دولتمردی نابغه, سیاستمداری بی همتا ورهبری توانا

بمناسبت ١٢۵ سال تولد یوسف استالین

● توضیح مترجم

من، ابراهیم شیری، در طول عمر نه چندان بلند خود، منهای کمونهای اولیه، همه نظامهای اجتماعی- اقتصادی را که جوامع بشری در سیر تاریخ خود از سر گذرانده است، به چشم خویش دیده و مصایب و نگون بختی های محصول این نظامها را با گوشت و پوست و استخوان خویش حس کرده ام. از همین رو، به سهم و توان خویش در جستجوی حقیقت، برای یافتن راه خروج از این منجلاب فقر و فلاکتی که، نظامهای حاکم به جوامع انسانی تحمیل کرده اند، برای شناخت و شناساندن آن علل و عواملی که، منجر شد تا بشر در مسیر قهقرائی طی طریق نماید و دور باطل اشتباهات خویش را تکرار نموده و دستاورد دیروزی خود را امروز از دست بدهد، دست به ترجمۀ این اثر کوچک و آثار نویسندگان، شخصیتها و تحلیلگران دیگر زده ام.

تنها نظام قابل تحملی که به چشم خویش دیده ام، نظام سوسیالیستی، آنهم دراواخر عمرش بود. به همین جهت، سعی خود را بر آن مبذول داشته ام تا، در حد توان، به روشن ساختن آن علل و عواملی بپردازم که، انسان را به پذیرش مجدد استثمار و بندگی، به قبول کردن فقر و گرسنگی، مجبور ساخت و جامعۀ عاری از بیکاری را به اردوگاه بی کاران، یکی از منحوس ترین دستاوردهای نظام سرمایه داری، کشورفارغ از مشکل مسکن را به دنیای خانه بدوشان تبدیل کرد. در جستجوی آن واقعیاتی این کتابچه را ترجمه کردم که، مخالفان رفاه و امنیت بشری با خصومت و نفرت بی پایان خود، سازندگان سوسیالیسم، برقرار کـنندگان عدالت اجتماعی– اقتصادی در جامعه را به زیر حملات ویرانگر خویش گرفته و با تحریف حقیقتها، دستاوردهای بزرگ آن را باز پس گرفتند.

هر چند این کتابچه بلحاظ حجم، در ردیف کتابهای قطور نیست ولی، از نظر طرح و بررسی مباحث مورد نظر نویسنده، نوشته موفقی می توان حساب کرد. ترجمۀ این کتابچه، تلاشی است برای شکستن چارچوب تفکر حاکم بر جعل، دروغ و تحریف واقعیتها توسط منابع تبلیغاتی سرمایه داری جهانی... با امید بدان که، بتوانم سهمی در دست یابی به حقایق داشته باشم، این کتابچه را ترجمه و به علاقمندان آزادی انسان کارگر از قید استثمار تقدیم می دارم.

● معرفی نویسنده

کتاب حاضر، نوشتۀ گنادی آندریوویچ زیوگانوف، صدر حزب کمونیست جمهوری فدرال روسیه و رهبر جبهه متحد نیروهای ملی و میهن پرست می باشد. زیوگانوف، در سال ١٩٤٤، در یک خانوادۀ فرهنگی، در روستای مئمرنو واقع در یکصد کیلومتری شهر آرلوف بدنیا آمد. تحصیلات خود را در دانشکدۀ فیزیک – ریاضی ابتدا در دانشگاه تربیت معلم آرلوف و سپس در سال ١٩٨٠، دورۀ فوق لیسانس خود را در رشتۀ علوم انسانی در آکادمی علوم انسانی به پایان رساند و به اخذ درجۀ نامزد دکترای علوم موفق شد.. در سال ١٩٦٦ به عضویت حزب کمونیست اتحاد شوروی درآمد، همزمان در اتحادیه های کارگری، سازمان جوانان حزب به کار پرداخت. مدتی در دانشگاه تربیت معلم آرلوف به تدریس مشغول شد و پس از آن در سالهای ١٩٧٤–١٩٧٢، دبیر اول کمیتۀ ایالتی سازمان جوانان حزب در استان آرلوف و بعد از آن تا سال ١٩٨٣در سمت دبیر کمیتۀ ایالتی حزب در آرلوف به کار اشتغال داشت. از سال ١٩٨٣ تا سال ١٩٨٩ در شعبۀ ترویج و تبیلغات کمیتۀ مرکزی حزب کمونیست اتحاد شوروی ابتدا کار و سپس در مقام مسئول شعبه کار می کرد، در عین حال معاونت شعبۀ ایدئولوژی کمیتۀ مرکزی حزب را بر عهده داشت.

