ستارگانی که تاریخ داربی را نوشتند

نگاهی به ستاره های خاص شهرآورد تهران

دیدار داربی، شناسنامه فوتبال باشگاهی هر کشور است و ما، اینجا در ایران، ریشه‌های هویت فوتبال‌مان را در قلمرو ساق‌های طلایی مردانی جست‌وجو می‌کنیم که سرنوشت شهرآورد تهران را رقم می‌زنند. شماره داربی‌های پایتخت به ۶۷ رسیده و در این تاریخ پرهیجان، همواره مردانی ماندگار شده‌اند که اثری جاوید بر این رویداد عظیم گذاشته‌اند. با هم سرنوشت برخی از این ستاره‌ها را مرور می‌کنیم.

● احمد منشی‌زاده؛ چراغ اول روشن شد

اولین گل تاریخ داربی‌های پایتخت را در ۳۱ مرداد احمد منشی‌زاده برای استقلال به ثمر رساند تا نامش را به گنجینه فوتبال ایران بسپارد. در آن روز پرسپولیس و استقلال در چارچوب مسابقات جام باشگاه‌های تهران به مصاف یکدیگر رفته بودند که در نهایت آبی‌پوشان سه بر یک برنده از زمین خارج شدند.

● علی پروین ؛ سلطان داربی‌ها

رکورد بیشترین حضور در داربی‌های تهران متعلق به سلطان فوتبال ایران است. علی پروین تا قبل از داربی ۶۷ ، در ۶۶درصد دوئل‌های سرخابی‌ها حاضر بوده است! او با ۴۳ حضور در داربی، در شرایطی رکورددار است که از این تعداد ۲۳ عنوان مربوط به دوران مربیگری و ۲۰ عنوان متعلق به سال‌های بازیگری وی می‌شود. در عرصه بازیگری بعد از پروین، نیکبخت ، پیروانی و فکری با ۱۹ داربی رکورددار هستند.

● صفر ایرانپاک؛ مسافر افتخار

مرحوم صفر ایرانپاک با به ثمر رساندن هفت گل در داربی‌های گوناگون برای پرسپولیس، سلطان گل شهرآورد تهران بوده است. خدایش بیامرزد!

● احمدرضا عابدزاده؛ مردی که هرگز نباخت

از میان ستاره‌های پایدار پرسپولیس و استقلال، این تنها احمدرضا عابدزاده است که با حضوری طولانی مدت در ۱۳ داربی برای هر دو تیم، هیچگاه طعم شکست را نچشیده است. البته عابدزاده با پرسپولیس در حالی داربی ۵ اسفند ۷۹ را واگذار کرد که روی نیمکت تیمش شاهد گشوده شدن دروازه فنایی بود!

● همایون بهزادی؛ از جنس گل و آتش

همایون خان بهزادی در داربی‌های تهران صاحب دو رکورد متفاوت است. او تنها ستاره‌ای به حساب می‌آید که در شهرآورد پایتخت هت‌تریک کرده و البته یگانه بازیکنی به شمار می‌رود که در این رویدادها، دو مرتبه طعم اخراج شدن را چشیده است!

● محمود خوردبین؛ جنجال‌های آقای جنتلمن

علاقه محمود خوردبین به زدن گل‌های زیرطاقی، در دو نوبت برای داوران داربی دردسرساز شد! ابتدا ضربه سرپرست کنونی پرسپولیس در داربی سال ۴۸ مورد قبول قرار نگرفت و سپس شوت مشابه او در شهرآورد سال ۵۳ پذیرفته شد. در هر دو نوبت و به واسطه اعتراض پرسپولیسی‌ها در نوبت اول و استقلالی‌ها در نوبت دوم، بازی به آشوب کشیده شد!

● رضا وطنخواه؛ اولین اخراجی تاریخ

نخستین بازیکنی که کارت قرمز داور را در تاریخ داربی‌ها مقابل خود دید، رضا وطنخواه بود که در ۳۱ مرداد ۴۸، به موزه داربی‌های پایتخت پیوست!

● مژدهی‌ها؛ تخصص خانوادگی

جفت برادر در تاریخ داربی‌های تهران شرکت کرده‌اند که از بین تمام آنها تنها یک زوج، یعنی مسعود و عباس مژدهی موفق شدند هر دو با هم در این بازی مهم گلزنی کنند!

● مهدی مهدوی‌کیا؛ کوچولوی داربی باز

رکورد جوان‌ترین بازیکن داربی تهران در طول تاریخ متعلق به مهدی مهدوی‌کیاست که با ۱۹ سال و ۳۵۶ روز در شهرآورد ۲۰ تیر ۷۶ پایتخت به میدان رفت.

