شنبه, ۶ بهمن, ۱۴۰۳ / 25 January, 2025
فضیلت مهمانداری
● مقدمه
اصولا هر آنچه در جامعه بشری از ارزش و اهمیت والایی برخوردار است، اندیشهای است كه ریشه در اعتقادات، سنتها و باورهای مردم دارد و در بین سایر جوامع زبانزد عام و خاص است.
آنچه موضوع بحث و مشترك بین تمامی جوامع است، مهمانداری است، كه از زمانهای بسیار دور و در میان تمام ملل و اقوام مختلف وجود داشته است و همه انسانها با هر خصوصیت و تیره و نژادی، در هر منطقه دنیا كه زندگی میكنند، این خصیصه را در جان و دلشان ثبت كرده و این كار پسندیده را ارج مینهند و به آن عمل میكنند.
حضرت امام جعفر صادق علیه السلام میفرماید: یكی از حقوق مؤمن بر برادر مؤمنش این است كه دعوت او را اجابت كند.
این خصلت بسیار خوب و نیك، با ظهور دین مقدس اسلام در بین جوامع و پذیرش آن از طرف مردم برای همیشه ثبت و جاودانی شد و دین مبین اسلام، این خصلت نیك را تایید و بر آن تاكید كرد.
آداب و چگونگی پذیرایی از مهمان در جوامع متعدد، مختلف است و در هر جامعهای به نوعی، از مهمان پذیرایی میكنند كه بعضی از آن مطابق شرع مقدس اسلام است و برخی دیگر مخالف با فرمانهای انسانساز الهی است.
از باب نمونه، در بعضی از جوامع غیر اسلامی بهترین پذیرایی از مهمان، این است كه جام شرابی را به وی تعارف كنند و او نیز برای قدردانی از میزبان جام را سر بكشد،كه اینگونه پذیرایی از نظر اسلام مردود، بلكه حرام است.
خداوند تبارك و تعالی برای مهمان و میزبان ارزش زیادی قایلشده و برای آنها پاداشهای بسیار زیادی در نظر گرفته است؛ هم برای مهمان كه به خانه برادر دینیاش میرود و با او دیدار كرده و در خانه او غذا میخورد و هم برای میزبان كه از او پذیرایی میكند و غذا و امكانات رفاهی را در اختیار او قرار میدهد اگر انسان بعد از انجام واجبات و ترك محرمات، جز مهمانداری عمل نیك دیگری را انجام نداده باشد، خداوند به واسطه همین عمل، او را به بهشت میبرد.
یكی از وصیتهای پیامبر گرامی اسلام صلی الله علیه و آله به حضرت علی علیه السلام این بود: تو را وصیت میكنم به خوب همسایهداری و اكرام كردن مهمان و پذیرایی از آنها.
● فضیلت مهمانداری
یكی از صفات بسیار پسندیده - كه اگر در هر فرد وجود داشته باشد، فضیلتی بزرگ محسوب میشود - مهمانداری و مهماندوستی است.
تمامی پیامبران به این صفت زیبا و پسندیده آراسته بودند و یكی از صفات بارز آنان مهماندوستی بود. ما هیچ پیامبری را سراغ نداریم كه از مهمان روگردان بوده باشد.
بعضی از پیامبران اگر شب در منزل مهمان نداشتند، لب به غذا نمیزدند و گرسنه میخوابیدند!
● میزبانی حضرت ابراهیم علیه السلام
حضرت ابراهیم علیه السلام یكی از پیامبران عظیمالشان بود كه هیچ وقت بدون مهمان غذا نمیخورد و لب به غذا نمیزد. از قضا روزی مهمان برای آن حضرت نرسید و او گرسنه بود. از خانه به جستوجوی مهمان بیرون آمد. دید در صحرا جماعتی در حال سفرند.
حضرت ابراهیم علیه السلام خود را به آنها كه پانزده نفر بودند، رساند و آنها را به مهمانی دعوت كرد.