زیوگانوف، پس از تشکیل حزب کمونیست جمهوری فدراتیو روسیه، در کنگرۀ مؤسسان حزب در ماه ژوئن سال ١٩٩٠، به دبیری کمیتۀ مرکزی و عضویت دفتر سیاسی و ریاست شعبۀ مسائل انسانی و ایدئولوژیکی این حزب برگزیده شد. در بنیانگذاری و تأسیس تشکلهای سیاسی – ملی از جمله جبهه نجات ملی روسیه و جامعه ملی روس، نقش فعال ایفا کرد. در دومین کنگرۀ حزب کمونیست جمهوری فدراتیو روسیه، به عضویت کمیتۀ اجرائی و در پلنوم تشکیلاتی به ریاست همان کمیته انتخاب گردید و در سومین کنگرۀ حزب در سال ١٩٩۵به مقام صدر کمیتۀ مرکزی برگزیده شد. در تمام دوره های انتخابات مجلس ملی روسیه (دوما) به نمایندگی این مجلس انتخاب شده و رهبری فراکسیون کمونیستهای مجلس را به عهده داشته است.

زیوگانوف، نویسندۀ چندین کتاب و مقالات متعددی بوده و دارای دکترای علوم فلسفه در رشتۀ «عوامل و مکانیزمهای اساسی تغییرات اجتماعی – سیاسی در روسیۀ کنونی» می باشد.

● پیشگفتار

استالین، نامی که، پیوندی نا گسـستنی با تاریخ میهن ما دارد. او، تمام قرن بیستم، پر تحرک ترین و طوفانی ترین قرن و پر ثمر ترین و مخربترین دوره تاریخ بشری را به خود معطوف داشت. قرنی که در طول آن، تمدن بشری چندین گام به پیش جهید. در بطن قرن بیستم، در پی تحولات پیاپی و شکستهای مهلک، بحرانها و اوجها، در همه مناقشات حاد اجتماعی و انقلابها، وقوع دو جنگ جهانی و در عصر فضای کیهانی، انسان نوینی پا به عرصه وجود گذاشت و به هزاره سوم راه یافت. و نام و یاد استالین در تمام این امور، در همه مقاطع تاریخی نقش مهمی ایفا کرد.

بزرگترین و فاجعه بارترین صفحات تاریخ میهن ما، انقلابات و ویرانیهای ناشی ازجنگ تحمیلی داخلی و تهاجمات امپریالیستی، با نام استالین پیوند خورده است. صنعتی کردن و تشکیل تعاونیها علیرغم فشارها، محاصره، تهدیدات وتعرضات دائمی امپریالیسم، مشکلات ناپیدای بازسازی اقتصاد ملی بعد ازجنگ با فاشیسم، که زندگی ٢٧میلیون انسان قربانی آن شد، اتحاد شوروی را به یکی از کشورهای پیشرو جهان تبدیل کرد. شروع «جنگ سرد»،تسخیر فضای کیهانی و رسیدن به سطح یک کشور ابرقدرت و بسیاری مسائل دیگر...همه و همه تاثیر و مهر خود را بر سرنوشت و اوضاع میهن ما، کاراکتر مردم آن گذاشت. خشونتها و خشونت سیستم دولتی، انحراف ایدئولوزیک و سیاسی را سبب شد.

همه آنهائی که برای شناخت دوره استالین به تحلیل های مجرد و بر خط مستقیم اتکا می کـنند، پیشاپیش محکوم به شکست هستند. استالین را تنها بر اساس معیار ومتدهای دیالیکتیکی باید شناخت.