● عزیز اصلی؛ داورکش بزرگ

دروازه‌بان سال‌های دور پرسپولیس، تنها بازیکنی است که در تاریخ داربی‌ها دو مرتبه با سیلی، گونه داور مسابقه را نوازش کرده است! در سال ۴۸ ابوالقاسم حاج‌ابوالحسن و در سال ۴۹ مرحوم ارشد برازنده طعم سیلی‌های عزیز را چشیدند!

● محمد صالحی؛ رکورد سوت

رکورد بیشترین دفعات داوری داربی تهران، متعلق به محمد صالحی است که موفق شده پنج مرتبه این دیدار حیاتی را قضاوت کند.

● محسن ترکی ؛ آخرین داور ایرانی

آخرین قاضی ایرانی داربی تهران را پس از سالها محسن ترکی بر عهره گرفت که دو تیم به تساوی یک بر یک رسیدند اما قبل از آن مهدی اخوان آخرین کسی بود که بازی برگشت پرسپولیس و استقلال در لیگ آزادگان سال ۷۳ را در هفت بهمن همین سال داوری کرد. آن رقابت در بندرعباس برگزار می‌شد.

● بهادر خان؛ اولین سوت فرنگی

استخدام داور خارجی برای داربی مختص همین سال‌های اخیر نیست و ریشه در دهه ۴۰ دارد. اولین بار بهادرخان پاکستانی به عنوان داور وارداتی داربی ۲۰ دی ماه سال ۴۷ تهران را سوت زد.

● تیلور، بهرامف و پول؛ مردان فینال دنیا در داربی

تا به حال سه داور خارجی که سابقه حضور در فینال جام جهانی را داشته‌اند، برای قضاوت داربی تهران به ایران آمدند. توفیق بهرامف، جک تیلور و ساندرو پول داورانی بوده‌اند که در مسابقه نهایی جام‌های جهانی ۶۶، ۷۴ و ۹۴ قضاوت کردند و البته برای داوری داربی‌های سال‌های ۵۰، ۵۵ و ۷۴ خورشیدی به کشورمان سفر کرده و در نقش داور یا کمک‌داور انجام وظیفه کردند. به این لیست می‌توان محمد فنایی را هم افزود.

● علی سامره؛ آقای سی‌ ثانیه

سریع‌ترین گل تاریخ داربی را علی سامره در ثانیه ۴۷ بازی رفت پرسپولیس و استقلال در لیگ دوم حرفه‌ای در تبریز به ثمر رساند.

● بهنام طاهرزاده؛ سلطان گل از این لحاظ

بهنام طاهرزاده با ثبت رکورد یک گل در سه دقیقه بازی، صاحب یک افتخار عجیب است. او در ۲۰ تیر ۷۶ گل سوم سرخپوشان را در شرایطی به ثمر رساند که تنها سه دقیقه به میدان رفته بود!

● داریوش مصطفوی؛ اولین سرخابی

داریوش مصطفوی اولین بازیکنی بود که با جابه‌جایی‌اش در سال ۴۹ از استقلال به پرسپولیس بین دو باشگاه نقل مکان کرد.

● ناصر حجازی؛ در داربی استخوان ترکاند

بیشترین سال‌های حضور در داربی، رکوردی است که به ناصر حجازی تعلق می‌گیرد.او به عنوان بازیکن، اولین بار در سوم مهر ماه ۴۹ و آخرین مرتبه در ۲۵ خرداد ۶۵ گام به شهرآورد تهران گذاشت. حجازی با ۱۶ سال حضور در داربی، رکوردی استثنایی به ثبت رسانده است.

● ایرانپاک و جباری؛ گل سی متری

صفر ایرانپاک و علی جباری تنها مردانی بوده‌اند که در تاریخ داربی از فاصله بیش از ۳۰ متر دروازه حریف را باز کردند.

● مهدی هاشمی‌نسب؛ آقای داربی

او را می‌توان به نوعی آقای داربی پایتخت نامید. هاشمی‌نسب چهار بار با لباس پرسپولیس دروازه استقلال را باز کرد و بنا به دلایلی در یک قدمی تبدیل شدن به اسطوره سرخپوشان، راهی استقلال شد تا در بازی معروف ۹ دی ۷۹، این بار سنگر پرسپولیس را فتح‌ کند. در کنار این ستاره جنجالی، غلام فتح‌آبادی و شاهرخ بیانی هم موفق به گلزنی به هر دو تیم در تاریخ داربی شدند!