جنس چینی هم گران شد

افزایش دستمزد کارگران چینی, بسیاری از تولید کنندگان را با مشکل مواجه کرده است

شاید تا چند سال آینده، دیگر شاهد کالاهای ارزان چینی در بازارهای جهان نباشیم. کارگران چینی، دیگر آن کارگرهای قدیم نیستند که با کمترین دستمزد و امکانات، بیشترین کار را انجام دهند. افزایش هزینه‌های تولید در چین، مبنای تحولی در آینده منطقه شرق آسیا و کل جهان است.

افزایش هزینه‌ها در استان‌های ساحلی که از سال‌های پیش محل تجمع کارخانه‌های تولیدی و قطب اقتصادی چین بوده‌اند،‌ شروع شده است. جهش‌ قیمت زمین و تغییر مقررات زیست محیطی، امنیتی و مالیاتی، همگی در افزایش هزینه‌ها دخیل‌اند. اما بزرگترین و مهمترین عامل، نیروی کار است.

در ماه مارس، بانک سرمایه گذاری استاندارد چارترد، نتیجه بررسی فعالیت بیش از دویست تولید کننده صنعتی در دلتای رودخانه مروارید - از مهمترین پایگاه‌های صادراتی در جنوب چین - را منتشر کرد. بر اساس این مطالعات، سطح دستمزدها در سال جدید به میزان ۱۰ درصد افزایش یافته است. یک شرکت آمریکایی که با تولید کنندگان پیمانی در جنوب چین همکاری می‌کند، نارضایتی خود را از افزایش سالانه ۲۰ درصدی دستمزد کارگرها در چهار سال اخیر اعلام کرده است. به علاوه، عدم تمایل مهاجرت کارگران از مناطق داخلی چین به استان‌های ساحلی به مشکل جدیدی تبدیل شده است.

اتاق بازرگانی آمریکا در شانگهای، اخیراً از اعضای خود در مورد بزرگترین‌ چالش‌های آنها پرس و جو کرده که در نهایت ۹۱ درصد آنها از افزایش هزینه‌ها شکایت داشته‌اند. فساد و دزدی مشکلاتی هستند که در رده‌های بعدی قرار می‌گیرند. هزینه‌های دستمزد و مزایای کارگران از سال ۲۰۰۲ تا ۲۰۰۹ در استان صنعتی گواندونگ سالانه ۱۲ درصد و در بندر شانگهای ۱۴ درصد بر حسب دلار افزایش یافته‌اند. گفته می‌شود این رقم در فیلیپین و مکزیک به ترتیب تنها ۸ و ۱ درصد بوده است.

طبق پیش‌بینی یکی از صنعت‌گران قدیمی عضو اتاق بازرگانی اتحادیه اروپا در چین، هزینه تولید در این کشور تا سال ۲۰۲۰ دو و یا حتی سه برابر می‌شود. همچنین یک شرکت مشاور معتقد است اگر تا سال ۲۰۱۵ ارزش یوآن در مقابل دلار و هزینه‌های حمل و نقل در چین سالانه ۵ درصد و سطح دستمزدها سالانه ۳۰ درصد افزایش یابند، در این صورت هزینه تولید محصول در شمال آمریکا بسیار ارزان‌تر از تولید آن در چین و حمل به آمریکا خواهد بود.

گرانی در برابر مزیت‌های بی‌همتا

بسیاری از تولید کننده‌ها این روزها به انتقال کارخانه‌های خود به کشورهای کم‌هزینه دیگری مانند ویتنام فکر می‌کنند. نیروی کار در این کشورها ارزان‌تر است، اما در ضمن با کمبود عرضه خدماتی مانند آبکاری نیکل، عملیات حرارتی و قالب گیری روبه‌رو هستند. برخی تولید کننده‌ها نیز تصمیم گرفته‌اند به جای ترک چین، بیشتر فرآیند تولید کارخانه‌های خود را مکانیزه کنند تا ماشین آلات جایگزین کارگرها شوند.

معاون شرکت جنرال الکتریک می‌گوید، هزینه‌ نیروی کار در کشورهای دیگر ۳۰ درصد کمتر از چین است. اما انتقال کارخانه‌ها به این کشورها مشکلات دیگری مانند کمبود زنجیره عرضه و یا بهره‌وری پایین کارگران را به دنبال دارد. برخی شرکت‌ها هم استراتژی "چین + ۱" را در پیش گرفته‌اند، یعنی برای پشتیبانی کارخانه اصلی در چین، تنها یک کارخانه در کشوری دیگر افتتاح می‌کنند.

اما علیرغم افزایش هزینه‌ها، چین قابلیت‌های مهم دیگری دارد که کم‌نظیرند. بازار پرتقاضای داخلی، بهره‌وری بالای کارگران، سرمایه انسانی غنی و انعطاف پذیر برای تولید در شرایط خاص و برخورداری از زنجیره عرضه قوی و تغییر پذیر از مهمترین مزایای بازار تولید چین هستند.

سرعت تحول در چین به قدری شگفت انگیز است که متوقف کردن این روند مشکل به نظر می‌رسد. مدل‌های قدیمی اقتصادی برای استفاده از کارگر با دستمزد پایین منسوخ شده‌اند. دولت چین باید به فکر ابتکار و اصلاحاتی باشد،‌ چرا که رکود اقتصادی در کمین است.

۵۰ سال است که دنیا تورم تک رقمی و حتی کمتر از ۵ درصد را برای توسعه و پیشرفت توصیه می‌کند و ما هنوز اندر خم یک کوچه‌ایم.