رئیس جمهور منتخب و كیفیت سرمایه گذاری ها

انتخابات نهمین دوره ریاست جمهوری اسلامی ایران را با شور و جذابیت و آزادگی و مشاركت عمومی پشت سر گذاردیم اینك می رویم كه به زودی شاهد شروع فعالیت كابینه ای جدید باشیم كابینه ای كه احتمالاً در زمینه های مختلف نسبت به گذشتگان خود نگاههای متفاوتی به موضوعات و مقولات اداره عمومی كشور دارد

انتخابات نهمین دوره ریاست جمهوری اسلامی ایران را با شور و جذابیت و آزادگی و مشاركت عمومی پشت سر گذاردیم. اینك می رویم كه به زودی شاهد شروع فعالیت كابینه ای جدید باشیم. كابینه ای كه احتمالاً در زمینه های مختلف نسبت به گذشتگان خود نگاههای متفاوتی به موضوعات و مقولات اداره عمومی كشور دارد. طی دوران دوماه مربوط به انتخابات بسیار خواندیم و شنیدیم و هریك از نامزدهای پست ریاست جمهوری ضمن برشماری (و بعضاً بزرگ نمایی) نقاط ضعف مدیریت اجرایی كشور در گذشته، شیوه های گوناگونی از چگونگی اداره كشور را در سیاهه تعهدات خود به مردم عرضه كردند. صحیح است كه فضای حاكم بر مسابقه انتخابات دقیقاً همان شرایطی نیست كه رئیس جمهور پس از استقرار در دفتر كار خود با آن مواجه باشد، ولی چه كنیم كه مردم تمام تعهدات تبلیغات انتخاباتی رئیس جمهور منتخب را جزو مطالبات چهارساله خود یادداشت نموده اند و هر كسی به نوعی با مرور یادداشتها و شنیده های زمان انتخابات برای اجرای قول و قرارها روزشماری می كند. از جمله آنچه كه به عنوان شعارهای تبلیغاتی شنیدیم آنست كه رئیس جمهوری می خواهد آثار افزایش درآمدهای نفتی كشور را به نوعی برسرسفره مردم ملاحظه كند. این از جمله شعارهای بسیار زیبای زمان انتخابات بود و زیبایی آن هنگامی دوچندان می شود كه آخرین اطلاعات و آمار منتشره در مورد فقر نسبی و فقر مطلق را در كشور ملاحظه كرده باشیم. در جامعه ای كه درصد قابل ملاحظه ای از خانوارها در پایین خط فقر نسبی و تعداد قابل توجهی نیز در فقر مطلق به سر می برند، پرداختن به وضع معیشتی مردم از اولویت های غیرقابل احتراز است و تمایل به ملاحظه آثار افزایش درآمدهای نفتی برسر سفره مردم، هر ایرانی آگاهی را مشعوف می نماید. در میان تمام اقشار مردم اما گروهی، از جمله آشنایان به مبانی علم اقتصاد، هستند كه چگونگی برخورد با این شعار و شیوه اجرای آن را دغدغه ای بزرگ قلمداد می كنند. اگر استفاده از منابع درآمدی نفت وسیله ای برای رسیدگی مستقیم به معیشت مردم و افزودن بر سبد كالای مصرفی ایشان باشد و به دنبال بالابردن سطح و میزان مصرف و اشباع مستقیم تقاضاهای بجامانده قبلی ایشان باشیم و از این طریق بخواهیم سهمی از افزایش درآمدهای نفتی رامستقیماً به صورت كالا و یارانه و افزایش حقوق و امثالهم در اختیار مردم قرار دهیم، باتوجه به اینكه سمت عرضه اقتصاد ما حدوداً كشش ناپذیر است وبا نارسائیهای فراوانی مواجه می باشد، لاجرم به سیر تورمی سطح عمومی قیمتها دامن خواهیم زد. این امر مقوله مهمی است كه دولت آینده بایستی نسبت به آن آگاهی و اشراف و حساسیت خاصی داشته باشد چرا كه ممكن است علیرغم نیت افزایش رفاه، به آسانی موجب كاستن از سبد واقعی مصرف خانوار گردد. ما اگر مسئله انعكاس آثار افزایش درآمدهای نفت بر معیشت مردم را به طور غیرمستقیم به سر سفره مردم منتقل كنیم، آنگاه می توانیم این آثار را بلندمدت و پایدار و ضدتورمی و فزاینده سطح واقعی برخورداریهای زیستــی و اجتماعی مردم كنیم. شیوه ای كه امروز دنیا برای این امر برگزیـده است، صرف منابع ناشـی از واگـذاری ثروتهـای عمومـی در جهت كسب نوعی دیگر از ثروت از طریــق سرمایه گذاری های ثروت اندوز و پایدارنمودن آثار بهره گیری از این درآمدهاست. آمار گوناگون است، ولی گفته می شود كه در سال ۱۳۸۴ مازاد درآمدهای نفتی از سی میلیارد دلار فراتر می رود. به عبارت دیگر، علاوه بر آنچه كه به عنوان درآمد حاصل از فروش نفت برای سال ۱۳۸۴ بودجه كرده ایم، بیش از سی میلیارد دلار دیگرمنابع در اختیار خواهیم داشت.