در مورد شخصیت استالین با قاطعیت می توان گفـت که، وی، بزرگترین و بی نطیرترین شخصیت دوران تجدد قرن گذشته و حاضربود، که گذار بشریت به دوران و مسیر رشد تاریخی تازه را فراهم ساخت. استالین، فرزند خلق خویش بود و همه صفات مشخصه آن را در خود داشت. خلقی پرتلاش برای حرکت به پیش وبا محموله ای از گذشته، متحقق سازنده تعالی و بزرگی ها ، دارای استعداد توسل به خشونت برای اجرای اهداف اصلی، انعطاف پذیری غیر قابل تصور و داشتن ذخایر عظیم دانائی و همراه آن ارتکاب به اشتباه در شرایط مشخص، صداقت مفرط و میل به قدرت، منکوب کننده دیگر احساسات، قناعت پیشه و محتاط در امور دولتی و متهور در اقدام و اعمال موثر در سرنوشت میلیونها مردم، که تصحیح آنها نیازمند زمان طولانی و آزار دهنده است. استالین یعنی همه اینها.

● مفهوم سیاسی استالین

نقش و تاثیراستالین عظیم در آن دوره تاریخی، از وی، هم در دوران حیات وهم پس از آن، یک شخصیت افسانه ای ساخت. بدین جهت، ارزیابی دوره استالین، چه در تاریخ میهن ما و چه در تاریخ جهان، مدتهای طولانی آلت دست عوامفریبان و فرصت طلبان بود. «ارزیابی» مغرضانه از تمام دوران بزرگ وغیر عادی رهبری استالین، فقط و فقط «سال سی و هفت» رامورد توجه قرار می دهد. و این یعنی دشمنی و خیانت. در واقع، سال ۳٧ با همه فجایع متضاد خود، پیش از همه، آن کسانی را که به گفته لنین، فرصت طلبانه به انقلاب بزرگ مردمی«چسبیده بودند» با شجاعت از صحنه سیاسی دور کرد. با «سلب مالکیت» و «سلب قزاق» از آنها، بسط فرهنگ پرولتاری، پوشکین را در« کشتی مدرن» باز نشاند. ویران کنندگان معابد و متخصصان «صادق» و کسانی را که روسیه را شاخه های خشک «آتش انقلاب» جهانی می پنداشتند، از میان بر داشت.

این «رفیقان» و وارثان آنها هیچوقت استالین را بخاطر ارائه برنامه ای «سرمستی از پیروزی»، که طی آن با «تعاونی کردن اجباری» به هرج و مرج درتولید روستائی پایان می داد، نمی بخشند. به خاطر احیای آموزش تاریخ روسیه در مدارس ابتدائی و متوسطه، بخاطر ممنوع کردن نمایشنامه «باگاتئری» براساس پیس دمیان بئدنئی، که در آن مراسم تعمید روس به مسخره گرفته شده بود، نمی بخشند. دشمنان کینه جوی روسیه باده نوشی او به سلامتی خلق روس را فراموش نکردند. و بسیاری دیگر را فراموش نمی کـنند.

در مقابل، میخائیل بولگاکوف، نویسنده مشهور روس، اعمال استالین را در احیای موقعیت تاریخی ، ارزشهای عموم خلقی و دولتی کشور ما بدرستی کامل ارزیابی کرد. خطی که به تداوم تسلسل تاریخ روسیه پیوسته است. وی همچنین، در پیس مسکوت گذاشته شده خود، «باتوم»، از مؤلف این چرخش مهم تاریخی قدردانی کرد.

استالین ارثیه عظیم تئوریک از خود بجای گذاشت که، امروز هم از اهمیت و اعتبار آن کاسته نشده است. این بیان رسا در مورد« دگماتیسم تحکیم یافته» نمی توانست سخن کسی غیر از استالین باشد که گـفـت:« بسیار مضحک می نمود اگر که ما از بنیانگذاران مارکسیسم می خواستیم نسخه حاضر و آماده ای در مورد مسائل تئوریک که، در هر کشوری پس از ۵٠ ـ ١٠٠ سال می تواند مطرح شود، بنویسند، تا ما پیروان مارکسیسم، با خیال راحت در کنار بخاری لم داده و آرام – آرام می جویدیم». این اندیشه را بویژه وقتی که، سر وکارتان با کسانیست که، با کاربرد مداوم کلمات «مارکسیسم»، «طبقه کارگر»، گوئی همه مسائل مربوط به وظائف کمونیستها را حل می کـنند، نباید فراموش کرد. تو گوئی، آنها ماهیت و جوهر دوران ما و راه حل همه مسائل و مشکلات را کشف کرده اند. مارکسیسم، شیوه و متد شناخت جهان و تغییر آن را آموزش می دهـد. این است مفهوم پیام استالین.

