صداهای خاموش دوبله ایران

صداپیشه های معروفی که دیگر در میان ما نیستند

هرچند وقت یک‌بار خبری می‌خوانیم که فلان دوبلور پیشکسوت درگذشت؛ خبری که اگر آن صداپیشه را نشناسی یا لابه‌لای خبر اطلاعات نداده باشد که جای کدام شخصیت‌های کارتونی و سینمایی حرف زده است، چندان برای ما تاثیرگذار نیست، اما همین که می‌فهمیم با این فلانی تمام کودکی‌مان را زندگی کرده‌ایم، یکدفعه آن خبر تبدیل به اتفاق بزرگی می‌شود. اینها فقط تعداد معدودی از بزرگان هنر دوبله هستند که حالا فقط صدایشان در بین ماست.

● علی کسمایی (۱۳۹۱ـ۱۳۰۴)، شروع حرفه‌ای دوبله: ۱۳۲۹

علی کسمایی را نمی‌شود به همین راحتی از یاد برد. او ۲۵ سال بیشتر نداشت که کار دوبله را شروع کرد. وقتی کسمایی سراغ حرفه دوبله رفت، تعداد کسانی که از این کار سردرمی‌آوردند به اندازه انگشت‌های یک دست هم نبود. شاید به همین دلیل است به او «پدر دوبله ایران» می‌گفتند. در سال‌های ورود دوبله‌های ایتالیایی، کسمایی فیلمنامه‌نویسی را رها کرد و سرپرست دوبله فیلم‌هایی مثل «دکتر ژیواگو»، «مکبث»، «بانوی زیبای من» و «اشک‌ها و لبخندها» شد. او با امکانات محدود استودیوهای دوبله در آن دوران کار دوبله را به شکل خیلی حرفه‌ای شروع کرد. او در زمانی که مدیر دوبله پروژه‌های بزرگ بود، نسلی از دوبلورهای ایرانی را تربیت کرد که سینمای ایران را در سال‌های ۱۳۴۰ تا ۱۳۵۰ رونق دادند.

● مهین بزرگی (۱۳۸۸ـ ۱۳۰۷)، شروع حرفه‌ای دوبله: ۱۳۳۵

او از پیشکسوتان و از نسل‌های اول گویندگی بود. مهین بزرگی بیشتر تیپ زن‌های باوقار و پیرزن‌ها را می‌گفت؛ پیرزن‌هایی که نصیحت‌شان به دل می‌نشست و آزاردهنده نبود. او در «ستاره بود» (۱۳۸۴) فریدون جیرانی برای دومین بار جلوی دوربین سینما ایستاد و نقش کوتاهی را بازی کرد.

● نیکو خردمند (۱۳۸۸ـ ۱۳۱۱)، شروع حرفه‌ای دوبله: ۱۳۳۹

صدای خردمند روی فیلم‌های کلاسیک تاریخ سینما ماندگار شده است. او در دهه ۵۰ به جای اینگرید برگمن، ویرجین مایو، الیزابت تیلور و کلودیا کاردیناله حرف زد و صدایش را روی شخصیت‌های معروف تاریخ سینما ماندگار کرد.

● منوچهر نوذری (۱۳۸۴ـ۱۳۰۴)، شروع حرفه‌ای دوبله: ۱۳۳۳

منوچهر نوذری را دیگر همه می‌شناسند. او سال‌ها به عنوان مجری و بازیگر جلوی دوربین تلویزیون و سینما ایستاد. نوذری به نسبت دیگر دوبلورها خیلی دیر پایش به استودیوی دوبله باز شد. او با این که سال‌ها در رادیو کار می‌کرد، اما حدود سی سالگی دوبله را شروع کرد. صدای منوچهر نوذری روی جک لمون این‌قدر جا افتاده بود که دیگر کسی حاضر نبود جای جک لمون حرف بزند؛ «آپارتمان»، «شیرینی شانس»، «گلن گری گلن راس» و حتی دوبله فیلم «پدر» که جک لمون نقش پیرمرد بیماری را بازی می‌کند، همه را منوچهر نوذری حرف زده است.

● احمد آقالو (۱۳۸۷ـ ۱۳۲۸)، شروع حرفه‌ای دوبله: ۱۳۶۸

اسم احمد آقالو با «سلطان و شبان» (۱۳۶۱) داریوش فرهنگ سر زبان‌ها افتاد. کاتب حاضرجوابی که تا سال‌ها بعد از آن همه او را با همان نقش کاتب می‌شناختند. اگر بخواهیم خیلی سختگیر باشیم، باید آقالو را جزو پیشکسوت‌های تئاتر بگذاریم تا دوبله؛ اما صدای او با کارتون «جزیره ناشناخته» یا همان سرنتیپیتی گره خورده است.

● حسین باغی (۱۳۸۹ـ ۱۳۲۹)، شروع حرفه‌ای دوبله: ۱۳۴۸

باغی جزو آن دوبلورهایی بود که کارش را با آنونس‌های تبلیغاتی شروع کرد. او از اواخر دهه ۴۰ با آنونس‌های تبلیغاتی به رادیو آمد و بعدها به صدای ثابت آنونس‌های سینمایی تبدیل شد. باغی آنونس فیلم‌های مهم تاریخ سینمای ایران، از «هامون» گرفته تا «ناخدا خورشید» و «مادر» را گفته بود. البته صدای باغی فقط روی آنونس‌ها نبود. او جای کنت مونت کریستو، کایکو در «سفرهای میتی کومون» و چهاردست «نیک و نیکو» حرف زده بود.

● ژاله کاظمی (۱۳۸۳ـ ۱۳۲۲)، شروع حرفه‌ای دوبله: ۱۳۳۸

ژاله کاظمی از نسل دوم دوبلورهای ایرانی است،‌ دوره‌ای که به دوره طلایی دوبله ایران مشهور شده است، او دوبله را در استودیوی برادرش و مثل همه کارآموزان صداپیشگی با گفتن جملات کوتاه در نقش‌های فرعی شروع کرد، اما به‌سرعت به یکی از شناخته‌تر شده‌ترین و محبوب‌ترین دوبلورهای ایرانی بدل شد،‌ ژاله کاظمی که دانش‌آموخته علوم سیاسی بود، ‌علاوه بر دوبله نقاشی حرفه‌ای هم بود، صدای گرم، مهربان و در عین حال منعطف کاظمی چنان بود که او را تا لحظه‌ای که سرطان ا ز پا انداخت، به صداپیشه اصلی قهرمانان زن در فیلم‌های فاخر ایرانی و خارجی تبدیل کرده بود، ‌صداهای ماندگار او بر چهره بازیگرانی چون نیکول کیدمن، سوفیا لورن نشسته است و همچنین صدای او را در فیلم‌هایی چون مادر ـ علی حاتمی ـ هزاردستان، معصومیت از دست رفته به یاد می‌آوریم، ‌کاظمی در سال ۱۳۸۳ درگذشت.