مباهله

مدینه اولین باری است كه میهمانانی چنین غریبه را به خود می بیند كاروانی متشكل از شصت میهمان ناآشنا كه لباس های بلند مشكی پوشیده اند, به گردنشان صلیب آویخته اند, كلاه های جواهرنشان برسر گذاشته اند, زنجیرهای طلا به كمر بسته اند و انواع و اقسام طلا و جواهرات را بر لباس های خود نصب كرده اند

مدینه اولین باری است كه میهمانانی چنین غریبه را به خود می‏بیند. كاروانی متشكل از شصت میهمان ناآشنا كه لباس‏های بلند مشكی پوشیده‏اند، به گردنشان صلیب آویخته‏اند، كلاه‏های جواهرنشان برسر گذاشته‏اند، زنجیرهای طلا به كمر بسته‏اند و انواع و اقسام طلا و جواهرات را بر لباس‏های خود نصب كرده‏اند.

وقتی این شصت نفر برای دیدار با پیامبر، وارد مسجد می‏شوند، همه با حیرت و تعجب به آنها نگاه می‏كنند. اما پیامبر بی‏اعتنا از كنار آنان می‏گذرد و از مسجد بیرون

هم هیات میهمان و هم مسلمانان، از این رفتار پیامبر، غرق در تعجب و شگفتی می‏شوند. مسلمانان تاكنون ندیده‏اند كه پیامبر مهربانشان به میهمانان بی‏توجهی كند.

به‏همین دلیل، وقتی سرپرست هیات مسیحی، علت‏بی‏اعتنایی پیامبر را سؤال می‏كند، هیچ‏كدام از مسلمانان پاسخی برای گفتن پیدا نمی‏كنند.

تنها راهی كه به‏نظر همه می‏رسد، این است كه علت این رفتار پیامبر را از حضرت علی بپرسند، چرا كه او نزدیك‏ترین فرد به پیامبر و آگاه‏ترین، نسبت‏به دین و سیره و سنت اوست. مشكل، مثل همیشه به‏دست علی حل می‏شود. پاسخ او این است كه:

«پیامبر با تجملات و تشریفات، میانه‏ای ندارند; اگر می‏خواهید موردتوجه و استقبال پیامبر قرار بگیرید، باید این طلاجات و جواهرات و تجملات را فروبگذارید و با هیاتی ساده، به حضور ایشان برسید.»

این رفتار پیامبر، هیات میهمان را به‏یاد پیامبرشان، حضرت مسیح می‏اندازد كه خود با نهات‏سادگی می‏زیست و پیروانش را نیز به رعایت‏سادگی سفارش می‏كرد.

آنان از این‏كه می‏بینند، در رفتار و كردار، این همه از پیامبرشان فاصله گرفته‏اند، احساس شرمساری می‏كنند.

میهمانان مسیحی وقتی جواهرات و تجملات خود را كنار می‏گذارند و با هیاتی ساده وارد مسجد می‏شوند، پیامبر از جای برمی‏خیزد و بگرمی از آنان استقبال می‏كند.

شصت دانشمند مسیحی، دورتادور پیامبر می‏نشینند و پیامبر به یكایك آنها خوشامد می‏گوید. در میان این شصت نفر، كه همه از پیران و بزرگان مسیحی نجران هستند، «ابوحارثه‏» اسقف بزرگ نجران و «شرحبیل‏» نیز به‏چشم می‏خورند. پیداست كه سرپرستی هیات را ابوحارثه اسقف بزرگ نجران، برعهده دارد. او نگاهی به شرحبیل و دیگر همراهان خود می‏اندازد و با پیامبر شروع به سخن‏گفتن می‏كند: «چندی پیش نامه‏ای از شما به‏دست ما رسید، آمدیم تا از نزدیك، حرف‏های شما را بشنویم‏».

پیامبر می‏فرماید:

«آنچه من از شما خواسته‏ام، پذیرش اسلام و پرستش خدای یگانه است‏».

و برای معرفی اسلام، آیاتی از قرآن را برایشان می‏خواند.

اسقف اعظم پاسخ می‏دهد: «اگر منظور از پذیرش اسلام، ایمان به خداست، ما قبلا به خدا ایمان آورده‏ایم و به احكام او عمل می‏كنیم.»