بنظر ما، مهمترین و جالب ترین مسئله، در واقع، درک مفهوم وصیت سیاسی استالین ــ سخنرانی وی در کنگره نوزدهم حزب کمونیست اتحاد شوروی است. او در این سخنرانی، نظریه پیوند ارگانیک مبارزه طبقاتی بخاطر سوسیالیسم با مبارزه در راه استقلال ملی و آزادی، در راه حقوق دموکراتیک و آزادی زحمتکشان را مطرح ساخت.

استالین، در پایان کنگره، توجه نمایندگان احزاب کمونیست و دموکراتیک کشورهای خارجی را، بویژه، به پروسه«مک کارتیسم» در آمریکا و تشدید مسابقه تسلیحاتی پس از اعلام «جنگ سرد» برعلیه کشورهای سوسیالیستی، جلب کرد و گـفت: «بورژوازی، پیشتر خود را لیبرال می نامید، بر آزادیهای بورژوا- دموکراتیک پافشاری می کرد. اینک، از لیبرالیسم هم اثری باقی نمانده است. پرچم آزادیهای بورژوا- دموکراتیک کـنار انداخته شده است. اگر می خواهید اکثریت مردم را با خود همراه کـنید، شما باید این پرچم را بردارید و آن را برافرازید. دیگر کسی آن را بر نخواهد افراشت.

پیشتر بورژوازی ملت را رهبری می کرد، از حقوق ملی و استقلال ملت دفاع می کرد، آنها را در «بالاتر از هر چیز » می شمرد. اینک، از «اصول ملی» هم اثر و نشانه ای نمانده است. پرچم استقلال ملی و آزادی ملی هم به کنار نهاده شده است. اگر می خواهید میهن پرستان وطن خود باشید، اگر می خواهید، نیروی پیشرو ملت باشید، شما باید آن را بلند کـنید و به پیش روید. کسان دیگری آن را بلند نخواهند کرد.»

کشور ما، این مسیر استراتژیک را در صحنه جهانی، در سالهای ۵٠ـ٧٠ قرن گذشته، پیگیرانه پیش برد. امروز، این نظریه استالین، بسیار مهم است، بویژه، در شرایطی که، دارکوبهای دست پرورده حاکمیت، جنبش چپ را سوراخ- سوراخ کرده و در تلاش اند تا بین کمونیستها و میهن پرستان دیوار بکشند. در صدد ایجاد درگیری بین آنها بوده، و تخلیه ایدئولوژیک و از بین بردن سیاسی آنها را سازماندهی می کـنند!

پیوند دادن مبارزه برای دموکراسی واقعی و حاکمیت خلق با ایده روسی و سنن مردمی، با مبارزه آزادی بخش ملی- آن وظیفه ای است که، استالین به ما وصیت کرد. وظیفه ای که، حزب کمونیست جمهوری فدراتیو روسیه، در رأس همه گیرترین جنبش مهین پرستان روسیه، برای نیل به آن مبارزه می کـند، تنها نیروی که، قادر به نجات روسیه از زیر ضربات خرد کـننده می باشد.

کمونیستها مجبورند در شرایط سخت مبارزه کـنند. «سرخاب» سیمای حزب حاکم مدعی طرفداری از آزادیهای دموکراتیک که، قدرت دولتی را غصب کرده است، مدتهاست رنگ باخته و فرو ریخته است. آنها دیگر، به این رنگ احتیاجی ندارند، چرا که، به پارازیت آزار دهنده ای تبدیل شده است. اینک چند سال است که، جامعه روسیه در لبه لغزنده پرتگاه سقوط به زیر سلطه رژیم خود کامه، در آن شرایطی که، ما آن را لیبرال – فاشیسم می نامیم، قرار گرفته است. برای سرکوبی و یا رام کردن مخالفین، به اقدامات پیاپی، متوسل می شود. دسیسه های عمله های کرملین برای ایجاد انشعابات در صفوف حزب کمونیست، حد و مرز نمی شناسد. آنها دست همه توطئه چنینان حاذق دوره های مختلف را از پشت بسته اند.

