نگاهی به آینده مخابرات در سال های ۲۰۰۶ تا ۲۰۱۱

پس از چندین سال رکود, صنعت مخابرات جهانی یکبار دیگر به علت عرضه خدمات جدید مجهز به قابلیت های ویدئویی, در اوج شکوفایی قرار دارد

● سه سناریو

پس از چندین سال رکود، صنعت مخابرات جهانی یکبار دیگر به علت عرضه خدمات جدید مجهز به قابلیت‌های ویدئویی، در اوج شکوفایی قرار دارد. آغاز عرضه خدمات ویدئویی به عنوان عامل اصلی تحول مخابرات ثابت و سیار محسوب می‌شود، چنانکه میلیاردها دلار در بخش ساختار زیربنایی جدید سرمایه‌گذاری می‌شود. اما یک سؤال مطرح می‌شود: دورنمای این مخابرات جدید چگونه خواهد بود؟

با ترسیم دورنمای صنعت مخابرات طی چند سال آینده، می‌توان وقوع سه پیامد را در قالب سه سناریو در عرصه صنعت مخابرات، پیش‌بینی کرد:

۱) سناریوی توسعه:

توسعه شبکه‌ها همچنان ادامه می‌یابد، اما هیچ یک جایگزین نمی‌شوند.

۲) سناریوی اینترنت فراگیر:

توسعه شبکه‌ها در جهت رسیدن به یک راه‌حل مبتنی بر اینترنت فراگیر پیش می‌رود.

۳) سناریوی اتصال بی‌سیم:

توسعه شبکه‌ها در جهت ارتباطات بی‌سیم فراگیر و نامحدود پیش می‌رود.

البته، هیچ یک از این سناریوها به‌طور کامل و جداگانه محقق نمی‌شوند. احتمالاً، توسعه این سناریوها با هم‌پوشانی، پشتیبانی و رقابت قابل‌ملاحظه‌ای میان آنها همراه خواهد بود. بنابراین، این فرآیند سناریوسازی، فقط با هدف ترسیم و بررسی آینده مخابرات انجام می‌شود و صحت این سناریوها را در همه جوانب تأیید نمی‌کند.

▪ سناریوی اول: شبکه‌‌ها توسعه می‌یابند، اما جایگزین نمی‌شوند.

در این سناریو، تلفن سوئیچینگ مداری، همچنان به عنوان استاندارد طلایی تلقی می‌شود و فقط در مراکز تجاری، برای ارتباطات درون شرکتی در یک شبکه تحت کنترل، از تلفن اینترنتی استفاده می‌شود. استفاده از اینترنت عمومی برای پشتیبانی از مسیریابی پیچیده ترافیک شبکه تلفن، ریسک بسیار بزرگی است.

ایجاد پروتکل‌های بین‌المللی برای استفاده از سایر اتصالات، رضایت‌بخش نیست و مورد تأیید قرار نمی‌گیرد. کاربردهای اینترنتی همچنان به پهنای باند بیشتر نیاز دارند و تلفن اینترنتی نیز، همچنان به عنوان یک کاربرد مناسب در شبکه‌های تجاری تحت کنترل و برای دسترسی به شبکه سوئیچینگ مداری به شیوهٔ تلویزیون کابلی باقی می‌ماند.

استفاده از اتصالات فیبری باند وسیع، فراگیر می‌شود و انواع مختلف ارتباطات را پشتیبانی می‌کند. شرکت‌های تلویزیون کابلی به گسترش شبکه‌های دسترسی فیبری ادامه می‌دهند و کارآیی اتصالات هم‌محور به خانه را افزایش می‌دهند. دیگر اینکه، اپراتورهای کابلی ارائه خدمات را به مراکز تجاری آغاز می‌کنند و ارتباطات بی‌سیم نیز، قابلیت جابه‌جایی و پهنای باند را افزایش می‌دهد. اما، هنوز پهنای باند ارتباطات بی‌سیم در مقایسه با اتصالات ثابت، کمتر است.

▪ سناریوی دوم: راه‌حل مبتنی بر اینترنت فراگیر جهانی

در این چشم‌انداز، خدماتی همچون خدمات سوئیچینگ مداری قدیمی، خدمات نقطه به نقطهٔ اختصاصی و خدمات تلویزیونی، در اینترنت توسعه می‌یابد. (منظور از اینترنت، اینترنت عمومی و قابل دسترس در سطح جهانی است، نه فقط استفاده از پروتکل‌های بسته‌ای که دسترسی به شبکه‌های تحت کنترل را فراهم می‌کند.) دیگر اینکه، تمام خدمات صوتی به بسته‌های IP تبدیل و به اینترنت عمومی منتقل می‌شوند؛ برای رسیدن به این هدف از روشی کارآمد استفاده می‌شود. چنانکه، برای کاهش دادن مدت زمان تأخیر، صدا و سایر ترافیک‌های "حساس به تأخیر" از قبیل تلفن تصویری، در اولویت بسته‌های داده قرار می‌گیرد.

