خانواده پَسیفلوراسه، پیپراسه و ارکیداسه

● خانواده پَسیفلوراسه Passiflora
پَسیفلورا تیره نه چندان بزرگ و با اهمیت با نام فارسی پیچ ساعتی یک گیاه دارویی با میوه­های خوراکی است. نام انگلیسی این گیاه Patient fruit است. این گیاه پیچ رونده‌ای …

خانواده پَسیفلوراسه Passiflora

پَسیفلورا تیره نه چندان بزرگ و با اهمیت با نام فارسی پیچ ساعتی یک گیاه دارویی با میوه­های خوراکی است. نام انگلیسی این گیاه Patient fruit است. این گیاه پیچ رونده‌ای است که در خاک­هایی با PH اسیدی و رطوبت مناسب بخوبی رشد و نمو می­کند. و بوسیله قلمه­های ساقه و بذر براحتی تکثیر می‌شود.

خانواده پیپراسه یا پپرونیا Piperaceae

در خانواده پیپراسه، سه پیرونیای مختلف وجود دارد که این گیاهان به عنوان برگ­های رنگی زینتی قابل استفاده هستند.

پیرونیای ابلق یا سفید یکی از گل­های برگ رنگی است که با قلمه­های بذر و ساقه تکثیر می­شود.

پیرونیای سبز گیاهی است که در آپارتمان­ها قابل نگهداری می­باشد و با قلمه­های برگ و ساقه تکثیر می­شود.

پیرونیای معمولی گیاهی است که برگ­های چروکیده­ دارد. این گیاه کاملاً متفاوت با گیاهان دیگر این خانواده است. و آنرا به کمک برگ­های کاملش تکثیر می­کنند.

گیاه پیرونیا یک ساقه گل دهنده با شاتون­های سبز رنگ تولید می­کند که ارزش زینتی ندارد. زمانی که این گیاه به گل می­رود کیفیت برگ­ها و زیبایی گل­های آن کمتر می­شود. با حذف ساقه­های گل دهنده می‌توان گیاه را بطور مرتب به حالت رویشی و نو­نهالی مشاهده کرد.

خانواده ارکیداسه (ارکیده‌ها) Orchidaceae

در خانواده ارکیداسه گونه­های گیاهی بسیار متنوعی وجود دارند. تا بحال حدود ۱۲۰۰ گونه متفاوت از ارکیده‌ها شناخته شده‌اند. در کشور ما حدود ۱۲ تا ۱۵ رقم مختلف از ارکیده­ها کشت می‌شوند.

برای پرورش و نگهداری ارکیده­ها شرایط نسبتاً اختصاصی لازم است یعنی نمی­توان آن‌ها را در کنار گیاهان برگ سبز نگهداری کرد، بلکه احتیاج به گلخانه‌های اختصاصی دارند.

فرم­های قدیمی ارکیده روی یک سرخس بنام اوسموندا پرورش داده می­شدند. این سرخس یک سرخس اروپایی است که گیاه را بر روی بقایای تخمیر شده آن پرورش می­دادند. امروزه پرورش ارکیده بر روی الف)‌سنگریزه، ب) پشم سنگ ج) پوکه­های معدنی صورت می‌گیرد. هر عاملی را که بتوان از آن بعنوان یک تکیه‌گاه استفاده کرد برای نگهداری ریشه­های سطحی و ضعیف ارکیده­ها مناسب است.

به کمک یک حایل یا نگهدارنده مثل پوکه معدنی یا سنگریزه، عناصر غذایی را برای ارکیده مصنوعاً فراهم کرده و سپس آن‌ها را مورد تغذیه قرار می‌دهیم. کاتلیا گیاهی از خانواده ارکیده است که به راحتی با شرایط محیطی سازگار می­شود. گیاهان خانواده ارکیده بوسیله‌ی اندام جنسی تولید بذر می­کنند. گل‌های این گیاه دارای اندام نر و ماده می‌باشند. اما بذر این گیاهان فوق­العاده کوچک بوده و شباهت زیادی به هاگ­ دارد و فاقد اندوخته غذایی می‌باشد. بذر­ها را در محیط­های کشت غذایی نظیر کشت بافت پرورش می­دهند. گیاهان خانواده ارکیده بوسیله تقسیم بوته تکثیر می­شوند.

بذرهای ارکیده

ریز، شبیه به هاگ؛

ناقص با اندوخته غذایی کم؛

نور کامل غیر مستقیم؛

حرارت ثابت و یکنواخت ۱۸ درجه سانتی‌گراد؛

تهویه مناسب.

