جهان بی فروغ جهانگردی در ایران

نگاهی کوتاه به وضعیت گردشگری در ایران

میل به سفر و مهاجرت و ومواجه شدن با پدیده های تازه و نوین جزئی از سرشت و فطرت آدمی است . سفر و مسافرت بی شک تاریخی به قدمت تمدن بشری دارد . انسان از همان بدو هبوط روی زمین گردش و گردشگری را آغاز کرد و به اطراف خود سرک کشید .سفر و گردشگری و نمادهای آن همواره در تاریخ بشری نقش بسزا و غیر قابل انکاری داشته است . در آثار و بقایای به جای مانده از تمدن های کهن همچون تمدن ایران باستان ، روم و یونان و حتی چین مردم و حکما نکاهی ویژه و خاص به مقوله سفر و گردشگری داشته اند . البته در آن دوران به دلیل فراهم نبودن بسترهای لازم برای گسترش مسافرت ها ، سفر مقوله ویژه و خاصی بود که به اشراف و طبقه های بالای جامعه اختصاص داشت .

از سوی دیگر باید گفت دین مبین اسلام تاکید ویژه ای برای سفر و مسافرت قائل است . تاریخ اسلام مشحون است از انواع مسافرت هایی که تاثیرگذاری جدی بر تمدن بشری داشته است . هجرت پیامبر از مکه به مدینه ، مهاجرت برخی از مسلمانان به حبشه ، فرستادده های پیامبر به نقاط مختلف جهان برای ترویج اسلام و هدایت مردم و.. همه از نشانه های اهمیت و جایگاه سفر و مسافرت در اسلام است . از سوی دیگر تاکید کلام الله مجید بر لزوم سیر در زمین و عبرت گرفتن از عاقبت دیگران خود گواهی تام بر ضرورت و ویژگی های خاص سفر و مسافرت است .

اما باید گفت در چند دهه اخیر به دلیل گسترش فناوری ها و سهولت درانجام سفر تحول بنیادینی در مسافرت پدید آمده است که موجب شکل گیری صنعت جهانگردی در سطح دنیا شده است .

در سده اخیر پس از اختراع خودرو ، قطار ، هواپیما و ... مردم توانسته اند با قیمت بسیار پایینی به سفر بروند و با اقصی نقاط جهان آشنا شوند.

بر اساس آمار سازمان جهانی جهانگردی در سال۲۰۱۰ تعداد جهانگردان به۱۰۸ /۱ میلیارد نفر خواهد رسید . البته باید گفت این آمار بر اساس تعاریف خاص سازمان جهانی جهانگردیWTO اعلام شده است و حجم واقعی سفرها بیش از این ارقام است.بر اساس تعریفWTO ازTourist جهانگرد به کسی اطلاق می شود که حداقل یک شب در یک اقامتگاه عمومی یا خصوصی در محل مورد بازدید به سر برد . با این حساب سایر مسافرانی که برای کار و یا کسب تحصیل و آموزش به کشورهای دیگر سفر می کنند جزء این آمار به حساب نمی آیند.

اما باید دانست این حجم از مسافر و جهانگرد که در سرتاسر جهان به حرکت در آمده است نقش بی بدیل و مهمی در توزیع ثروت دارد . به عبارت بهتر کشورهای میزبان غالبا سود و در آمد هنگفتی از صنعت جهانگردی به دست می آورند به طوری که برخی از کشورها بخش اصلی از درآمدهای خود را از طریق صنعت جهانگردی به دست می آورند .

در واقع صنعت جهانگردی به طور متوسط۱۰ درصد تولید ناخالص داخلی و۱۰ درصد اشتغال جهان را به خود اختصاص داده و برای برخی از کشورها به عنوان مهم ترین فعالیت اقتصادی ارزآور محسوب می شود. از سوی دیگر توسعه بخش جهانگردی علاوه بر درآمدهای اقتصادی تاثیرات مثبت بسیار دیگری نیز بر ای ملل دنیا در پی داشته است . برخی از صاحب نظران در حوزه صنعت جهانگردی بر این باورند که توسعه این صنعت باعث شده است تا دولت ها در برخی از سیاست های تنش زای خود تجدید نظر کنند. در واقع جهانگردی موجب شده است تا ارتباط بیشتری بین مردم در سرتاسر جهان پدید بیاید و صلح و ثبات بیشتری در جهان حکم فرما شود .

اما مع الاسف باید گفت که ایران اسلامی علی رغم وجود منابع تاریخی، فرهنگی ، تفریحی و طبیعی هنوز نتوانسته است جایگاه متناسب با شان خود را در این عرصه پیدا کند .

بر اساس گزارش مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی سهم ایران در ورودی های جهانگردی طی سال های اخیر نسبت به سال های قبل تغییری نکرده و در حال حاضر کشور ما تنها۲۴ /۰ درصد ورودی های جهانگردی جهان را به خود اختصاص داده است و به بیان دیگر ایران به رغم داشتن زمینه های مساعد فراوان، کمتر از یک دوم هند ، یک دهم ترکیه ، یک پنجم عربستان و یک پنجم امارات متحده عربی جهانگرد خارجی جذب می کند و از این نظر در رتبه هشتادم جهان قرار دارد.

ایران از فرصت های گسترده ای برای جهانگردی برخوردار است .

شاید بتوان گفت ایران نمایشگاهی است از جاذبه های تروریستی متعدد که همه در یک جا جمع آوری شده است . ایران از سواحل دریایی گسترده و زیبایی برخوردار است .

ایران کویر های زیبایی دارد . ایران مناطق کوهستانی ای دارد که مشابه آن را در کمتر کشوری پیدا خواهید کرد . ایران تمدن دیرینه ای به قدمت هزاران سال دارد.

ایران مهد تمدن اسلامی و صاحب سبک در معماری سنتی است . ایران مردم و فرهنگ غنی دارد . هنوز هزاران نفر در ایران کو£ می کنند . ایران ...

از این رو اینکه ایران اسلامی سهم متناسبی در صنعت جهانگردی به خود اختصاص ندهد بسیار ناراحت کننده و البته زیان آور است . فرصت های بالقوه تروریستی که در ایران وجود دارد ما را براین باور رسانده است که ایران اسلامی در آینده ای نه چندان دور یکی از بزرگترین کشورهای میزبان توریست است . اما بی شک بالفعل کردن این فرصت ها نیازمند مدیریت جدی و هدفمند است . در توسعه صنعت جهانگردی مولفه های واحد و یکسانی برای کشورها در سرتاسر دنیا وجود دارد .

تجارب کشورهای بزرگ و نامدار درعرصه جهانگردی همچون فرانسه ، اسپانیا ، ایتالیا ، هلند و.. به ما نشان می دهد که برای فعال سازی بخش جهانگردی ما نیز جدی و اساسی به سرمایه گذاری در این بخش داریم . از سوی دیگر مدیریت این بخش نیز کار بسیار دشوار ودر عین حال دقیق و علمی است . ما نیازمند مدیران دانش آموخته ای هستیم که دراین عرصه قدم های نو و تازه ای را با خلاقیت های خود و مبتنی بر علم و دانش روز دنیا بردارند و جلای تازه ای به صنعت جهانگردی ایران ببخشند . البته باید گفت در چند سال اخیر رشته های جدیدی در این زمینه مانند مدیریت جهانگردی و یا مدیریت هتلداری در ایران به وجود آمده است.

طهورا مهدوی