مدیریت منابع در حوزه سلامت

تکنولوژی به عنوان یک ساخت, تعریف گسترده ای از نقطه نظرات و دیدگاه های مختلف از نمود انسانی است که در مدیریت, علم, سازمان ها و در واقع همه جوانب زندگی ما, جلوه می یابد

● معیار های انتخاب تکنولوژی پزشکی

معمولا مطالعات پیرامون مدیریت، رفتار سازمانی یا نوآوری و توسعه یک محصول جدید؛ با این سوال آغاز می شو د:

▪ تکنولوژی چیست؟

ـ تکنولوژی به عنوان یک ساخت، تعریف گسترده ای از نقطه نظرات و دیدگاه های مختلف از نمود انسانی است که در مدیریت، علم، سازمان ها و در واقع همه جوانب زندگی ما، جلوه می یابد. بنابراین، تلاش جهت تعریف تکنولوژی به عنوان یک ضرورت اجتماعی، اقتصادی و سازمانی یک دیدگاه چند وجهی و چند خاصیتی است. از نظر جامعه شناسان، تکنولوژی مساوی با ایده ها و نوآوری های جدید است. انسان شناسان، تکنولوژی را یک محصول فرهنگی می دانند که مردم از آن برای مقابله با محیط استفاده می کنند. نهایتا از دیدگاه مدیریتی، محققان، تکنولوژی را این گونه تعریف می کنند: اطلاعات اختصاصی ثابتی که ویژگی ها و مناسبات اجرایی روند طراحی و تولید محصول را مورد توجه قرار می دهد.‌ تکنولوژی پزشکی تنها به ‌عنوان قسمتی از تکنولوژی که در برگیرنده همه موارد تسهیل کننده و تقویت کننده امر درمان و سلامت است، مورد بحث قرار می‌گیرد‌[۱]‌‌.‌

● تعریف تکنولوژی پزشکی

بنابراین تکنولوژی پزشکی را به عنوان همه یا هر یک از موارد زیر تعریف می کنیم: دانش، سیستم، اطلاعات، مواد، کالا، خدمات، رسوم، رویه ها و هر چیز دیگری که توانمند کننده و تسهیل کننده عملکردهای حرفه ای مراقبت سلامت باشد و موجب دستیابی به اهداف شود‌[۲]‌‌.‌

تکنولوژی پزشکی شامل موارد زیر است‌‌[۱]‌:

▪‌ ابزارها و سیستم های پزشکی

▪‌ داروها و فرآورده های مشابه

▪ ‌تکنولوژی اطلاعات

▪ ‌وسایل یک بار مصرف

▪ ‌خدمات و اعمال پزشکی و جراحی

▪ ‌استراتژی و سیاست های مرتبط با تکنولوژی

▪‌ قوانین و روال کاری و‌ اداری ‌

▪‌ آموزش تکنولوژی

از نظر فیزیکی، تکنولوژی پزشکی به معنای عام تکنولوژی است. در این دیدگاه، تکنولوژی پزشکی به صورت ابزار، تجهیزات، سیستم ها، وسایل یک بار مصرف و داروهای به کار رفته در عرصه کلینیکی بررسی می شود که همه این ها، ابعاد فیزیکی دارند و مشتریان و خریداران اغلب با این ها مواجهند. تکنولوژی پزشکی با این تعریف، قابل ارزیابی و سنجش و قیمت گذاری می شود. بنابراین، با این تعریف کار سازمان هایی که ارائه خدمات پزشکی را پشتیبانی می کنند (مانند بیمه گران شخص ثالث) راحت تر می شود، زیرا قادر خواهند بود تکنولوژی را مورد سنجش و ارزیابی و قیمت گذاری قرار دهند. اما هنگامی که تکنولوژی پزشکی فقط به صورت اهداف فیزیکی دیده شود، تنها یکی از ابعاد نقش آن در سیستم مراقبت سلامت مورد بررسی قرار گرفته است. با چنین تعریف محدودی نمی توان درک دقیقی از اتفاقاتی که در سیستم مراقبت سلامت می افتد داشت . برای این که کسی قدرت اداره کردن را پیدا کند، باید توانایی درک موقعیت سازمان را داشته باشد. پس باید دیدی وسیع تر نسبت به کار تکنولوژی داشته باشیم تا بتوانیم مدیریتی معقول برقرار کنیم‌‌[۱]‌‌.‌