پیامبر می‏فرماید:

«پذیرش اسلام، آثار و علایمی دارد كه با آنچه شما معتقدید و انجام می‏دهید، سازگاری ندارد. شما برای خدا فرزند قائلید و مسیح را خدا می‏دانید، درحالی كه این اعتقاد، با پرستش خدای یگانه متفاوت است.»

اسقف برای لحظاتی سكوت می‏كند و در ذهن دنبال پاسخی مناسب می‏گردد. یكی دیگر از بزرگان مسیحی كه اسقف را درمانده در جواب می‏بیند، به یاری‏اش می‏آید و پاسخ می‏دهد:

«مسیح به‏این دلیل فرزند خداست كه مادر او مریم، بدون این‏كه با كسی ازدواج كند، او را به‏دنیا آورد. این نشان می‏دهد كه او باید خدای جهان باشد.»

پیامبر لحظه‏ای سكوت می‏كند.

ناگهان فرشته وحی نازل می‏شود و پاسخ این كلام را از جانب خداوند برای پیامبر می‏آورد. پیامبر بلافاصله پیام خداوند را برای آنان بازگو می‏كند: «وضع حضرت عیسی در پیشگاه خداوند، همانند حضرت آدم است كه او را به قدرت خود از خاك آفرید...» (۱)

و توضیح می‏دهد كه «اگر نداشتن پدر دلالت‏بر خدایی كند، حضرت آدم كه نه پدر داشت و نه مادر، بیشتر شایسته مقام خدایی است. درحالی كه چنین نیست و هر دو بنده و مخلوق خداوند هستند.»

لحظات بكندی می‏گذرد، همه سرها را به‏زیر می‏اندازند و به‏فكر فرو می‏روند. هیچ یك از شصت دانشمند مسیحی، پاسخی برای این كلام پیدا نمی‏كنند. لحظات به‏كندی می‏گذرد; دانشمندان یكی یكی سرهایشان را بلند می‏كنند و درانتظار شنیدن پاسخ به یكدیگر نگاه می‏كنند، به اسقف اعظم، به شرحبیل; اما.. سكوت محض.

عاقبت اسقف اعظم به‏حرف می‏آید:

«ما قانع نشدیم. تنها راهی كه برای اثبات حقیقت‏باقی می‏ماند، این است كه با هم مباهله كنیم. یعنی ما و شما دست‏به دعا برداریم و از خداوند بخواهیم كه هركس خلاف می‏گوید، به عذاب خداوند گرفتار شود.»

پیامبر لحظه‏ای می‏ماند. تعجب می‏كند از اینكه اینان این استدلال روشن را نمی‏پذیرند و مقاومت می‏كنند. مسیحیان چشم به دهان پیامبر می‏دوزند تا پاسخ او را بشنوند.

در این‏حال، باز فرشته وحی فرود می‏آید و پیام خداوند را به پیامبر می‏رساند. پیام این است:

«هركس پس از روشن شدن حقیقت، با تو به انكار و مجادله برخیزد، [به مباهله دعوتش كن] بگو بیایید، شما فرزندانتان را بیاورید و ما هم فرزندانمان، شما زنانتان را بیاورید و ما هم زنانمان. شما جان‏هایتان را بیاورید و ما هم جان‏هایمان، سپس با تضرع به درگاه خدا رویم و لعنت او را بر دروغگویان طلب كنیم.» (۲)

پیامبر پس از انتقال پیام خداوند به آنان، اعلام می‏كند كه من برای مباهله آماده‏ام. دانشمندان مسیحی به هم نگاه می‏كنند، پیداست كه برخی از این پیشنهاد اسقف رضایتمند نیستند، اما انگار چاره‏ای نیست.

زمان مراسم مباهله، صبح روز بعد و مكان آن صحرای بیرون مدینه تعیین می‏شود.

دانشمندان مسیحی موقتا با پیامبر خداحافظی می‏كنند و به اقامتگاه خود باز می‏گردند تا برای مراسم مباهله آماده شوند.

صبح است، شصت دانشمند مسیحی در بیرون مدینه ایستاده‏اند و چشم به دروازه مدینه دوخته‏اند تا محمد با لشكری از یاران خود، از شهر خارج شود و در مراسم مباهله حضور پیدا كند.

