شمشیر دولبه

رئیس جمهور آمریکا پس از تغییر وزیر دفاع خود, رامسفیلد, مجبور شد تیم نظامی و سیاسی آمریکا را که مسئولیت عراق را بر عهده داشتند نیز تعویض كند او ژنرال ابی زید, فرمانده منطقه ای آمریکا و نیز فرمانده نیروهای آمریکایی در عراق را تعویض و سفیر آمریکا در عراق را هم جابجا كرده و با انتخاب جان نگروپونته از سِمَت وزیر امنیت داخلی به قائم مقامی وزیر امور خارجه, تیم سیاسی وزارت خارجه را به یک گروه امنیتی تبدیل كرده است

رئیس‌جمهور آمریکا در سخنرانی چهارشنبه شب ۲۰/۱۰/۸۵، راهبرد جدیدی را برای غلبه بر «بحران امنیتی رو به افزایش عراق» و «جلوگیری از شکست کامل آمریکا در عراق»، اعلام کرد. رئوس سیاست جدید آمریکا عبارتند از:

۱) اعزام ۲۱ هزار و ۵۰۰ نظامی تازه نفس آمریکایی به عراق برای استقرار هفده هزار و ۵۰۰ نفر آنان در قالب پنج تیپ رزمی‌در بغداد و استقرار چهار هزار نفر باقی مانده در استان «الانبار» عراق.

۲) اعزام دومین ناو هواپیمابر آمریکا به خلیج فارس.

۳) ارسال موشک‌های دفاع هوایی پاتریوت برای کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس.

۴) مقابله با نفوذ ایران و سوریه در عرصه‌های سیاسی عراق و قطع حمایت‌های ایران و سوریه از گروه‌های مقاومت

۵) تشدید عملیات آمریکا علیه عناصر ایرانی و یافتن و انهدام شبکه‌هایی که تأمین کننده آموزش و سلاح‌های پیشرفته برای دشمنان آمریکا در عراق هستند.

۶) اجازه ندادن به ‌ایران برای تسلط بر منطقه و اعلام این که عراق یک کشور عربی است و نباید تحت سلطه ‌ایران قرار گیرد.

۷) تقویت مشاوران نظامی‌آمریکا برای نیروهای امنیتی عراق برای تسلط بیشتر بر نیروهای امنیتی و نظامی‌عراقی.

۸) خنثی کردن حملات علیه نیروهای آمریکایی.

۹) دادن مهلت معین به دولت عراق برای بهبود شرایط امنیتی و تهدید آن دولت به از دست دادن حمایت آمریکا در صورت عمل نکردن به قول و قرارهای خود.

انتظار آمریکا از دولت عراق، این است که گروه‌های شبه نظامی‌شیعه به ویژه گروه مقتدی صدر را به طور کامل خلع سلاح كرده، آنان را از فعال بودن در صحنه عراق باز دارد و در سرکوبشان با نظامیان آمریکایی همکاری كند.

۱۰) کاهش سیاست بعثی زدایی و بازگرداندن اقلیت‌های قومی‌و مذهبی به ویژه اعراب سنی به روند سیاسی در سطح محلی برای راضی كردن دولت‌های عربی همسوی با آمریکا از جمله عربستان، اردن و مصر.

۱۱) تحمل نكردن هیچ گونه مداخله سیاسی یا فرقه‌ای در داخل عراق.

استراتژی جدید بوش پس از آن اعلام می‌شود که دموکرات‌ها در آمریکا به منظور جلوگیری از شکست تاریخی ایالات متحده در عراق، سیاست‌های بوش در قبال عراق را موجب شكست و ناکامی‌های آمریکا در خاورمیانه، دانسته‌اند و برای رهایی از باتلاق عراق، کاهش تدریجی نیروهای نظامی‌ آمریکا در عراق و نیز واگذاری مسئولیت امنیت به دولت عراق را خواستار شده‌اند.

گزارش کمیته فراحزبی ویژه عراق با نام گزارش بیکر ـ همیلتون نیز پس از بررسی میدانی چند ماهه، راه حل خروج از باتلاق عراق را کاهش تدریجی نظامیان آمریکا از عراق و تعیین یک جدول زمان‌بندی برای عقب‌نشینی سربازان آمریکایی از عراق و نیز مذاکره با دولت‌های ایران و سوریه برای گسترش امنیت در عراق، دانسته بود. ولی دیده می‌شود که رئیس‌جمهور آمریکا به رغم توصیه بیشتر مشاوران و ناظران مسائل عراق، نخواسته است به گونه‌ای عمل كند که در افکار عمومی ‌این گونه مطرح شود که بوش به سخنان حزب رقیب خود، گوش کرده و با این كار، درواقع مشخص ساخته است که سیاست‌های محافظه‌کاران برای تسلط بر عراق، با شکست روبه‌رو شده است؛ بنابراین، بوش با اعلام استراتژی جدید، خواسته است درست برخلاف توصیه‌های حزب رقیب خود و نیز پیشنهادهای کمیته بیکرـ همیلتون، اقدام كند.