ابزارها، سیستم ها و تجهیزات؛ محصولاتی هستند که کارکنان بهداشتی و مجریان و مدیران را جهت بهینه شدن عملکرد و اهداف حرفه ای شان توانمند می کنند. این تکنولوژی ها شامل تکنولوژی های تشخیصی مانند ماموگرافی، سی تی اسکن، سونوگرافی و پزشکی هسته ای و تکنولوژی های درمانی مانند شیمی درمانی و رادیوتراپی و تکنولوژی های قابل کاربرد در خانه است‌[۳]‌‌.‌

هسته تکنولوژیک سازمان مراقبت سلامت، تقابل بیمار با کارکنان بهداشتی است که در این تقابل تنها یکی از محصولات تکنولوژی مورد استفاده قرار می گیرد؛ اما برای رسیدن به اهداف خاص باید فرایندی چند مرحله ای را در نظر داشت که تکنولوژی در تمامی این مراحل حاضر است. فرایند ارائه مراقبت سلامت در قالب هسته تکنولوژیک در شکل۱ نمایش داده شده است، این شکل فرایندی عمومی را نشان می دهد و بر روی نقش تکنولوژی پزشکی تاکید دارد. در قلب این شکل، خدمات کلینیکی قرار دارند که در تقابل با جامعه و زیربناهای آن هستند. خدمات پشتیبانی کلینیکی، مانند آزمایشگاه ها و داروخانه ها؛ خدمات اجرایی را تقویت می کنند. نهایتا بقیه قسمت‌های فرایند را شبکه‌های صنعتی سازنده کالا و خدماتی مثل داروسازی و کامپیوترها و ... تشکیل می‌دهند‌[۱]‌‌.‌

● جزء مدیریت

عبارت مدیریت تکنولوژی ، جامع است و آن دسته از عملکرد ها و فعالیت هایی را که در هدف "انجام شدن کارها"‌‌ ‌واقع شده اند مشخص می کند‌[۴]‌‌.‌ بنابراین تکنولوژی پزشکی منبع و سرمایه ای برای تهیه کنندگان و نهادهای پشتیبان مراقبت سلامت است. مدیریت این منبع به صورت کلینیکی، اجرایی، مدیریتی و تنظیمی؛ جنبه غالب در مدیریت تکنولوژی پزشکی‌‌)MMT(‌‌ است. مدیریت تکنولوژی پزشکی‌)MMT(‌‌ ، کل سازمان مراقبت سلامت را به صورتی که در شکل ۱ نشان داده شده، تحت نظر دارد. برای این که‌MMT‌ بتواند به وظیفه اش عمل کند، باید در زمینه آموزشی که تجارت و موسسات پزشکی را به هم مرتبط می کند، قرار گیرد‌‌[۱]‌‌.‌Your browser may not support display of this image.

● ‌‌MMT ‌ چیست؟‌

مدیریت تکنولوژی پزشکی،MMT‌ ، یک قاعده پدیدار و ارتباطی بین تجارت و حوزه های قاعده مدار مراقبت سلامت است. در تلاقی قواعد تجارتی و علوم پزشکی (مشاغل پزشکی، پرستاری، داروسازی و غیره‌MMT‌ ) به عنوان فضای ذهنی پدیدار می شود که در آن قواعد این دو حوزه به هم ملحق می شوند ‌‌[۱]‌.

وظایف و فعالیت های اصلی مدیریت تکنولوژی پزشکی‌[۱]‌

ـ طراحی و یکپارچگی تکنولوژی

ـ پیاده سازی تکنولوژی پزشکی

ـ نظارت، پایش و هوشمندی

ـ تجارتی کردن تکنولوژی پزشکی

ـ ‌ارزیابی و سنجش

ـ ‌بازاریابی تکنولوژی پزشکی

ـ ‌بررسی بهره وری تکنولوژی

ـ مدیریت منابع تکنولوژیک

ـ یکپارچگی مدیریت تکنولوژی پزشکی با مدیریت کل سازمان مراقبت سلامت

ـ ارزیابی فعالیتMMT‌

▪ طراحی و یکپارچگی تکنولوژی:‌ این فعالیت ها، فعالیت های طراحی هستند که منجر به ایجاد طرحی برای تکنولوژی پزشکی می شوند. تلاش های طراحی معمولا با شناسایی نیازهای مصرف کننده بالقوه شروع می شوند (مانند سازمان ارائه مراقبت سلامت.) مرحله بعدی، پیش بینی چگونه به دست آوردن تکنولوژی پزشکی، تخصیص منابع و شناسایی مصرف کنندگان تکنولوژی در سازمان است. فعالیت طراحی از مراحل متعدد مرتبطبه هم تشکیل شده است. ‌