آنها گفتند: ما گروهی كارگر بیچاره هستیم. هر یك از ما اطفال و عیال زیادی داریم. اگر خود مهمان شویم، اهل و عیال ما گرسنه خواهند ماند.
حضرت ابراهیم فرمود: اجرت عملگی شما را نیز خواهم داد. به هر حال آنها را راضی كرد و به خانه آورد و مهمان نمود.
وقتی كارگران در ضیافت شركت كردند و اجرت هم گرفتند، با خود گفتند: حقیقتا دین ابراهیم بر حق است؛ زیرا مهمان میكند و اجرت هم میپردازد.
در همان ساعت نزد حضرت ابراهیم ایمان آوردند و به سوی خانواده خود برگشتند.(۱)
رسول گرامی اسلام صلی الله علیه و آله میفرماید: بدترین غذاها، غذایی است كه افراد سیر به آن دعوت شوند و افراد گرسنه از آن منع گردند.
● پذیرفتن دعوت مؤمنان
تمامی مؤمنان وظیفه دارند در حد توان، دیگران را به مهمانی دعوت كنند و اگر كسی آنها را به مهمانی دعوت كرد، بپذیرند؛ هر چند مسافت دور باشد و مشقت داشته باشد.
پیامبر گرامی اسلام صلی الله علیه و آله میفرماید: به حاضران و غائبان امتم وصیت میكنم: دعوت برادر مسلمان خود را اجابت كنند؛ حتی اگر مسافت آن پنج میل باشد، چون این عمل جزء ایمان شما است.(۲)
حضرت امام جعفر صادق علیه السلام میفرماید: یكی از حقوق مؤمن بر برادر مؤمنش این است كه دعوت او را اجابت كند.(۳)
نپذیرفتن دعوت برادر مؤمن، ظلم و پایمال كردن حق او است، در حالی كه ادای حقوق برادر مؤمن واجب است و انسان فردای قیامت باید جوابگو باشد.
رسول خدا صلی الله علیه و آله میفرماید: اگر شخصی برادر دینیاش را به غذایی دعوت كند و او نپذیرد، در حق او ظلم كرده است.(۴)
وقتی كسی رسول گرامی اسلام را به مهمانی دعوت میكرد، میپذیرفت و به مهمانی میرفت؛ حتی اگر میزبان او غیرمسلمان بود، و از این راه مردم را ارشاد میكرد و به دین اسلام دعوت میفرمود.
● دعوت به دین در مهمانی
در زمان رسول خدا صلی الله علیه و آله در میان مشركان شخصی به نام «عقبه» بود. وی مردی سخی و بلند نظر بود. هر وقت از سفر برمیگشت، سفره مفصلی ترتیب میداد و دوستان و بستگانش را به مهمانی دعوت میكرد. در همان حال كه در صف مشركان بود، دوست داشت پیامبر اكرم صلی الله علیه و آله را مهمان كند.
او در مراجعت از یكی از مسافرتهایش، سفره گستردهای ترتیب داد و جمعی از جمله رسول خدا صلی الله علیه و آله را دعوت كرد.
دعوت شدگان به خانه او آمدند و كنار سفره غذا نشستند. پیامبر اكرم صلی الله علیه و آله نیز وارد شد و كنار سفره نشست، ولی دست به غذا نزد.
عقبه از حضرت پرسید: چرا غذا میل نمیفرمایید؟!
پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: من از غذای تو نمیخورم، مگر این كه به یكتایی خداوند و رسالت من گواهی دهی!