همه قابلیت‌های مربوط به ارتباطات محلی، ملی و بین‌المللی تغییر می‌کنند؛ به طوری‌که برای انتقال بسته‌های IP مناسب باشند. فقط یک اتصال به هر ساختمان وجود دارد که این اتصال نیز به تدریج به فیبر تبدیل می‌شود. اما، برای کاهش دادن هزینه سیم‌کشی، در داخل ساختمان از اتصالات قدیمی- کابل سیمی یا کابل هم‌محور- استفاده می‌شود. استفاده از تلویزیون سنتی از میان می‌رود و همه برنامه‌های سرگرمی به صورت بسته‌های IP عرضه می‌شوند. تمام واحدهای بی‌سیم، مستقیماً به ایستگاه‌های پایه IP متصل می‌شوند و از شبکه‌های IP برای جست‌وجوی هر واحد و اجرای جای گشت‌ها استفاده می‌کنند. از آنجا که WiFi، WiMAX، مخابرات سلولی، تلفن‌های بی‌سیم خانگی و...، همگی ترمینال‌های IP هستند، هیچ تفاوتی میان آنها وجود ندارد.

▪ سناریوی سوم: ارتباطات بی‌سیم و نامحدود

در این سناریو، همگرایی ارتباطات سیار و ثابت به یک استاندارد جهانی تبدیل می‌شود. در واقع، تلفن‌های قدیمی خانگی به تلفن همراه تبدیل می‌شوند و تلفن‌های مراکز تجاری نیز بر روی شبکه محلی بی‌سیم کار می‌کنند. توسعهٔ فناوری WiMAX و فناوری‌های جانشین آن از توسعه کابل فیبری در مناطق مسکونی پیشی می‌گیرد و این فناوری جدید جایگزین کابل‌های مسی و هم‌محور قدیمی در خانه‌ها و مراکز تجاری می‌شود.

از طرف دیگر، استفاده از فیبر در اتصال شبکه زیرساخت، همچنان ضروری خواهد بود. زیرا استفاده از کابل‌های فیبری زمینی در مسافت‌های طولانی نسبت به شبکه‌های بی‌سیم مقرون به صرفه‌تر خواهد بود.

● واقعیت‌های بازار

اساس این تجزیه و تحلیل‌ها از آینده صنعت مخابرات در گستره جهانی، بر پایه چند واقعیت بدیهی استوار است:

▪ توسعه مداوم کاربرد ارتباطات

طی چند سال گذشته، رشد تقاضا برای خدمات مخابراتی کاهش نیافته است و حتی در برخی موارد، افزایش نیز یافته است. همان‌طور که در نمودار ۱ نشان داده شده است، میزان تقاضا در مناطق توسعه‌یافته، از قبیل آمریکای شمالی و اروپای غربی تا حد زیادی ثابت بوده است؛ اما در آسیا به سرعت افزایش یافته است. امروزه، اکثر کشورهای در حال توسعه بر این امر واقف هستند که برخورداری از امکانات ارتباطی پیشرفته، برای ورود به عرصه اقتصاد جهانی ضروری است. به همین دلیل، توسعه زیرساخت مخابراتی را در اولویت برنامه‌هایشان قرار داده‌اند.

● تغییر دیدگاه كاربران

از اوایل دهه ۹۰، تغییر ذهنیت کاربران ارتباطی در مورد ماهیت مخابرات آغاز شد و این روند تا امروز نیز ادامه داشته است. در کشورهای توسعه‌یافته، کاربران با اینترنت آشنا شدند و در پی این آشنایی، تقاضای آنها برای اینترنت پرسرعت‌تر، افزایش یافت. همچنین، کاربران با مزایای استفاده از ارتباطات بی‌سیم نامحدود نسبت به تلفن‌های ثابت- که در اکثر کشورها، یک اپراتور انحصاری غیرمسؤول و غیرقابل اعتماد، مسؤول عرضه آن بود- آشنا شدند.

همچنان که عرضه خدمات بی‌سیم به‌طور روزافزونی در سطح جهان افزایش می‌یافت، کاربران قادر بودند که خدمات بیشتری را با استفاده از تجهیزات کوچک‌تر دریافت کنند. برقراری ارتباطات بی‌سیم با عرضه تلفنی آغاز شد که امکان استفاده آن در اتومبیل وجود داشت. در نتیجه، کاربران تجاری قادر بودند هنگام رفت و آمد میان خانه و محل کارشان، از این تلفن استفاده کنند و میزان کارایی‌‌شان را افزایش دهند.

پس از سال‌ها، این فناوری بسیار کوچک‌تر شده است و به انرژی کمتری نیاز دارد و در سطح جهانی، به ابزاری اساسی برای دسترسی به مخابرات تبدیل شده است. در مدت زمان مشابه، کاربران در کشورهای توسعه‌یافته از مزیت دیگری نیز بهره‌مند شدند؛ بدین ترتیب که قادر بودند دور از منزل از تلفن ثابت خانه، با مخاطبانشان صحبت کنند و پس از چند سال، دیگرحتی نیازی به استفاده از تلفن ثابت نیز نداشتند. این روند رو به رشد، همچنان در سایه همگرایی مخابرات ثابت و سیار ادامه می‌یابد.

● توسعه خدمات ویدئویی

در حال حاضر، در آمریکا شرکت‌های Verizon و AT&T در رقابت با شرکت‌های تلویزیون کابلی- که خدمات صوتی را از طریق کابل به مشتریان عرضه می‌کنند- برنامه‌های تلویزیونی را بر روی شبکه‌هایشان عرضه می‌کنند.

مترجم: سلامه پروین

مأخذ:

"THE FUTURE OF TELECOMMUNICATIONS", The INSIGHT Research Corporation, May ۲۰۰۶

پی‌نوشت‌ها:

.coax connections

hands-off

.Local Access Network

.narrow casting

direct over the internet

video-on-demand

set-top boxes

Compound Annual Growth Rate

---