مجموعه بابک میبد, قربانی جدید تخریب

بافت های تاریخی در خطر

در حالی که پس از انتصاب نجفی به ریاست سازمان میراث فرهنگی و گردشگری ایران، امیدها برای بازگشت نگاه فرهنگی به آثار تاریخی و باستانی کشور قوت گرفته، اما به نظر می‌رسد دیدگاه‌های ضدفرهنگی بیش از اینها در میان مسوولان شهرستان‌ها و به ویژه شهرهای تاریخی رسوخ کرده است که با ابلاغ رویکردهای کلی جدید، قابل تغییر باشد. این موضوع این بار در میبد رخ نمایانده و یک مجموعه تاریخی در معرض تخریب کامل قرار گرفته است.

بخشی از یک مجموعه تاریخی که شامل مسجد، خانقاه و بازارچه بابک می‌شود، توسط یک شخص حقیقی و به بهانه ساخت دارالقرآن به‌طور کامل از بین رفت. بازارچه بخشی از این مجموعه است که سال ۸۲ در فهرست آثار ملی کشور به‌شماره ۱۰۸۸۴ و بخشی از آن که تخریب شده نه‌تنها تاریخی بوده که در عرصه ثبتی بافت تاریخی میبد بوده و به‌شماره ۳۳۹۰ در سال ۱۳۷۰ به ثبت ملی رسیده است.

مدیرپایگاه میراث‌فرهنگی میبد با اعلام اینکه تخریب صورت گرفته تخلف و اقدامی غیرقانونی به‌شمار می‌رود، تاکید می‌کند: تخریبی که بدون هماهنگی و اطلاع به‌ میراث ‌استان یا شورای فنی انجام شده کاملا غیرقانونی است. نیکزاد به خبرگزاری «مهر» نیز می‌گوید که «اداره میراث فرهنگی یزد از تخریب‌کننده این اثر تاریخی شکایت کرده، چون نه تنها این مجموعه به صورت مستقل ثبت شده بود، بلکه در بافت تاریخی میبد که آن هم به شماره ۳۳۹۰ به ثبت رسیده قرار داشته است».

از سوی دیگر به گزارش «مهر»، علیرضا فلاحی - معاون فرماندار میبد- در اظهارنظری اعلام کرده که این مجموعه نه تنها در فهرست میراث ملی ثبت نشده بلکه دارای ارزش تاریخی نیز نبوده است!

فرماندار میبد نیز اعلام کرده با تخریب این بخش از بازارچه تا دو ماه دیگر دارالقرآنی با سبک سنتی ایجاد خواهد شد و نه تنها تهدیدی برای این مجموعه نیست، بلکه احداث بنای مدنظر زیبایی خاصی به این مجموعه خواهد داد، در حالی که به گزارش «مهر»، نیکزاد در این رابطه می‌گوید: این مجموعه از سال ۸۳ تا ۹۱ در حال مرمت بود و در مرحله مساعدی قرار داشت. تصمیم داشتیم مرمت آن را ادامه دهیم که این اتفاق افتاد.

مدیرپایگاه میراث‌فرهنگی میبد و سرپرست تیم مرمت مجموعه تاریخی بابک ادامه می‌دهد: همه مردم و حتی مسوولان شهر می‌دانستند این مجموعه تاریخی است. پس این اظهارنظر که اعلام کرده‌اند مجموعه بابک تاریخی نیست از سر غرض بوده نه بی‌اطلاعی. چون بی‌اطلاع کسی است که نداند این اثر جزو میراث فرهنگی بوده است، اما آقایان در جریان ثبت اثر بوده‌اند؛ چرا که نامه ثبت این بنا به تمامی مسوولان شهر ارسال شده بود.

تخریب مجموعه بابک درست در زمان جابه‌جایی مدیریت میراث فرهنگی استان یزد انجام شده است، بنابراین مخربان میراث فرهنگی از فرصت جابه‌جایی مدیران سوءاستفاده کرده و اقدامی که هیچ‌گاه اجازه آن را نداشتند انجام دادند. با این حال در این تخریب یک چهارم مجموعه از بین رفته و احتمال تخریب بخش‌های دیگر آن نیز وجود دارد. از سوی دیگر مجموعه بازارچه، خانقاه و مسجد یک مجموعه وقفی بوده، ولی تاکنون اداره اوقاف استان یزد در این باره پاسخی نداده و سکوت اختیار کرده است.

چنانچه با نادیده گرفتن ارزش‌های معنوی بناهای تاریخی برخوردهای جدی صورت نگیرد، به زودی شاهد فجایعی خواهیم بود که می‌رود میراث فرهنگی و گردشگری کشور را با چالش‌های عدیده‌ای روبه‌رو کند.