وقتی گوش ها زنگ می زنند

«اکویین» Akouein Acouphene یا «وزوز گوش» پدیده ای است ناشناخته که علل زیادی در بروز آن دخیل بوده و علائم آن در افراد مختلف, متفاوت است

«اکویین» (Akouein/ Acouphene) یا «وزوز گوش» پدیده ای است ناشناخته که علل زیادی در بروز آن دخیل بوده و علائم آن در افراد مختلف، متفاوت است.

در این حالت، بیمار صداهایی را می شنود که هیچ علت خارجی ندارند. به طور کلی این صداها تیز و آهسته هستند که مرتبا تولید شده و تنها خود بیمار آنها را می شنود. این صداها به آسانی در محیط های مختلف مابین صداهای عادی گم می شوند، اما ممکن است در سکوت مطلق بسیار آزاردهنده باشند. به علاوه صداهای بلند نیز مشکل را تشدید می کند. بیماران مبتلا به «وزوز گوش» نباید خودسرانه به فکر درمان باشند و حتماً لازم است در مراحل ابتدایی بیماری با پزشک مشورت کنند. اما در حال حاضر معمولا افراد بسیار دیر، به طور متوسط پس از ۷ سال نزد پزشک می روند.

پزشک اطلاعات مهم را بررسی کرده و برای بیمار آزمایش کامل تجویز می کند. در صورت نیاز تست شنوایی نیز برای ارزیابی قدرت شنوایی انجام می شود. در اکثر موارد نخستین بیلان برای تشخیص بیماری کفایت می کند.

نکته شایان ذکر دیگر این است که این بیماری کاملا درونی است و فقط برای خود بیمار قابل درک است و به همین دلیل پزشک نیز نمی تواند حالت آن را به طور مشخص توصیف کند.

این صداها به دو دسته صداهای ذهنی و واقعی تقسیم می شوند. گروه اول احساسات (تخیلات) فرد هستند که واقعیتی ندارند، اما دسته دوم صداهایی حقیقی هستند که بدن آنها را تولید می کند.

صدا ممکن است در یک یا هر دو گوش شنیده شود. اما در اغلب موارد بیمار نمی تواند به طور دقیق تشخیص دهد که صدا در کدام گوش است و احساس می کند که صدا در سرش می پیچد.

به نظر می رسد مشکلات مربوط به «وزوز گوش» در نتیجه واکنش نامناسب ناقل های عصبی به وجود می آید. این پیام ها که ناقل موج های عصبی در طول عصب شنیداری هستند، می توانند به هر دلیلی نارسایی و عملکرد نامناسب پیدا کنند.گرچه به ندرت ممکن است این مشکل غیرقابل تحمل شود، اما باید گفت که کیفیت مطلوب زندگی را کاهش می دهد، به طور مستقیم برخلق و خو تاثیر می گذارد و گاه رابطه فرد با اطرافیان را دچار مشکل می کند. علاوه بر این، سرگیجه، از دست دادن تعادل و کاهش قدرت شنوایی از دیگر عوارض بیماری است.

مطلب دیگر این که تنها ۲۵ درصد بیماران به طور منظم به پزشک مراجعه می کنند و بقیه موفق می شوند با مشکل خود کنار آمده و بی توجه به آن به زندگی عادی خود ادامه دهند.

کنار آمدن با بیماری اهمیت بالایی دارد و در عمل چندان نیازی به مصرف دارو نیست. در اینجا وظیفه پزشک آموزش به بیمار، کمک به او در جهت تغییر رفتارهای ناسازگار، پیش بینی مشکلات آینده و متقاعد کردن بیمار برای استفاده از سمعک در صورت از دست دادن شنوایی است. از هر دو نفر، یکی در دوره ای از زندگی دچار این مشکل می شود و ۵ درصد سالمندان همیشه با آن دست به گریبان هستند.

انواع صداهایی که بیمار می شوند

صداهای ذهنی: زنگ زدن، صدای افراد، همهمه و پچ پچ، جز جز و جلز و ولز، وز وز، صدای سوت.