▪ پیاده سازی تکنولوژی پزشکی:‌ شامل مراحلی است که منجر به پذیرش، تطابق، و اجرا و پیاده سازی تکنولوژی پزشکی می شود. این وظیفه نه تنها با محصولات فیزیکی و سیستم ها بلکه با دانش و اطلاعات نیز مرتبط است. که البته ما دانش و اطلاعات را جزء کامل کننده تکنولوژی پزشکی می دانیم. آموزش و توسعه، اجزای حیاتی اجرا و پیاده سازی هستند.‌

▪ نظارت، پایش و هوشمندی:‌ این فعالیت ها از دو کانون اصلی تشکیل می شوند. کانون اول، نظارت داخلی بر تکنولوژی پزشکی است که پذیرش شده و به اجرا در آمده است. نظارت و ارزیابی هوشمندانه از روند تکنولوژی در داخل سازمان، جزء ضروری ارزیابی تکنولوژی پزشکی توسط مدیران مراقبت سلامت است. کانون دوم نظارت و پایش تکنولوژی پزشکی در خارج از سازمان است. این فعالیت ها، فعالیت های پویشی هستند و سازمان با این فعالیت‌ها می تواند با محیط پیرامون خود ارتباط برقرار کند و در واقع به نوعی "پنجره ای رو به جهان" هستند‌.‌‌ چنین نظارتی در عملکرد استراتژیک سازمان های مراقبت سلامت نیز جز ضروری است. این پایش به آن‌ها اجازه می دهد که با جمع آوری اطلاعات برای یک تصمیم گیری صحیح یا کسب تکنولوژی پزشکی معینی، در رقابت حضور یابند و سازمان را حفظ کنند. بنابراین، نظارت شامل تبادل داده ها با فروشنده ها، رقبا، مقالات پزشکی و ... در محیط خارجی مرتبط با سازمان می شود. مسلم است که هرچه محیط پویا تر باشد؛ فعالیت های نظارتی هم باید پیشرفته تر و تطابق یافته تر باشند تا سازمان بتواند به بهترین نحو با محیط پیرامون خود مرتبط شود.‌‌

▪ ‌ بررسی بهره وری تکنولوژی:‌ شامل فعالیت هایی است که میزان بهره برداری ها از تکنولوژی پزشکی را می سنجند. بهره برداری از تکنولوژی پزشکی بررسی روش مصرف تکنولوژی و نقش آن در ارائه مراقبت سلامت است.‌

▪ مدیریت منابع تکنولوژیک:‌ فعالیت یا وظیفه ای است که هدفش مدیریت آن دسته از منابع است که در سازمان ها برای استفاده از تکنولوژی پزشکی مورد نیازند. این مدیریت شامل منابع انسانی (متخصصین و سایر پرسنل)، منابع مالی و تسهیلات و تجهیزات فیزیکی (علاوه بر تکنولوژی پزشکی) می شود. ایجاد ارتباط بین مدیریت این منابع و مدیریت تکنولوژی پزشکی اهمیت بسیاری دارد .MMT ‌‌ ‌در فضای تهی عمل نمی کند؛ بلکه در کنار گروهی از منابع مدیریت شده که اجرا و عملکرد تکنولوژی پزشکی را تسهیل می کنند، عمل می کند.‌

▪ یکپارچگی‌MMT با مدیریت کلی سازمان: این فعالیت به میزان یکپارچگی‌MMT‌ با مدیریت جامع سازمان در سیستم ارائه مراقبت سلامت مربوط می شود.‌

▪ ارزیابی فعالیت:‌MMT این فعالیت نیز، مشابه ارزیابی و بررسی اجزای تکنولوژی پزشکی، تمام حوزه‌MMT‌ را بررسی و ارزیابی می کند. اثربخشی مدیریت تکنولوژی پزشکی، به وسیله سیستم نظارتی مبتنی بر معیارهای موفقیت، ارزیابی می شود‌‌.‌

در واقع همانطور که در شکل ۲ نشان داده شده است،‌MMT‌ با مدیریت سیستم‌های مختلف ارتباط مستقیم دارد.‌

در اصل،‌MMT‌ ابزارهای روش شناسی و نظری به کار گرفته توسط‌MOT‌ را به حوزه اختصاصی از پزشکی و مراقبت سلامت توسعه می دهد و فضای ذهنی در فاصله بین تجارت و پزشکی ایجاد می کند‌.‌Your browser may not support display of this image.