برای نگهداری ارکیده پس از تکثیر و جدا کردن آن ابتدا یک بسته سنگ‌ریزه‌ی استریل یا یک پوکه معدنی را آماده می­کنند. از آنجا که بستر باید عاری از هرگونه آلودگی­های قارچی و بیماری باشد، ابتدا آن‌ها را ضدعفونی می­کنند. گاهی به منظور جلوگیری از برخی مشکلات مقداری زغال به این سنگ‌ریزه‌ها یا دیگر نگهدارنده­ها اضافه می­کنند. بعد از استقرار گیاه در گلدان یا در بستر کاشت اصلی، آنگاه آنرا در معرض نور کامل و غیر مستقیم قرار می­دهند. نکته مهم و قابل توجه در پرورش ارکیده، وجود درجه حرارت ثابت و کاملاً یکنواخت است. این گیاه بطور ثابت به درجه حرارت خنک در حدود ۱۸ تا ۲۰ درجه سانتی‌گراد در شبانه روز احتیاج دارد. نکته دیگر اینست که گلخانه­های تولید ارکیده باید از تهویه مناسب برخوردار باشند. که بیشتر دارای سیستم فن­ Fan می‌باشند. بعد از پرورش گیاه، گل­های ارکیده با دم‌گل­های نسبتاً کوچک ظاهر می­شوند. گل­ها به صورت چند تایی روی یک دم‌گل ۵ تا ۱۰ سانتیمتری قرار دارند. زمان برداشت ارکیده­ها هنگامی است که گل­ها کاملاً شکفته شده باشند ولی از زمان شکوفایی­ آن‌ها خیلی نگذشته باشد.

ارکیده­ها جزء دسته­هایی هستند که در حالت غنچه­ قابلیت شکوفایی کامل را ندارند، لذا بعد از برداشت گل­ها در صبح زود و دسته بندی آن‌ها بهتر است که آن‌ها را در کپسول­های خاصی که به این منظور ساخته شده­اند و تا نیمه دارای مواد نگهدارنده هستند قرار بدهند. در این ­صورت است که عمر گل بریده تا حدود ۱۰ روز بالا می­رود.

بعد از پایان دوره گل دهی یا فاز زایشی، گیاهان را به یک استراحت اولیه می­برند. این استراحت باید در درجه حرارت ثابت گلخانه صورت بگیرد و تغذیه نیز به همراه آب آبیاری برای این گیاهان ادامه پیدا کند. نکته قابل توجه اینست که نوع تغذیه و فرمول غذایی را که در این مرحله برای گیاه استفاده می­کنند با عناصر غذایی در مرحله گل دهی یا قبل از آن متفاوت است، و فرمول­های غذایی جداگانه­ای برای مراحل مختلف رویشی گیاه استفاده می‌شود.

خانواده پانداناسه Pandanaceae

پاندانوس گیاه بسیار زیبای خانواده پانداناسه است. تا مدت‌ها پیش پاندانوس­ها را جزء خانواده آمالیلیز و برخی از محققین جزء خانواده لیلیاسه تقسیم‌بندی می­کردند. چند سالی است که پاندانوس‌ها خانواده مستقلی تحت نام پانداناسه را تشکیل داده­اند . پاندانوس­ها برگ­های بسیار بلند و خاردار شبیه به آناناس دارند. این برگ­های ابلق و خاردار، خود یک گیاه گلدانی بسیار زیبا هستند که در جا­های پر نور بخوبی رشد و نمو می­کنند. این گیاهان بوسیله پا جوش و جوانه­های روی تنه اصلی تکثیر می­شوند.

پاندانوس­ها را در محیط دارای خاک عمیق، مرغوب و حاصلخیز پرورش می­دهند. این گیاهان بطور مرتب هر دو هفته یک بار به مواد غذایی نیاز دارند. در ترکیب غذایی آن‌ها از عناصر غذایی ماکروالمنت (پر مصرف‌ها) و میکروالمنت (کم مصرف‌ها) استفاده می­کنند. اگر رطوبت نسبی محیط کافی نباشد برگ­ها گاهی دچار سوختگی می­شوند، و نیز چنانچه این گیاهان از زهکشی خوبی برخوردار نباشند نوک برگ‌ها، سوخته و سیاه می­شود. لذا برای جلوگیری از این عوارض باید شرایط مناسب را برای گیاه فراهم کرد.