عوامل مساعد کننده ابتلا به پوکی استخوان

پوکی استخوان, یا استخوان متخلخل, بیماری ای است که با کم شدن توده استخوان و نابودی ساختمان بافت استخوان توصیف می شود که منجر به شکنندگی استخوان و افزایش خطر شکستگی هیپ لگن , ستون فقرات و مچ دست می شود

پوکی استخوان، یا استخوان متخلخل، بیماری‌ای است که با کم شدن توده استخوان و نابودی ساختمان بافت استخوان توصیف می‌شود که منجر به شکنندگی استخوان و افزایش خطر شکستگی هیپ (لگن)، ستون فقرات و مچ دست می‌شود. مردان نیز همانند زنان تحت تاثیر پوکی استخوان قرار می‌گیرند؛ این بیماری‌ای است که می‌تواند پیشگیری و درمان شود.

● آمار و ارقام

-پوکی استخوان یک تهدید بزرگ بهداشت عمومی برای ۴۴ میلیون آمریکایی است که ۶۸ درصد آنها زنان هستند.

-امروزه در ایالات متحده، ۱۰ میلیون نفر در حال حاضر پوکی استخوان دارند و ۳۴ میلیون دیگر مبتلا به کاهش توده استخوان هستند، که آنها را در معرض افزایش خطر ابتلا به این بیماری قرار می‌دهد.

-یک نفر از هر دو زن و یک نفر از هر چهار مرد ۵۰ساله و مسن‌تر شکستگی ناشی از پوکی استخوان در طول عمرشان خواهند داشت.

-بیش از دو میلیون نفر از مردان آمریکایی از پوکی استخوان رنج می‌برند و بیش از میلیون‌ها نفر در معرض خطر هستند. هر سال، ۸۰هزار مرد دچار یک شکستگی در لگن می‌شوند و یک‌سوم از این مردان در سال می‌میرند.

- پوکی استخوان در هر سنی می‌تواند موجب آسیب شود.

-پوکی استخوان مسوول بیش از ۵/۱ میلیون از شکستگی‌های سالانه در آمریکا و اروپاست، که شامل تقریبا ۳۰۰هزار شکستگی لگن، ۷۰۰هزار شکستگی مهره، ۲۵۰هزار شکستگی مچ دست و بیشتر از ۳۰۰هزار شکستگی در جاهای دیگر است. براساس آمار بیمارستان‌ها و خانه‌های سالمندان آمریکا، هزینه‌های ملی مستقیم برای پوکی استخوان و شکستگی‌های ناشی از آن جمعا ۱۴ میلیارد دلار تخمین زده شده است.

● استخوان چیست؟

استخوان بافت زنده و در حال رشد است و عمدتا از کلاژن، پروتئینی که یک چارچوب نرم را فراهم می‌کند و فسفات کلسیم، یک ماده معدنی که استحکام و سختی را به چارچوب اضافه می‌کند، تشکیل شده است. این ترکیب کلاژن و کلسیم، باعث انعطاف‌پذیری و استحکام استخوان می‌شود که در جای خود به استخوان کمک می‌کند تا در مقابل فشار مقاومت کند. بیش از ۹۹ درصد از کلسیم بدن در استخوان‌ها و دندان‌هاست. یک درصد باقیمانده در خون یافت می‌شود. در طول زندگی شخص، استخوان قدیمی برداشته می‌شود (باز جذب) و استخوان جدید به اسکلت اضافه می‌شود (شکل‌گیری). در طول دوران کودکی و سال‌های نوجوانی، اضافه شدن استخوان جدید، سریع‌تر از برداشتن استخوان قدیمی است. در نتیجه، استخوان‌ها بزرگ‌تر، حجیم‌تر و متراکم‌تر می‌شوند. تشکیل استخوان تا حوالی ۳۰سالگی بر بازجذب سبقت می‌گیرد تا به حداکثر توده استخوان (ماکسیمم تراکم و قدرت استخوان) برسد. بعد از این زمان، به آرامی بازجذب استخوان بر شکل‌گیری آن غلبه می‌کند. برای زنان، سریع‌ترین کاهش نسج استخوان در چند سال اول یائسگی است و بعد از آن در طول سال‌های پس از یائسگی ادامه می‌یابد. پوکی استخوان عمدتا زنان را تحت تاثیر قرار می‌دهد، اما همچنین ممکن است مردان را مبتلا کند. پوکی استخوان زمانی وسعت پیدا می‌کند که بازجذب خیلی سریع اتفاق بیفتد یا زمانی که جایگزینی بسیار آهسته رخ دهد.

● عوامل مساعد‌کننده

ریسک فاکتورهای خاصی با پوکی استخوان مرتبط هستند و در هر فرد احتمال پیشرفت بیماری را زیاد می‌کنند. بسیاری از افراد مبتلا به پوکی استخوان چندین ریسک فاکتور دارند، اما سایر عواملی که سبب پیشرفت بیماری می‌شوند، ریسک فاکتورهای ناشناخته‌ای هستند. برخی از ریسک فاکتورها را نمی‌توان تغییر داد، اما شما می‌توانید بقیه را تغییر دهید.

برخی عوامل مهم عبارتند از:

- جنس. شانس پیشرفت پوکی استخوان در زنان بیشتر است. زنان بافت استخوان کمتری دارند و به علت تغییراتی که در یائسگی اتفاق می‌افتد سریع‌تر از مردان، استخوان را از دست می‌دهند.

- نژاد. زنان سفیدپوست و آسیایی در معرض خطر بیشتری هستند. زنان سیاهپوست و اسپانیایی‌تبارها در معرض خطر کمتری هستند اما در هر حال در معرض خطر هستند.

-سابقه فامیلی. خطر شکستگی ممکن است گاهی ناشی از وراثت باشد. افرادی که والدین‌شان سابقه‌ای از شکستگی دارند به نظر می‌آید توده استخوان کمتری دارند و ممکن است در معرض خطر برای شکستگی باشند.

دکتر فرزاد عباس‌پور