اگر به یاد آوریم كه این درآمدها متعلق به نسل حاضر و نسل های آینده است، آنگاه در چگونگی صرف آن حزم و احتیاط و درایت فراوان به كار خواهیم گرفت. این منابع بایستی مصروف سرمایه گذاریهای ثروت ساز شود كه هم نسل حاضر و هم نسل های بعدی از نعمات آن متنعم گردند. اما آنچه كه به عنوان یك دغدغه آزاردهنده همواره ذهن همه ما را می آزارد تجربه ما از كیفیت سرمایه گذاری ها در گذشته است. سوابق سرمایـه گذاری های سه دهه گذشته، بخصوص هنگامی كه با شواهد مشابه در سایر كشورهای همگون مقایسه شود، حاكی از آن نیست كه ما با صرف منابع، بهترین شیوه سرمایه گذاری را برگزیده باشیم. به نقل از مجله »مجلس و پژوهش« طی بیست سال منتهی به سال۱۹۹۰، ایران و كره جنوبی هركدام حدوداً یكصد میلیارد دلار سرمایه گذاری صنعتی كرده اند اما آمار صادرات صنعتی در آن سال نشان می دهد كه كره جنوبی بیش از ۱۳ میلیارد دلار در سال صادرات صنعتی داشته در حالیكه صادرات صنعتی ایران در آن سال حدود ۱/۲میلیارد دلار بوده است. این مثال كه نمونه ای از شواهد بسیار در این زمینه است می گوید كه ما باید منابع خود را به شیوه ای كاملاً كارآمد صرف سرمایه گذاری های ثروت ساز كه آثار آن را بشود به طور واقعی و در بلندمدت برسر سفره مردم ملاحظه نمود، بنمائیم. نه تنها به رئیس جمهور محترم توصیه می كنیم كه افزایش رفاه مردم را از طریق سرمایه گذاری های موثر در میان مدت در طولانی مدت تامین كنند بلكه می خواهیم كه بر شیوه های سرمایه گذاری و ملاحظه آثار میان مدت و بلندمدت آن دقت و عنایت لازم را داشته باشند. مسلم است كه لازمـه چنین اقدامی برقراری نظم صنعتی و قوانین و مقرراتی است كه فضای سرمایه گذاری ها را تسهیل و روان و اثربخش می كند. بااتخاذ چنین شیوه ای از سرمایه گذاریها می توان انتظار داشت كه در كوتاه مدت معضل بیكاری را كه می رود تا به یك مولفه جدی امنیت ملی تبدیل شود كاهش داد، در بلندمدت از فشارهای تورمی كاست، زمینه توزیع عادلانه تری از درآمد و ثروت را فراهم نمود و بالاخره اینكه آثاررایج اجتماعی و فرهنگی ناسالم این پدیده ها كه امروز در جامعه به وفور ملاحظه می گردد تقلیل داد. امیدواریم كه دولت جدید: ۱ - برنامه های خود را برای مدت چهارسال به طور روشن اعلام و اولویت های برنامه خود را نیز بیان نماید. ۲ - جایگاه هر اقدام را در برنامه چهارساله خود، در ساختار برنامه توسعه كشور و در سند چشم انداز ملی تعیین كند. ۳ - تیم كارآمدی از همكاران را كه دارای تجربه و تخصص لازم برای اجرای این برنامه باشند گرد هم آورد. ۴ - و بالاخره آنكه برای آگاهی مردم از آنچه كه انجام شده یا در دست اجراست، در مقاطع معین زمانی، كارنامه اجرایی ارائه كند. انتخابات آزاد و پرشور نهمین دوره ریاست جمهوری در همه مردم انتظارات روشن و مشخصی كه همه حاصل قولها و تعهدات رئیس جمهور منتخب است به وجود آورده است. امیدواریم بتوان حاصلی از عملكرد را مشاهده نمود كه در خور اینهمه مشاركت عمومی و علاقه مندی جمعی مردم ایران باشد. انشاءالله