوس کنیم اما می توانیم آن را مهار کنیم.

سیمور هرش در ادامه افزود: والی نصر یکی از کارشناسان برجسته شورای روابط خارجی آمریکا که مطالب زیادی درباره شیعیان ایران و عراق نوشته است به من گفت: به نظر می رسد در داخل دولت بحث‌هایی در این باره جاری است که بزرگترین خطر مطرح ایران است یا عناصر رادیکال سنی.

سعودی ها و برخی از مقامات دولت آمریکا معتقدند که بزرگترین تهدید ایران است و عناصر رادیکال سنی دشمنان کوچکتری به شمار می روند. این وضعیت نوعی پیروزی برای خط سعودی است.

هرش در ادامه افزود مارتین ایندیک که از مقامات بلندپایه وزارت امورخارجه آمریکا در زمان دولت کلینتون بود و در مقام سفیر آمریکا در اسرائیل نیز خدمت کرده است گفت: خاورمیانه به سوی جنگ سرد جدی شیعه – سنی در حرکت است.

مارتین ایندیک که مدیر مرکز سابان در امورخاورمیانه در موسسه بروکینگز است در ادامه افزود به نظر وی مشخص نیست که آیا کاخ سفید کاملا از پیامدهای راهبردی سیاست جدیدش مطلع است یا خیر؟

وی گفت: کاخ سفید با این کار نه تنها مبلغ قمار خود را در عراق دوبرابر می کند بلکه مبلغ قمار خود را در کل منطقه نیز دو برابر می کند. این مسئله می تواند بسیار پیچیده شود همه چیز وارونه است.

سیمور هرش در ادامه این مقاله خود در نیویورکر تصریح کرد پاتریک کلاوسون از کارشناسان مسایل ایران و معاون تحقیقاتی موسسه سیاست‌های خاورنزدیک در واشنگتن معتقد است ظاهرا خط مشی جدید دولت آمریکا برای مهارکردن ایران راهبرد دولت آمریکا را برای پیروزی در جنگ عراق پیچیده خواهد کرد.

به نظر کلاوسون مناسبات نزدیکتر آمریکا با سنی های میانه رو و حتی رادیکال سبب «هراسناک شدن» دولت نوری المالکی نخست وزیر عراق خواهد شد و «وی را نگران خواهد کرد که سنی ها واقعا می‌توانند در جنگ داخلی عراق پیروز شوند».

کلاوسون گفت این وضعیت می تواند مشوقی برای همکاری نوری المالکی با آمریکا در سرکوب شبه نظامیان رادیکال شیعی از قبیل ارتش مهدی تحت امر مقتدا صدر باشد.

سیمور هرش در ادامه این مقاله مبسوط خود افزود: حتی اگر وضعیت اینگونه باشد آمریکا باز هم به همکاری رهبران شیعی عراق وابسته است. شاید ارتش مهدی به صورت علنی با آمریکا خصومت داشته باشد اما دیگر شبه نظامیان شیعی متحدان آمریکا تلقی می شوند، هم مقتدا صدر و هم کاخ سفید از نوری المالکی حمایت می کنند. یادداشتی که سال گذشته استفان هادلی مشاور امنیت ملی آمریکا نوشت متضمن این نکته است که دولت آمریکا تلاش می کند نوری المالکی را از سنی های میانه رو و کردها جدا کند اما تاکنون وضعیت در جهت مخالف بوده است. به موازات تداوم شکست ارتش عراق در رویارویی هایش با عوامل شورشی قدرت شبه نظامیان شیعی به صورت مستمر افزایش یافته است.

فلینت لورت از مقامات سابق شورای امنیت ملی آمریکا به من گفت: درخصوص راهبرد جدید آمریکا درباره عراق هیچ چیز تصادفی یا ایهامی نیست. دولت آمریکا تلاش می کند این موضوع را مطرح کند که ایران بیش از شورشی های سنی برای منافع آمریکا در عراق خطرناک است حال آنکه وقتی به شمار واقعی تلفات نگاه می اندازیم درمی یابیم مجازاتی که سنی ها برای آمریکا در نظر گرفته و سبب شده اند به صورت قابل توجهی بیش از ایران است.

لورت افزود: همه این اقدامات بخشی از تلاش در صورت دادن اقدامات تحریک کننده برای افزایش فشار بر ایران است. نگرش موجود این است که (سرانجام) ایران در مقطعی به این اقدامات پاسخ خواهد داد و در آن صورت برای دولت آمریکا درب بازی فراهم خواهد شد تا بر ایران حمله کند.

سیمور هرش در ادامه این مقاله خاطرنشان کرد جرج بوش در سخنرانی خود در دهم ژانویه این رویکرد جدید را به صورت نسبی تبیین کرد و گفت این دو رژیم که منظورش ایران و سوریه بود به تروریست‌ها اجازه می دهند از خاک کشورشان برای تردد به عراق استفاده کنند. بوش افزود: ایران از حملات بر ضد نیروهای آمریکایی حمایت مادی می کند. ما مانع حملات به نیروهایمان خواهیم شد. ما مانع جریان حمایت ایران و سوریه خواهیم شد و ما شبکه هایی را که تسلیحات پیشرفته را در اختیار دشمنان ما در عراق قرار می دهند و به آنها آموزش می دهند کشف و نابود خواهیم کرد.

سیمور هرش در ادامه این مقاله افزود: در هفته های پس از مطرح شدن این سخنرانی بوش، موجی از اتهامات از جانب دولت آمریکا درباره مداخله ایران در جنگ عراق مطرح شد. در ۱۱ فوریه وسایل انفجاری پیشرفته ای به خبرنگاران نشان داده شد که در عراق کشف و ضبط شده بود و به ادعای دولت آمریکا از ایران به عراق آمده بود. در واقع اصل پیام دولت آمریکا از این اقدامات این بود که وضعیت تیره و تار عراق نتیجه ناکامی ها در برنامه ریزی خود عراق و مدیریت آن نیست بلکه نتیجه مداخله ایران است.

مقاله جنجالی سیمور هرش درباره ایران

---