«در ساحت حضور» ۳۲ ساله شد

گزارشی از پشت صحنه یک برنامه رادیو تهران

نماز، ستون خیمه دین معرفی شده و اقامه نماز برای هر مسلمان، نشانه رابطه وی با خداوند متعال و نوعی شکرگزاری از نعمت‌های الهی است. از جمله آیین‌هایی که در دین ما بسیار مورد تأکید قرار گرفته و برپایی آن موجب اجتماع و اتحاد بیشتر مومنین می‌شود، نماز جمعه است. بخشی از نمازگزاران در این مراسم باشکوه شرکت می‌کنند و برخی به هر دلیلی که موفق به حضور در این آیین نمی‌شوند، از طریق رسانه ملی، مراسم و خطبه‌های نماز جمعه را می‌بینند و می‌شنوند.

شبکه رادیویی تهران نیز «در ساحت حضور» را در قالب ترکیبی و با هدف انعکاس خطبه‌های نماز جمعه و تبیین موضوع‌ها و محورهای مطرح شده در نماز جمعه پخش می‌کند.

برای تهیه گزارشی از پشت صحنه تولید این برنامه که جمعه‌ها با پخش زنده ساعت ۱۱ تا ۱۳ و ۳۰ دقیقه از رادیو تهران موج اف. ام ردیف ۹۴ مگاهرتز روی آنتن می‌رود، در یکی از روزهای برپایی نمازجمعه در مصلای دانشگاه تهران به این مکان معنوی می‌روم.

مراسم امروز با تلاوت آیاتی از کلام الله مجید توسط سیدمحمد کرمانی در دانشگاه تهران آغاز می‌شود. فضایی معنوی که با مرثیه خوانی، مدیحه سرایی و سوگواری همراه است. در ادامه حجت‌الاسلام والمسلمین رشاد، استاد حوزه و دانشگاه به مناسبت اربعین وداع با حاج‌آقا مجتبی تهرانی به ایراد سخنرانی پیش از خطبه‌ها می‌پردازد.

نماز امروز با حضور مردم و به امامت آیت‌الله خاتمی ‌اقامه می‌شود.

● برنامه‌ای به عمر انقلاب

رضا قربانی تهیه‌کننده، رضا خضرائی گوینده، احمد برمر سردبیر، علیرضا محمدی و اکبر یاری گزارشگر و محمدحسین حسن‌بیگی نویسنده در این برنامه هر هفته همراه شنوندگان هستند. دقایقی با تهیه‌کننده برنامه در ساحت حضور به گفت‌وگو می‌پردازم. رضا قربانی با اشاره به این که بعد از پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی، حدود ۳۰ سال است خطبه‌های نماز جمعه تهران به‌طور زنده از رادیو تهران روی آنتن می‌رود، می‌گوید: با توجه به این که نماز جمعه نزد همه مردم جایگاه والایی دارد، بیشتر شهروندان سعی می‌کنند در این مراسم حضور یابند، چون این مراسم مظهر وحدت مسلمین و شکوه و عظمت اسلام است. آگاهی پیروان قرآن را بالا می‌برد و یک مراسم عبادی ـ سیاسی محسوب می‌شود. لذا این برنامه در قالب ترکیبی ساده و با هدف انعکاس خطبه‌های نماز جمعه و تبیین موضوعات و محورهای مطرح شده در نماز جمعه شهر تهران پخش می‌شود.

قربانی در پاسخ به پرسش مشکلات پیش روی پخش زنده این گونه برنامه‌ها می‌گوید: با توجه به این که پخش برنامه‌های زنده مشکلات خاص خود را از جمله هیجان، استرس بالا، دیر رسیدن مجری، پخش نشدن سی‌دی و استقرار بموقع واحد سیار در محل و آماده نبودن عوامل و.... دارد، خوشبختانه به دلیل پخش منظم این مراسم و پوشش نماز جمعه، نیازی به حضور واحد سیار در زمان پخش برنامه نیست و به‌طور ثابت عوامل فنی با تمام تجهیزات در محل حضور دارند. در ضمن تلاش ما بر این است که سایر موارد و مشکلات نیز که طبیعی تلقی می‌شود، بر این برنامه تأثیر منفی نگذارد.

پس از سخنرانی حجت‌الاسلام والمسلمین رشاد، فرازی از وصیت‌نامه شهید حاج عبدالحسین یونسی خوانده می‌شود و گلبانک اذان ظهر از مصلای دانشگاه تهران شنیده خواهد شد.