صداهای واقعی: صدای جریان خون یا انقباض عضلات

علت بیماری

مشکلات گوش داخلی:

۱-سن: با بالا رفتن سن و سخت شدن شریان ها، معمولا تغییراتی در گوش به وجود می آید که به آن «پیرگوشی» گفته می شود. پیرگوشی با کاهش شنوایی در فرکانس های بالا و معمولا با «وزوزگوش» همراه است.

۲-آترواسکلروز (Atherosclerose): تنگ شدن شریان ها به علت رسوب کلسترول.

۳-بیماری منیر (Meniere): این بیماری با افزایش ناگهانی و مداوم سرگیجه ها بروز می کند و با وزوز گوش و ناشنوایی همراه است و در نتیجه فشار آندولنف؛ مایع طبیعی موجود در گوش داخلی، ایجاد می شود.

۴-آسیب دیدگی شنوایی: قرار گرفتن در معرض صداهای شدید می تواند به گوش داخلی صدمه بزند. گوش دادن به واکمن با صدای بلند، شرکت در کنسرت ها و جشن های شبانه از جمله علل ابتلا افراد کمتر از ۴۰ سال به بیماری است. در حالی که منشا بیماری سالمندان، زمینه شغلی آنها (کار با چوب، فلزات و...) است. به همین دلیل از دوران جوانی باید به پیشگیری های لازم توجه داشت.

۵- داروها: بعضی داروها مانند آسپرین موجب حساس شدن عصب شنوایی می شوند.

۶- عارضه عروق مغزی

۷- تومور عصب شنوایی

۸- شکستگی جمجمه

مشکلات گوش میانی

۱- اوتیت گوش میانی: این التهاب تا اندازه ای مسیر شنوایی را مسدود می کند.

۲- سوراخ شدن پرده گوش: صدای بسیار شدید، اوتیت گوش میانی و یا حتی ضربه به گوش می تواند موجب پاره شدن پرده گوش شود.

۳- اتواسپونژیوز (otospongiose): این بیماری که به آن اتواسکروز (تصلب گوش) نیز گفته می شود، ارثی است که طی آن استخوان اسفنجی در لابیرنت استخوانی گوش تشکیل می شود و قدرت تحرک استخوان رکابی؛ یکی از استخوان های کوچک گوش میانی را کم می کند. نقش استخوان رکابی انتقال لرزش های صوتی به گوش میانی است. درمانی برای این بیماری شناخته نشده است و ممکن است به ناشنوایی بیانجامد.

مشکلات گوش خارجی

انسداد مسیر خروج موم گوش: موم گوش می تواند مسیر شنوایی را مسدود کند.

درمان

علل مربوط به گوش درونی

منشا «وزوز گوش» مزمن معمولا کهولت سن، آسیب دیدگی شنوایی، عارضه عروق مغزی، تومور و شکستگی جمجمه است. در درجه اول بیمار می بایست خود را با مشکل وفق داده و روش های کسب آرامش مانند موسیقی ملایم و تمدد اعصاب را فرابگیرد. داروهای اتساع دهنده رگ های می توانند برای غلبه بر نشانه هایی از بیماری موثر باشد. با وجود این، تاثیر آنها محدود باقی می ماند. در برخی موارد بسیار حاد، پزشک داروهای کورتیزون تجویز می کند.

کاهش کلسترول بالا با تغییر بعضی عادات غذایی و مصرف دارو، می تواند به کاهش علائم بیماری کمک کند.

در مورد بیماری منیر نیز که یک بیماری مزمن است، گاه برخی داروها مؤثر هستند. رژیم کم نمک و داروهای زیادکننده ادرار به خاطر تنظیم فشار آندولنف توصیه می شود.

اگر این روش ها نتیجه بخش نباشند، ممکن است پزشک از میان پرده گوش، جنتامایسین تزریق کند. جذب این آنتی بیوتیک در مایع آندولنف در اغلب موارد باعث بهبود بیماری می شود. این روش درمان بسیار رایج، با بی حسی موضعی انجام می شود و بیمار به راحتی می تواند آن را تحمل کند.