● ‌MMT و سیستم های اطلاعاتی‌

سیستم های اطلاعاتی و تکنولوژی اطلاعات در زمینه های پزشکی،‌MMT‌ را به عنوان یک تخصص در اختیار دارند.‌‌[۱]‌

۱) سیستم های اطلاعاتی و تکنولوژی اطلاعات چگونه‌MMT را در سازمان های پزشکی و موسسات پزشکی تحت تاثیر قرار می دهند؟

۲) مدیریت سیستم های اطلاعات پزشکی و تکنولوژی اطلاعات چگونه روی اثربخشی ارائه پزشکی تاثیر می گذارد؟

۳) چگونه‌MMT انتخاب سیستم های اطلاعاتی و تکنولوژی اطلاعات`، کاربرد آن‌ها و به کارگیری سودمند و موثر آن‌ها را درسازمان های پزشکی تحت تاثیر قرار می دهد؟‌

این سوالات، به وسیله فیلتر‌MMT‌ نقطه اتصالی بین سیستم های اطلاعاتی به عنوان قاعده دانشگاهی و اثر آن روی محیط پزشکی ایجاد می کنند. با این حال، سیستم های اطلاعاتی به عنوان یک زمینه دانشگاهی، به مسائل دیگری که تاکنون در حوزه هایی غیر از پزشکی مراقبت سلامت به کار رفته توجه دارند. چنین کاربردها و حوزه های مسئله ای، امروزه، می توانند با‌MMT‌ یکی شوند و به محیط پزشکی منتقل شوند. برای مثال، محققان سیستم های اطلاعاتی روی ساختار نرم افزاری، کارایی پروژه نرم افزار و ارتباط بین تولیدکنندگان نرم افزار و مصرف کنندگان نهایی، تحقیق می کنند. این مسائل به طور تجربی در بخش های تولیدی و خدمات مالی و کمتر در سازمان های مراقبت سلامت، مورد مطالعه قرار گرفته اند.‌

● ‌MMT و بازاریابی‌

‌MMT با قواعد تجارتی قدیمی نیز در ارتباط است. در واقع پارامترهای ارتباط دهنده بسیاری بین‌MMT‌ و بازار وجود دارند. بازاریابی، به عنوان یک قاعده تجارت، چنین پارامترهایی را از قبیل ارتقا، ارزش گذاری، خواص محصول، مدیریت فروش و برخورد با مشتری بررسی می‌کند. همه این‌ها تا وقتی که فضای ذهنی جدید با تکنولوژی پزشکی درگیر است، مستقیما با ‌MMT‌ ارتباط دارند. تکنولوژی پزشکی نیز مثل هر تکنولوژی دیگری در محیط مراقبت سلامت، توسط شبکه های صنعتی تولید، ارتقایابی و بازاریابی می‌شود. محصولات، ابزارها، سیستم ها، داروسازی ها و خدمات قویا به سازمان های پزشکی، پزشکان و متخصصین دیگر مراقبت سلامت عرضه می‌شوند و بسیاری از این تکنولوژی ها توسط همین خریداران اداره می شوند‌[۱]‌‌.‌

بنابراین،‌MMT‌ حوزه قاعده مداری است که خود را متوجه جوانب بازاریابی تکنولوژی پزشکی می کند و موضوعاتی را که متوجه "چارچوب" قاعده مدار بازاریابی هستند بررسی می کند. اما،‌MMT‌ به عنوان یک تخصص نیز در بازاریابی قابل بررسی است.

MMT| و بازاریابی نه تنها مورد توجه محققان بلکه مورد توجه کارکنان مشاغل در تولید یا مصرف تکنولوژی پزشکی نیز هست. سازنده‌های تکنولوژی پزشکی (ابزارها، داروها و سیستم‌ها) باید کاملا متوجه باشند که تکنولوژی آن‌ها در سازمان‌های مراقبت سلامت چگونه کسب می شود، چگونه مصرف می‌شود و چگونه اداره می شود. در سوی دیگر فرایند، مدیران و متخصصان مراقبت سلامت نیز باید متوجه ارتباط بین بازاریابی و تکنولوژی پزشکی باشند‌‌[۱]‌‌.‌

برخی سوالات تحقیقی ایجاد شده در رابطه بین‌MMT‌ و بازاریابی در زیر آورده شده است:‌

۱) چه ارتباطی بین بازاریابی تکنولوژی پزشکی توسط صنعت آن و‌ مدیریت این تکنولوژی توسط سازمان های مراقبت سلامت و متخصصین پزشکی وجود دارد؟‌

