قوام به معنای برتری نیست , به معنای پشتوانه است

آیه ای که مورد توجه بسیاری از شبهه گیران بر آموزه های قرآنی واقع شده است , آیه زیر بوده که به زعم آنها , شخصیت زن را تحقیر و در ذیل مرد و درجه دوم معرفی کرده است

قوام به معنای برتری نیست ، به معنای پشتوانه است .

آیه ای که مورد توجه بسیاری از شبهه گیران بر آموزه های قرآنی واقع شده است ، آیه زیر بوده که به زعم آنها ، شخصیت زن را تحقیر و در ذیل مرد و درجه دوم معرفی کرده است .

الرجال قوامون علی النساء بما فضل الله بعضهم علی بعض و بما انفقوا من اموالهم ( سوره نسا ، آیه ۳۴ )

مردان، پشتوانه زنانند ، بخاطر ( و مشروط به ) وجود ( برتریهای طبیعی ) که خداوند برای بعضی نسبت به بعضی دیگر قرار داده است ، و بخاطر ( و مشروط بر ) انفاقهایی که مردان از اموالشان (در مورد زنان) می‏کنند.

آنچه از آیه فوق برداشت غلط شده ، افضل دانستن جنس مرد نسبت به زن بوده است ، در حالیکه خداوند در دو حالت و مشروط به دو شرط ، مرد را قوام و پشتوانه زن معرفی کرده است نه برتر .

۱- تفاوتهای طبیعی مرد نسبت به زن

مردان بدلیل شرایط فیزیکی و احیانا ویژگیهای روحی خود که امکان برخورد با سختیهای بیرونی و زندگی و دفاعی را بیشتر دارا هستند ، بطور ذاتی مورد تکیه زنان ( همسر ) قرار میگیرند . و این یک سنت و قاعده کلی در هستی است .

بطور مثال ، حتی در گروهها و اردوهای دسته جمعی نیز معمولا چنین است .

ولی این شرط تا زمانی محقق است که مقدمات آن از قبیل شرایط فیزیکی و روحی مرد برای برخورد با سختیهای مشترک زندگی ، نسبت به زن ، متناسبتر باشد .

بنابر این اگر زنی شرایط فوق الذکر را داشت ، که امکان مدیریت سختی و .. را داشته باشد ، طببعتا شامل آیه نشده و موضوع منتفی خواهد بود .

۲- نفقه خور بودن زن

قسمت دوم آیه ، اختصاص به زنان عصر نزول دارد که نفقه خور مرد بودند .

و امروز در صورتی که خود زنان ، حاضر به حذف آن و مشارکت در زندگی بشوند ، عملا دیگر مصداق آیه نمیشوند . پس این بخش نیز عرضی و تابع وجود شرط مذکور است نه ذاتی و ثابت .

بهر حال خداوند ، از زنان و مردانی صحبت میکند که آن شرایط فوق الذکر را دارا هستند ، نه همه زنان اعصار عالم .

تذکر : خداوند در قرآن کریم اصول ثابت و فراتاریخی مشخصی را مطرح کرده است ( مانند یکسانی زن و مرد از نظر ارزش ذاتی = وَ لَقَدْ کَرَّمْنا بَنِی آدَمَ ، اسرا آیه ۷۰ ) که با توجه به آنکه پیام او در یک فضای بشری با همه محدودیتهای درک و پذیرش مردم نازل شده ، این اصول در یک روند تدریجی و مرحله ای ، قابل حصول بوده و تبعا آیاتی که ناظر به موضوعات و احکام اجتماعی ، در دوران حکومت پیامبر در مدینه نازل شده است ، از این فرایند تدریج و مرحله ای خارج نبوده و شخص منصف بایستی کل آیات قرآن را در یک مجموعه به هم پیوسته و در هم تنیده مورد مطالعه و بحث قرار دهد .

و الا بدون توجه به اصول و روح حاکم بر قوانین و موضوعات مطرح در احکام اجتماعی قرآن ، و بر اساس یک نگاه نادرست " احکام محوری " ، سعی بر تثبیت و ابقای آن احکام داشته باشیم ، قطعا قرآن را در چالشی بس بزرگ و تخریب کننده قرار خواهیم داد ، که فردا مورد مواخذه جدی خداوند قرار خواهیم گرفت .

محمد صالحی