الکسین کاشف ناشناخته رودنیل

چشمانتان را ببندید و سعی کنید نام چند جهانگرد را به خاطر بیاورید.
چه کسانی به فکرتان می‌رسند؟ مارکوپولو یا ماژلان؟ ناصرخسرو یا ابن بطوطه؟ یا شاید هم فضانوردانی مانند نیل آرمسترانگ …

چشمانتان را ببندید و سعی کنید نام چند جهانگرد را به خاطر بیاورید.

چه کسانی به فکرتان می‌رسند؟ مارکوپولو یا ماژلان؟ ناصرخسرو یا ابن بطوطه؟ یا شاید هم فضانوردانی مانند نیل آرمسترانگ یا دریانوردانی مانند ژاک کاستو؟ لیست شما پر از نام‌های مردانه شد، این‌طور نیست؟

اما آیا می‌دانستید که بسیاری از زنان هم در طول تاریخ سفرهای اکتشافی به مناطق مختلف داشته‌اند؟

تا قبل از اوایل قرن بیستم میلادی، سفر به آسیا، در بین زنان اروپایی متداول نبود و به‌طور کلی مسافرت و به‌ویژه سفرهای اکتشافی امری مردانه محسوب می‌شد. اما در عصر ویکتوریا، بودند زنانی که دستاوردهای ارزشمندی از سفرهایشان را برای نسل‌های بعد از خود به جا گذاشتند. زنانی مانند ایزابل برتون، آن بلونت و یا گرترود بل که سفرهایی به کشورهای عربی داشتند. یکی از این استثناها زن جوانی به نام الکسین است. یک جهانگرد هلندی که در عنفوان جوانی به آفریقا سفر کرد. او اولین زن اروپایی بود که به منظور یک سفر اکتشافی به حوزه رود نیل از صحرای آفریقا عبور کرد و تمام زندگی‌اش را وقف این کار کرد.

پس از فوت پدرش، الکسین به همراه مادرش به نروژ، ایتالیا و خاورمیانه سفر کردند. در این سفرها وی به طرز شگفت‌انگیزی تحت تاثیر جاذبه‌های مصر قرار گرفت و توانست زبان مصری را با لهجه اهالی سواحل نیل بیاموزد. او در سال ۱۸۵۱، در حالی که تنها ۱۶ سال داشت برای دومین بار اروپا را به مقصد نیل ترک کرد. به همراه مادر و خاله‌اش در یک هتل مشهور در قاهره مستقر شدند. آنها پس از یک اقامت کوتاه‌مدت به منطقه نیل سفید واقع در خارطوم رفتند.

الکسین و مادرش به دلیل روحیه ماجراجویانه‌شان به سفرهایشان ادامه دادند. این دو، ۳ سال بعد سفر دیگری به مصر داشتند. این سفر یکی از مهمترین و با ارزش‌ترین سفرهای اکتشافی آنها محسوب می‌شود. آنها سوار بر شتر و الاغ به سمت دریای سرخ و سپس بیت‌المقدس و دمشق حرکت کردند. این سفر در نوع خود بی‌نظیر و بسیار خسته کننده بود. مسیری خطرناک، مسافرانی گمنام، زنانی ماجراجو و ولعی بی‌پایان برای درک ناشناخته‌ها.

در سفر دیگر این مادر و دختر به منطقه، آدریانا، رفتند که خاله الکسین نیز همراهشان بود. آنها در حالی که امیدوار بودند اکتشافات جدیدی در منطقه افسانه‌ای سودان داشته باشند، ناگهان با منشا خطرناک و خروشان رودنیل روبه‌رو شدند. تا آن زمان هیچ اروپایی و بدون شک هیچ زن اروپایی به این منطقه پا نگذاشته بود و چیز بیشتری از گوندوکورو دستگیرش نشده بود. آنها به قلمرو قبیله دینکا وارد شدند و اهالی آن منطقه را به شدت تحت تاثیر کارشان قرار دادند.

این ۳ زن بقیه سال‌های عمرشان را صرف ادامه اکتشافاتشان در منطقه کردند. در سال ۱۸۶۳ آنها به منظور شناسایی بخش غربی رود نیل به بحر الغزل یا دریاچه هیواد واقع در جنوب غربی سودان رفتند. سپس سفرشان را از راه زمینی ادامه دادند و از عرض منطقه شمال آفریقا عبور کردند.

این سفر با تمام مصائبش خالی از فایده نبود، اطلاعات مهمی در حوزه علوم و جغرافیا، زمین‌شناسی، گیاه‌شناسی، زندگی حیوانات، و آب و هوای منطقه و حتی مجموعه‌ای مصور از گیاهان منطقه به‌دست آمد. این اطلاعات بعدها در قالب یک کتاب منتشر شد که همچنان کاربرد دارد. مجموعه اطلاعات گیاه‌شناسی و جانورشناسی او هنوز هم یکی از منابع معتبر موجود در نوع خود است. در واقع، سفر آنها به منطقه، هم برای خودشان و هم برای اروپا اعتباری با ارزش و افتخاری بزرگ است.

الکسین ۳۳ ساله مورد حمله افراد بومی آفریقا قرار گرفت و به طرز فجیعی کشته شد. نحوه مرگ او هم بسیار غم‌انگیز است. بسیاری از صاحب‌نظران اعتقاد دارند که دلیل این قتل در واقع یک اختلاف داخلی بود. اختلافی که بین راهنماهای محلی و اعضای گروه درگرفت. برخی هم معتقدند شایعه سکه‌های طلا راهزنان را به سویشان کشاند.

مجموعه نمونه‌های قوم‌نگاری که توسط او و همراهانش در طول سفرهایشان جمع‌آوری شده بود و در انگلستان نگهداری می‌شد، به انضمام مجموعه‌ای از نامه‌هایی که در طول سفرها نوشته بود، همه در جنگ جهانی دوم از بین رفتند. همچنین کلیسایی که به یاد او در شهر زادگاهش ساخته شده بود در بمباران ارتش هیتلر نابود شد.

تنها سند باقیمانده از این سفرهای اکتشافی، دفترچه خاطرات مادر اوست. متاسفانه، به دلیل کافی نبودن اسناد موجود، نام الکسین به عنوان کاشف منطقه نیل به شکل غیرمنصفانه‌ای از کتاب‌های تاریخ حذف شده و یا در برخی موارد تنها به ذکر نام همراهان مرد او اکتفا شده است.