۲) اثر بازاریابی تکنولوژی پزشکی روی موفقیت و بقای بلند مدت سازمان های مراقبت سلامت چیست؟

محققین "چارچوب" قاعده مدار بازاریابی به دیگر موضوعات تحقیقی که تا محیط پزشکی گسترده می شوند، نیز علاقمندند. این موضوعات شامل موارد زیر هستند: ارتباط های بازاریابی و سایر حوزه های مالی مثلRD ‌۲، ‌‌ ‌منابع خارجی، بازاریابی و بازاریابی استراتژیک. ‌

حوزه مهم و اصلی دیگر در تحقیقات این "چارچوب" توسعه محصول جدید و بازاریابی آن است. باید متوجه باشیم که در مورد "چارچوب" بازاریابی، مثل سایر "چارچوب ها" ارتباط‌MMT‌ با "چارچوب"؛ محدود به کاربرد آن در مراقبت سلامت نمی شود. این ارتباط از گسترش مشکلات تحقیقی تا کاربردهایشان در پزشکی فراتر رفته است. حتی مشکلات بازاریابی و سوالات تحقیقی در‌MMT‌ ادغام می شوند یعنی سر و کار داشتن با موضوعات و مشکلاتی که در محیط پزشکی اصلی و همیشگی هستند این موضوع، به طور واضح در دومین سوال تحقیقی بالا ذکر شده است. ارتباط مطالعه شده، بین یک موضوع بازاریابی و موقعیت و بقای سازمان مراقبت سلامت است. این موضوع فقط محدود به بازاریابی تکنولوژی در سازمان های مراقبت سلامت و چگونگی اصلاح این فرایند نمی شود. امروزه بیشتر توجه به سمت اثرات بازاریابی (ارتقا، ارزش گذاری، کیفیت محصول و خواص دیگر بازاریاب) روی سازمان ها یا متخصصان پزشکی است‌[۱]‌‌.‌

تکنولوژی پزشکی چگونه خود را با این محیط در حال تغییر وفق می‌دهد؟ همکاری های تکنولوژی پزشکی از هزینه هایش بسیار مهم تر است. تکنولوژی پزشکی منجر به موسسه ای شدن پزشکی، تخصص های پزشکی، نیروهای اجتماعی قدرتمند که توسعه آن را شکل می دهند و به برخی تغییرات ساختاری کوچک (مثل پزشکی از راه دور) شده است. تکنولوژی پزشکی به طور سنتی، راه حلی برای هر آنچه که مانع پزشکی بوده، است نه دلیل این موانع‌‌.‌

مزایایی که از تکنولوژی پزشکی حاصل می‌شو د ناشی از مدیریت تکنولوژی پزشکی‌است. وقتی که یک تکنولوژی پزشکی جدید به سازمان ارائه‌دهنده مراقبت سلامت معرفی می شود، به خودی خود برای سازمان و بیمارانش ارزش تولید نمی‌کند. لازم است که تکنولوژی تطابق یافته، مدیریت شده و برای ایجاد ارزش جهت دهی شود. در عبارتی کلی تر، این جنبه اثر‌بخشی کاربرد تکنولوژی است. اگر چه به طور همزمان، جوانب اطمینان یابی از کاربرد کارایی تکنولوژی نیز وجود دارد، مزایای اقتصادی آن و بازگشت آن به سرمایه، نیز تعدیل پذیر و قابل محاسبه است.

منابع

۱"sesaC dnA ecitcarP ,yroehT ygolonhceT lacideM fO tnemeganaM" ,relleH irO ,relsieG rezeilE-

nodnoL/thcerdroD/notsoB srehsilbuP cimedacA rewulK ۸۹۹۱

۲"ygolonhceT dna ecneicS ni tnetnoC dna stxetnoC ,ygolonhceT lacideM" ,snavE .T ,enaJtteggoD kraM, .AadnariM eD .A leahciM- ۵۰۰۲

۳b nniF-?hcraM ,kramneD ,htlaeH fo draoB lanoitaN" kooB dnaH tnemssessA ygolonhceT htlaeH" dnumgiS agleH ,nesnetsirk mulr ۸۰۰۲‚۲.noitide dn

۴- طارق خلیل " مدیریت تکنولوژی، رمز موفقیت در رقابت و خلق ثروت " ‌

‌Management Of Technology -۱

Research Development -۲

توسط مهدی یاراحمدی خراسانی

http://athir.blogfa.com