علل مربوط به گوش میانی

«وزوز گوش» با درمان مناسب بهبود می یابد. در صورتی که علت بیماری اوتیت گوش میانی باشد، با مصرف آنتی بیوتیک به سرعت درمان می شود.

سوراخ شدن پرده گوش نیز غالبا خود بخود خوب می شود، اما گاه نیاز به عمل جراحی است. طی عمل، روی سوراخ پرده گوش یک کاغذ استریل گذاشته می شود که باعث می شود پوست به هم بچسبد و لایه جدیدی ساخته شود.

اتواسپونژیوز نیز به کمک عمل جراحی درمان می شود. در این عمل جزئی، لیگمان استخوان رکابی بریده می شود تا تغییرپذیری و تحرک استخوان مجددا به حالت اول بازگردد.

علل مربوط به گوش خارجی

در این مورد پزشک به راحتی جرم هایی که مسیرشنوایی را مسدود کرده، برمی دارد. این عمل ممکن است به روش ساکشن یا شست و شو با سرنگ آب انجام می شود.

توصیه های لازم و مفید برای غلبه بر بیماری

- دوری کردن از صداهای فوق العاده بلند: حتما از صداهای بسیار شدید که باعث «وزوز گوش» شده یا آن را تشدید می کند، دوری کنید. واکمن را با صدای معمولی گوش دهید. اگر در محیط های پرسروصدا کار می کنید و یا به شکار می روید، از محافظ های گوش استفاده کنید.

- مراقبت در خواب: در سکوت ، شنیدن صداها محسوس تر می شود. اگر این صداها در خواب شما اختلال ایجاد می کند، موزیک ملایم و آرام بخش گوش دهید تا بر این صداها غلبه کند.

- اهمیت به روش های تمدد اعصاب: گرچه استرس عامل «وزوز گوش» محسوب نمی شود، اما به نظر می رسد که بین این دو رابطه وجود دارد. روش های کسب آرامش را به کار برید زیرا آرامش می تواند در کاهش شنیدن صداهای آزاردهنده مؤثر باشد. به کمک قرار دادن سنسورهای الکترونی روی بدن، واکنش قلب، عضلات و تنفس به استرس اندازه گیری می شود. سپس روان درمانگر تکنیک های کسب آرامش را متناسب با نیاز فرد به وی آموزش می دهد. پزشک معالج می تواند متخصص این امر را به بیمار معرفی کند.

- امتحان کردن وسایل الکترونی: تکنسین های پروتز، دستگاه هایی در اختیار بیمار قرار می دهند که تولید صدای خنثی می کنند (صدایی که تا حد بالایی فرکانس صدا را پوشش می دهد). استفاده از این وسایل در اغلب موارد راحت و قابل تحمل است، شدت پایینی دارند و صداهایی را که فرد می شود، ناپدید می کند. به هر حال این شیوه برای همه توصیه نمی شود و باید با پزشک مشورت شود.

- تغییر داروها: مصرف آسپرین را که عصب شنوایی را حساس می کند، به حداقل برسانید. اگر علت بیماری آسپرین باشد، قطع دارو، شدت بیماری را کاهش داده و یا حتی باعث بهبودی کامل می شود. سعی کنید بیشتر داروهای تب بر، مسکن یا داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی مصرف کنید.

- پیشگیری از تجمع جرم گوش: بد نیست بدانید که گوش پاک کن، فقط موم های لاله گوش را به بخش های عمقی تر گوش خارجی منتقل می کند که تجمع جرم ها تسهیل می کند، برای تمیز کردن گوش از یک تکه پارچه مرطوب استفاده کنید و هرگز پارچه را به قسمت داخلی گوش فرو نبرید. اگر غده های مترشحه گوش شما، موم زیادی ترشح می کنند، گاهی اوقات روی گوش ها کیسه آب گرم و نه خیلی داغ بگذارید. این کار باعث می شوم موم ها نرم تر شده و در نتیجه راحت تر خارج می شود. همچنین در داروخانه، قطره های مخصوص نرم شدن جرم گوش به طور آزاد به فروش می رسد.

مترجم: مریم سادات کاظمی