● بخش‌های متنوع برنامه

احمد برمر، سردبیر برنامه با تاکید بر اهمیت آیین سیاسی ـ‌ عبادی نماز جمعه در دین مبین اسلام توضیح می‌دهد: نماز جمعه، آیین وحدت‌آفرینی است که توانسته باورهای انقلابی جامعه را در همه این سال‌ها حفظ کند و اتحاد مردم را به منصه ظهور برساند، لذا شبکه رادیویی تهران هر جمعه به پخش مستقیم مراسم نماز جمعه می‌پردازد. وی می‌گوید: وظیفه هر مسلمانی است در این مراسم حضور یابد، اما شنیدن کامل و زنده این برنامه هم خالی از لطف نیست، چون در ساحت حضور نه‌تنها به خطبه‌های نماز جمعه اختصاص دارد، بلکه سخنرانی‌ها، قرائت وصیت‌نامه شهدا، مداحی و مرثیه‌خوانی و هر آنچه را در این مراسم رخ می‌دهد، منعکس می‌کند. علاوه بر پوشش مراسم، پخش گزارش‌های مردمی و ارائه مطالبی درباره اهمیت روز جمعه، حال و هوای دیگری به برنامه می‌بخشد.

برمر در ادامه به بخش‌های دیگر برنامه در ساحت حضور اشاره می‌کند و توضیح می‌دهد: از دیگر بخش‌های این برنامه می‌توان به بخش فضیلت انتظار و جایگاه امام زمان(عج)، پرسش و پاسخ درباره امام زمان و شبهات مطرح شده درخصوص غیبت، ظهور و مسائل بعد از ظهور امام زمان(عج) و ارائه مطالبی همچون توسلات و ره یافتگان به ساحت مقدس امام زمان(عج) و معرفی سایت‌های مهدوی اشاره داشت.

● فواید تفکیک گوینده‌ها

خضرائی، گوینده برنامه در پاسخ به پرسش تفکیک گوینده‌ها در حوزه تخصصی فعالیتشان می‌گوید: اگر گوینده‌ها را تفکیک کنیم و آنها را در حوزه خاصی متمرکز نگه داریم، محصول کار بهتر خواهد شد و در این هیچ تردیدی نیست. گوینده، عرضه‌کننده تمام زحمات گروه سازنده از جمله تهیه‌کننده، صدابردار، نویسنده، سردبیر، محقق و... است. پس تخصص او در حوزه‌ای خاص موجب ارائه برنامه‌ای پرمحتواتر و با رگ و ریشه‌ عمیق‌تر می‌شود. مثلا اگر گوینده ـ بویژه در این‌گونه برنامه‌ها ـ به حرف‌هایی که می‌زند، عمل نکند و مخاطب از آن مطلع شود، باور ذهنی شنونده به هم می‌ریزد و در نهایت مخاطب اعتماد خود را به آن رسانه از دست می‌دهد. به این دلایل جایگاه گوینده بخصوص در برنامه‌های معنوی بسیار با اهمیت است.

او تأکید می‌کند: این حضور باید با پشتوانه تحقیقاتی کافی همراه باشد، در غیر این‌صورت، اجرای او تصنعی خواهد بود.

● با نمازگزاران

با چند نمازگزار همراه می‌شوم. یکی از نمازگزاران معتقد است: نماز جمعه، نمایشی از قدرت سیاسی و اجتماعی اسلام است که باید هر چه با شکوه‌تر و پرمحتواتر اقامه شود. من همیشه در این مراسم شرکت می‌کنم، چون معتقدم حضور در نماز جمعه موجب آمرزش گناهان می‌شود. وی می‌گوید: به دلیل این که همیشه در نماز جمعه حضور دارم تا به حال شنونده این مراسم از رادیو نبوده‌ام.

اما شخص مسنی که حتی توانایی ایستادن روی پاهای خود را ندارد، توضیح می‌دهد: با نماز جمعه، احساس یکدلی، همرنگی و همراهی میان مسلمانان تقویت می‌شود و غرور، نخوت و تکبر از فضای پاک دل‌ها بیرون می‌رود. من به دلیل شرایط نامناسب جسمی نمی‌توانم همیشه در مراسم حاضر شوم، اما از طریق رادیو و تلویزیون حتما پیگیر سخنرانی‌ها و رهنمودهای بزرگان و علما هستم.

یکی دیگر از شرکت‌کنندگان ادامه می‌دهد: چون بچه کوچک دارم، همیشه نمی‌توانم در این مراسم حضور داشته باشم. اما از همه دست‌اندرکاران و عواملی که در تهیه این برنامه زحمت می‌کشند، تشکر و قدردانی می‌کنم. این‌گونه برنامه‌ها، لحظاتی پرشور و معنوی را به اشخاصی که به علت بیماری، ناتوانی جسمانی و حرکتی و مشکلات دیگر عذر حضور دارند، تقدیم می‌کند.

مریم کریمی