رئیس‌جمهور آمریکا پس از تغییر وزیر دفاع خود، رامسفیلد، مجبور شد تیم نظامی ‌و سیاسی آمریکا را که مسئولیت عراق را بر عهده داشتند نیز تعویض كند. او ژنرال ابی‌زید، فرمانده منطقه‌ای آمریکا و نیز فرمانده نیروهای آمریکایی در عراق را تعویض و سفیر آمریکا در عراق را هم جابجا كرده و با انتخاب جان نگروپونته از سِمَت وزیر امنیت داخلی به قائم مقامی ‌وزیر امور خارجه، تیم سیاسی وزارت خارجه را به یک گروه امنیتی تبدیل كرده است.

آمریکا با تغییرات فوق، درواقع «استراتژی نظامی» خود را به «استراتژی امنیتی، اطلاعاتی» تغییر داده است تا بتواند هم با تغییر استراتژی خود و هم با تغییر دست‌‌اندرکاران آمریکایی اداره عراق، راهی برای از بین بردن روند رو به افزایش خشونت‌های قومی ‌در عراق بیابد و از حمله به نظامیان آمریکایی در عراق که تلفات آنها از سه هزار کشته و بیست هزار زخمی ‌فراتر رفته، بکاهد. آمریکا برای اجرای سیاست‌های جدید خود، مبلغ ۵/۶ میلیارد دلار بودجه اضافی برای تأمین نیاز نیروهای جدید اعزامی ‌به عراق و مبلغ یک میلیاد دلار نیز برای تقویت تدارکات این نیروها در نظر گرفته و برای جذب نیروهای جدید نیز سالانه ۱۱ میلیارد دلار دیگر به هزینه‌های نظامی ‌خود، افزوده است. البته‌ این رقم‌ها به ۵۰ میلیارد دلار هزینه‌های نظامی ‌سالیانه آمریکا در عراق، افزوده می‌شود.

چالش‌هایی که هم‌اکنون آمریکا در عراق با آن روبه‌روست و برای برطرف كردن آنها، ناچار به در پیش گرفتن استراتژی جدید شده، عبارتند از:

۱) تلفات روز افزون نظامیان آمریکایی در عراق، که موجب استفاده حزب دموکرات از آن برای پیروزی خود در انتخابات مجالس سنا و نمایندگان شد.

۲) گسترش ناامنی‌ها در عراق، به ویژه در بغداد و شعاع ۵۰ کیلو متری آن که موجب متهم شدن دولت آمریکا در ناتوانی و بی‌عرضگی در عرصه اداره عراق شده است.

۳) بروز درگیری‌های فرقه‌ای و کشتار شدید غیر نظامیان در شهرهای عراق.

۴) متهم شدن آمریکا در افکار عمومی ‌مردم عراق و نیز کشورهای همسایه به عنوان قرار گرفتن در پشت صحنه درگیری‌های فرقه‌ای و ناامنی‌ها در عراق.

مردم عراق، گمان می‌کنند که آمریکا برای ادامه حضور نظامی ‌خود در عراق، نیاز به بی‌ثباتی و عدم آرامش در عراق دارد، به گونه‌ای که همه گروه‌ها و سیاستمداران عراقی، احساس کنند چنانچه آمریکا از عراق خارج شود، خشونت‌های فرقه‌ای افزایش خواهد یافت.

۵) احتمال گسترش بی‌ثباتی‌ها و ناامنی‌ها و چالش‌های عراق به کشورهای همسایه عراق و همراه آمریکا.

به نظر می‌رسد که آمریکا با اعلام سیاست جدید، می‌خواهد دایره حضور نظامی ‌و امنیتی خود را در عراق و در خلیج فارس گسترش داده و نیروهای خود را از ۱۳۲ هزار نفر كنونی به بیش از ۱۵۳ هزار نظامی ‌در عراق رسانده و حوزه عمل خود را به فراتر از فضای جغرافیایی عراق گسترش دهد.