تعداد زیادی از مسلمانان نیز در كنار دروازه شهر و در اطراف مسیحیان و در طول مسیر صف كشیده‏اند تا بیننده این مراسم بی‏نظیر و بی‏سابقه باشند.

نفس‏ها در سینه حبس شده و همه چشم‏ها به دروازه مدینه خیره شده است.

لحظات انتظار سپری می‏شود و پیامبر درحالی كه حسین را در آغوش دارد و دست‏حسن را در دست، از دروازه مدینه خارج می‏شود. پشت‏سر او تنها یك مرد و زن دیده می‏شوند. این مرد علی است و این زن فاطمه.

تعجب و حیرت، همراه با نگرانی و وحشت‏بر دل مسیحیان سایه می‏افكند.

شرحبیل به اسقف می‏گوید: نگاه كن. او فقط دختر، داماد و دو نوه خود را به همراه آورده است.

اسقف كه صدایش از التهاب می‏لرزد، می‏گوید:

«همین نشان حقانیت است. به‏جای این كه لشكری را برای مباهله بیاورد، فقط عزیزان و نزدیكان خود را آورده است، پیداست‏به حقانیت دعوت خود مطمئن است كه عزیزترین كسانش را سپر بلا ساخته است.»

شر حبیل می‏گوید: «دیروز محمد گفت كه فرزندانمان و زنانمان و جان‏هایمان. پیداست كه علی را به‏عنوان جان خود همراه آورده است.»

«آری، علی برای محمد از جان عزیزتر است. در كتاب‏های قدیمی ما، نام او به‏عنوان وصی و جانشین او آمده است...»

دراین حال، چندین نفر از مسیحیان خود را به اسقف می‏رسانند و با نگرانی و اضطراب می‏گویند:

«ما به این مباهله تن نمی‏دهیم. چرا كه عذاب خدا را برای خود حتمی می‏شماریم.»

چند نفر دیگر ادامه می‏دهند: «مباهله مصلحت نیست. چه‏بسا عذاب، همه مسیحیان را دربر بگیرد.»

كم‏كم تشویش و ولوله در میان تمام دانشمندان مسیحی می‏افتد و همه تلاش می‏كنند كه به‏نحوی اسقف را از انجام این مباهله بازدارند.

اسقف به بالای سنگی می‏رود، به اشاره دست، همه را آرام می‏كند و درحالیكه چانه و موهای سپید ریشش از التهاب می‏لرزد، می‏گوید:

«من معتقدم كه مباهله صلاح نیست. این پنج چهره نورانی كه من می‏بینم، اگر دست‏به دعا بردارند، كوه‏ها را از زمین می‏كنند، درصورت وقوع مباهله، نابودی ما حتمی است و چه‏بسا عذاب، همه مسیحیان جهان را دربر بگیرد.»

اسقف از سنگ پایین می‏آید و با دست و پای لرزان و مرتعش، خود را به پیامبر می‏رساند. بقیه نیز دنبال او روانه می‏شوند.

اسقف در مقابل پیامبر، با خضوع و تواضع، سرش را به زیر می‏افكند و می‏گوید: «ما را از مباهله معاف كنید. هر شرطی كه داشته باشید، قبول می‏كنیم.»

پیامبر با بزرگواری و مهربانی، انصرافشان را از مباهله می‏پذیرد و می‏پذیرد كه به‏ازای پرداخت مالیات، از جان و مال آنان و مردم نجران، در مقابل دشمنان، محافظت كند.

خبر این واقعه، بسرعت در میان مسیحیان نجران و دیگر مناطق پخش می‏شود و مسیحیان حقیقت‏جو را به مدینه پیامبر سوق می‏دهد.

پی‏نوشت‏ها:

× برگرفته از مجله بشارت، شماره ۱.

. «ان مثل عیسی عندالله كمثل آدم خلقه من تراب ثم قال له كن فیكون‏». آل عمران (۳)، آیه ۵۹.

. «فمن حاجك فیه من بعد ما جاءك من العلم، فقل تعالوا ندع ابناءنا و ابناءكم و نساءنا و نساءكم و انفسنا و انفسكم ثم نبتهل فنجعل لعنت‏الله علی الكاذبین‏». آل عمران (۳)، آیه ۶۱.

صاحب اثر : سید مهدی شجاعی

منبع : ماهنامه موعود جوان شماره ۱۶