عوارض آرایش

بروز واکنش‌های ناخوشایند پوستی نسبت به فرآورده‌های بهداشتی‌آرایشی بستگی به وضعیت پوست و سیستم ایمنی دارد. شایع‌ترین واکنش‌های پوستی شامل اگزماهای تحریکی و آلرژیک است …

بروز واکنش‌های ناخوشایند پوستی نسبت به فرآورده‌های بهداشتی‌آرایشی بستگی به وضعیت پوست و سیستم ایمنی دارد. شایع‌ترین واکنش‌های پوستی شامل اگزماهای تحریکی و آلرژیک است که به شکل سوزش، خارش و قرمزی بروز می‌کند. اصلی‌ترین عامل ایجادکننده حساسیت نیز مربوط به حلال‌ها، عطریات و مواد نگه‌دارنده موجود در کِرِم‌ها و مواد آرایشی است. همان‌طور که می‌دانید به‌طور کلی مواد اصلی تشکیل‌دهنده تمام فرآورده‌های آرایشی و بهداشتی عبارت‌اند از:

۱) آب،

۲) حلال‌ها،

۳) مواد نگه‌دارنده،

۴) مواد معطر

۵) رنگ‌ها....

حلال‌ها از مواد دترژان هستند ولی می‌توانند باعث حل شدن مواد روغنی در پایه آب شوند و متاسفانه بر روی پوست نیز باعث حل شدن چربی طبیعی روی پوست می‌شوند که این مساله باعث حساس شدن و تحریک‌پذیری پوست می‌گردد. مواد نگه‌دارنده شامل موادی هستند که جلوی رشد و نمو میکروب‌ها بر روی کِرِم‌های آرایشی را می‌گیرند و همچنین باعث پایداری و دوام اثر کِرِم‌ها برای مدت زمان طولانی‌تری می‌شوند. از گران‌ترین اجزای تشکیل‌دهنده مواد آرایشی عطر و اسانس آن است که بیشتر مورد توجه مصرف‌کنندگان است.

بو و عطر یک فرآورده ترکیبی از چند مولکول معطر است؛ مثلا عطر یک صابون به طور متوسط می‌تواند از ۵۰ تا ۱۵۰ ماده معطر تشکیل شده باشد. یک کِرِم‌ آرایشی به‌طور متوسط از ۲۰۰ تا ۵۰۰ ماده معطر و عطر و ادکلن‌ها به‌طور متوسط شاید از ۷۰۰ نوع ماده معطر تشکیل یافته باشد. مواد رنگی به خصوص در لوازم آرایش صورت، لب و... به کار می‌روند که بعضی از مواد رنگی‌ مورد تایید محققان مختلف شیمیدان است و معمولا با محلول کردن آنها کارخانجات تولیدی به رنگ دلخواه خود می‌رسند. بنابراین افراد دارای پوست‌های حساس به دنبال مصرف بعضی از کِرِم‌ها و لوازم آرایشی دچار قرمزی و خارش و حساسیت می‌شوند و باید نسبت به این عوارض و واکنش‌های نامطلوب هوشیار باشند.

دسته دوم عوارض مربوط به صدمات و شکستگی موهاست که به دنبال مصرف فرآورده‌های آرایشی مربوط به مو ایجاد می‌شود. عوارض مواد آرایشی و اقدامات زیبایی ناخن به شکل تغییر رنگ، خشکی و جداشدگی صفحه ناخن دیده می‌شود. عوارض پوستی یاد شده ممکن است سال‌ها پس از استفاده شروع شوند اما آنچه مدنظر می‌باشد عوارض زودرسی است که بلافاصله پس از استفاده از فرآورده‌های آرایشی پوست را تحریک می‌کند. به این منظور انجام تست حساسیت پوستی قبل از مصرف هر فرآورده آرایشی توصیه می‌گردد و الزامی است. این تست به این صورت است که باید مقداری از کِرِم‌ یا فرآورده مورد نظر را قبل از مصرف روی پوست سطح داخلی بازو بمالید و این کار را روزانه دو مرتبه تکرار کنید، بدون آنکه شسته شود.

اگر قرمزی مشاهده نکردید، مصرف آن فرآورده بلامانع است. در مورد کِرِم‌های صورت و کِرِم‌های دور چشم ترجیحا پوست صورت در سمت خارجی گوشه چشم برای این تست توصیه می‌شود. کِرِم‌های مرطوب‌کننده نیز برای آنهایی که پوست‌هایی حساس دارند بهتر است قبل از مصرف تست شود. حتی می‌توانید این کِرِم‌ها را روی پوست جلوی ساعد زیر چین آرنج بمالید و در صورت حساسیت نداشتن (روزی دو بار کرم را تست کنید و پس از دو روز مصرف آن بلامانع است) مصرف آن مجاز است.

دکتر غلامحسین غفارپور

متخصص پوست و مو مدیر گروه پوست دانشگاه علوم پزشکی ایران