آمریکا همچنین در نظر دارد با در پیش گرفتن استراتژی جدید، جبهه جدیدی را علیه ‌ایران بگشاید و فشارها بر ایران را با اعمال هم‌زمان اقدامات زیر گسترش دهد:

۱) اعمال فشار بر ایران به بهانه پرونده هسته‌ای از طریق شورای امنیت سازمان ملل متحد و با صدور قطعنامه‌های تحریم‌های تدریجی و پلکانی.

۲) از طریق اعمال تحریم‌های یک‌جانبه و ایجاد تضییقات و محدودیت‌های مالی و بستن تعاملات بانکی ایران با سیستم مالی بین‌المللی، مانند اقداماتی که علیه بانک سپه و بانک صادرات ایران در جریان است.

۳) برداشتن محدودیت‌های مالی از گروه منافقین و تلاش برای به کارگیری آنها به عنوان عوامل جاسوسی از داخل ایران و واگذاری مأموریت‌های تروریستی و عملیات مسلحانه به آنها در زمان ضروری.

۴) اعمال فشار بر گروه‌های سیاسی طرفدار ایران در درون عراق و تضعیف شدید آنها.

۵) تبدیل فضای عراق به محیطی برای اعمال تهدیدات آمریکا علیه‌ ایران.

آمریکا آشكارا اعلام کرده است که برنامه ‌ایالات متحده، تضعیف قدرت ایران در منطقه خاورمیانه است؛ بنابراین، استراتژی جدید آمریکا را باید برنامه‌ای گسترده علیه اكثر مردم جنوب عراق و نیز علیه توانمندی‌های ایران در منطقه دانست.

این طرح ضمن آن که بیانگر شکست آشکار آمریکا در باتلاق عراق است، به جای تکیه بر توانایی‌های ملت عراق برای برون رفت از بحران امنیتی و بی‌ثباتی و کاهش خشونت‌های فرقه‌ای، تلاش دارد با تکیه بر توان نظامی‌ آمریکا در عراق و در منطقه، جهتِ وظایف نظامیان آمریکایی در عراق را به سمت مأموریت‌های امنیتی و جنگ شهری بكشاند. استفاده از عملیات هلی برن در حمله به کنسولگری ایران در شهر اربیل عراق در هفته گذشته، بیانگر به کارگیری واحدهای نظامی ‌در خدمت مأموریت‌های امنیتی است، اما برای بسیاری از ناظران این ابهام هست که ‌آیا آمریکا می‌تواند با سیاست جدید، ناامنی‌ها را مهار کرده، خود را از باتلاق عراق نجات دهد یا این که باز هم با نگاه اشتباه به ریشه‌های بحران عراق، بر دامنه ناامنی‌ها و بی‌ثباتی در آن کشور خواهد افزود. همان‌گونه که تاکنون اشغال عراق از سوی آمریکا، باعث گسترش اقدامات تروریستی، تبدیل عراق به پایگاه بزرگ گروه تروریستی القاعده، ایجاد جنگ فرقه‌ای شدید در عراق و کشتار روزانه بیش از پنجاه نفر از مردم عراق در خودروهای بمب‌گذاری شده و یا عملیات انتحاری، تبدیل عراق به ناامن‌ترین و بی‌ثبات‌ترین کشور جهان، مهاجرت گسترده نزدیک به دو میلیون نفر از مردم عراق به کشورهای سوریه و اردن، جابجا شدن بیش از یک میلیون نفر از مردم عراق در داخل کشور، کشته شدن صدها هزار نفر از مردم عراق پس از اشغال این کشور و بیکاری شدید مردم این کشور و نگرانی از تقسیم عراق به سه منطقه جداگانه، شده است.

استراتژی جدید بوش، یک «شمشیر دو لبه» است. تا یك سال دیگر اگر رئیس‌جمهور آمریکا نتواند با سیاست جدید خود، امنیت را به عراق بازگرداند و بحران در آن کشور را کاهش دهد، باید بوش با صراحت اعلام نماید که آمریکا در عراق، شکست خورده است و آماده شود تا پست ریاست‌جمهوری را به حزب رقیب خود؛ یعنی دمکرات‌ها تحویل دهد. این بار دیگر، رئیس‌جمهور آمریکا نمی‌تواند ناکامی‌های دولت آمریکا را بر عهده افرادی همچون گارنر، برمر، رامسفیلد و نیز بر عهده استراتژی‌های غلط پنتاگون و وزارت خارجه بگذارد، بلکه ‌این بار، این استراتژی بوش است که شکست می‌خورد و این سازمان CIA هست که ناکامی‌اش در کنار شکست پنتاگون ثبت می‌شود.

سرتیپ پاسدار دکتر حسین علایی