تقابل طبیعت و فرهنگ در نگاره «زال و سیمرغ»

این مقاله تحلیلی نشانه شناختی است بر یک اثر نگارگری از شاهنامه طهماسبی شاهکار نگارگری ایران در مکتب تبریز صفوی که به دست خواجه عبدالعزیز نقش گردیده است

این مقاله تحلیلی نشانه شناختی است بر یک اثر نگارگری از شاهنامه طهماسبی شاهکار نگارگری ایران در مکتب تبریز صفوی که به دست خواجه عبدالعزیز نقش گردیده است. ابتدا روش ساختگرایانه فرهنگی (مکتب مسکو -تارتوکه واضع آن یوری لوتمان می باشد) و شیوه ساختگرایانه در تحلیل و بررسی نظام تصویری را، که بر بنیاد تقابل انسان و طبیعت و دو محور جانشینی و همنشینی و دلالت های صریح و ضمنی قرار دارد، شرح می دهد. آنگاه می کوشد با برخورداری از این روش، مطالعه ای تحلیلی بر نگاره «زال و سیمرغ» را ارایه دهد. نتیجه این بررسی، در قالب نظام طبیعت و فرهنگ، تقابلی فضایی و کلی را میان بیان واقع گرا و اسطوره ای نشان می دهد. در انطباق نشانه های تصویری درنگاره عبدالعزیز و نشانه های کلامی شعر فردوسی، نیز آشکار می گردد که بنابر ماهیت ساختار تصویر نحو زمانی روایت به نحو مکانی تبدیل می یابد و نشانه های زبانی و صنایع بدیعی شعر به نشانه های تصویری سادهِ حالتی ترجمه می شود و نگارگر در حرکت از اثر ادبی به متن تصویری به شیوه ای تقلیل گرا دست می یازد. در آخر چنین عیان می گردد که گویا قهرمان صحنه نگاره و کنشگر اصلی روایت، یعنی زال، حلقه اتصال وجوه متضاد طبیعت و فرهنگ قرار گرفته و دو فضا را به هم پیوسته است.

عنوان	فایل
تقابل طبیعت و فرهنگ در نگاره ?زال و سیمرغ?	application/pdf seemorgh va zal.pdf 165 KB	دانلود

آتوسا اعظم کثیری، زهرا رهنورد، سیدموسی دیباج

گروه مطالعات عالی هنر، پردیس هنرهای زیبا، دانشگاه تهران، تهران، ایران

نشریه هنرهای زیبا ـ شماره ۳۷، بهار ۱۳۸۸