«عقبه» چون خیلی به آن حضرت علاقه داشت و نمیخواست كسی گرسنه از كنار سفره او برخیزد، به یكتایی خداوند عزوجل و رسالت پیامبر اكرم صلی الله علیه و آله گواهی داد و به این ترتیب اسلام را قبول كرد. اما متاسفانه به خاطر همنشین بد، از دین اسلام برگشت و مرتد شد و در جنگ احد به هلاكت رسید.(۵)
پیامبر گرامی اسلام صلی الله علیه و آله فرمود: اگر مؤمنی مرا به [خوردن] شانه گوسفندی دعوت كند، دعوت او را اجابت میكنم، چون این عمل جزو ایمان است.(۶)
● نشانه ایمان
امام جعفر صادق علیه السلام میفرماید: از جمله چیزهایی كه رسول خدا صلی الله علیه و آله به فاطمه زهرا علیهاالسلام، تعلیم داد، این بود: كسی كه به خدا و روز قیامت ایمان دارد، باید مهمانش را اكرام كند.(۷)
وقتی انسان، این موجود ضعیف آنقدر سخاوت داشته باشد كه همنوعانش را دعوت كند و از حاصل دسترنجش به آنها بخوراند، خداوند تبارك و تعالی كه سخیترین بخشندگان است، چگونه فردای قیامت با مهمانانش رفتار خواهد كرد.
وقتی انسان، این موجود ضعیف آنقدر سخاوت داشته باشد كه همنوعانش را دعوت كند و از حاصل دسترنجش به آنها بخوراند، خداوند تبارك و تعالی كه سخیترین بخشندگان است، چگونه فردای قیامت با مهمانانش رفتار خواهد كرد.
پینوشتها:
۱- آثار و اشعار شیخ بهایی، ص ۱۵۷، با اندكی تصرف .
۲- المحاسن، ج ۲ ، ص ۱۸۰ .
۳- همان، ج ۲ ، ص ۱۷۹ .
۴- قرب الاسناد، ص ۱۶۰ .
۵- مجمع البیان، ج ۷ ، ص ۱۶۶ .
۶- المحاسن، ج ۲ ، ص ۱۸۰ .
۷- وسائلالشیعه، ج ۱۶ ، ب ۴۰ ، ص۴۶۰ .
۸- جوامع الحكایات، ص ۲۱۱ ، با اندكی تصرف .
۹- همان، ص ۳۰۵ .
۱۰- جوامع الحكایات، ص ۲۱۳ ، با اندكی تصرف .
۱۱- چهل حدیث قدسی، ح ۳۵ .
۱۲- بحارالانوار، ج ۷۴ ، ص ۴۱۱ ، ح ۲۲ .
۱۳- جامع الاخبار، ص ۳۷۸ ، ح ۱۰۵۸ .
۱۴- بحارالانوار، ج ۴۱ ، ص ۲۸ ، ح ۱ .
۱۵- كنزالعمال، ح ۲۵۸۸۱ .
"نورمراد محمدی "
ایران مسعود پزشکیان دولت چهاردهم پزشکیان مجلس شورای اسلامی محمدرضا عارف دولت مجلس کابینه دولت چهاردهم اسماعیل هنیه کابینه پزشکیان محمدجواد ظریف
پیاده روی اربعین تهران عراق پلیس تصادف هواشناسی شهرداری تهران سرقت بازنشستگان قتل آموزش و پرورش دستگیری
ایران خودرو خودرو وام قیمت طلا قیمت دلار قیمت خودرو بانک مرکزی برق بازار خودرو بورس بازار سرمایه قیمت سکه
میراث فرهنگی میدان آزادی سینما رهبر انقلاب بیتا فرهی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی سینمای ایران تلویزیون کتاب تئاتر موسیقی
وزارت علوم تحقیقات و فناوری آزمون
رژیم صهیونیستی غزه روسیه حماس آمریکا فلسطین جنگ غزه اوکراین حزب الله لبنان دونالد ترامپ طوفان الاقصی ترکیه
پرسپولیس فوتبال ذوب آهن لیگ برتر استقلال لیگ برتر ایران المپیک المپیک 2024 پاریس رئال مادرید لیگ برتر فوتبال ایران مهدی تاج باشگاه پرسپولیس
هوش مصنوعی فناوری سامسونگ ایلان ماسک گوگل تلگرام گوشی ستار هاشمی مریخ روزنامه
فشار خون آلزایمر رژیم غذایی مغز دیابت چاقی افسردگی سلامت پوست