حزب کمونیست جمهوری فدراتیو روسیه، علیرغم همه اینها، رهبری سیاسی و معنوی جامعه روسیه را در دست خود نگاه داشته است. پروسه ای در شرف تکوین است که، استالین به موقع خود، ماهیت سمت گیری تاریخی آن را چنین توضیح داد: «اگر پیشتر، مسیحیت در میان بردگان ستمدیده و مظلوم امپراطوری بزرگ روم، لـنگـر مطمئن رهائی محسوب می شد، اینک تاریخ در مسیری پیش می رود که، سوسیالیسم می تواند(دیگر، آغاز کرده است)، به پرچم مبارزات رهائی بخش توده های میلیونی دولتهای مستعمره امپریالیسم تبدیل شود».

امروز خود روسیه، به کشور نیمه مستعمره مواد خامی تبدیل شده است که، دورنمای سوسیالیستی- تنها ستاره راهنمای نجات آن می باشد. کشور ما، محل امید خلقهائی بوده و هست که، میلیتاریستهای آمریکائی، جهانی سازان کـنونی، حاضرند، آن را در جـنگ تازه ای درگـیر کـنند. با خواندن مجـدد نوشته های استالـین، بار دیگر، روشن می شود که، این، برنامه کاملی است برای مـبارزه کـمـونیستها در شرایط نویـن تاریخی، زمانی که، مـفهـوم حاکـمیت ملی در زیر فشار« جهانی سازی» آمریکائی، ویران می گردد.

بعد از حوادث یوگسلاوی و عـراق، در باره کـدام «کـنسرت ملت» می توان صحبت کرد؟ از کدام آزادیهای دموکراتیک نمونه غربی، می توان حرفی به میان آورد،تا جائی که، حتی نوآم چامسکی، اندیشمند و سیاستمدار مشهور غربی، رویدادهای آمریکا را، چنین توصیف می کـند: «دولت ایالات متحده آمریکا سعی می کـند از اوضاع پیش آمده، برای رسیدن به اهداف خودــ یعنی، میلیتاریزه کردن(و حتی، میلیتاریزه کردن فضای کیهانی، با علامت رمزی «دفاع ضد موشکی»)؛ محدود کردن برنامه های دموکراتیک اجتماعی؛ پرده پوشی پیآمدهای منفی«جهانی سازی» آمریکائی، جدل پیرامون مسئله وضعیت زیست محیطی، بیمه سلامتی و غیره، بر قراری رژیمی مساعد برای انباشت سرمایه در دست عده ای معدود( مثلا، با تدوین موازینی که، در خدمت لغو مالیات برای کمپانیهای بزرگ باشد)، بوجود آوردن جامعه منضبط ، با چشم انداز ــ ریشه کن ساختن مذاکرات و اعتراضات توده ای، سوءاستفاده می کـند.»

درشرایط «جهانی سازی مشارکتی»، باز هم طبق تعریف همان ن. چامسکی( درضمن، به تعبیر خود من، همانطور که، در «طرح فاشیستی» بود)، روسیه به عنوان «علیل سیاسی»، «ماده خام» برای تغذیه نظم نوین جهانی در نظر گرفته می شود. به صحنه اقدامات نظامی برای مقابله با دنیای اسلام و چین تبدیل می گردد. کدام انسان میهن پرست، چنین دورنمائی را برای میهن خویش تدارک می بیند؟

به همین سبب، ما امروز اغلب اوقات در باره«سوسیالیسم روسی»، به عبارتی دیگر، در مورد راههای پیوند هارمونیک خود ویژگیهای ملی روسی و تجربیات تاریخی چندین قرن ما، با بهترین دستاوردهای شوروی و نظام سوسیالیستی، صحبت می کـنیم. زیرا ما، درک می کـنیم که، برقراری اتحاد شوروی به عنوان قدرت بزرگ جهانی، رهبر بلوک عظیم ژئوپـولـیتیکی، فرهنگی و ایدئولوژیکی شگـفـت انگیز در مقیاس جهانی- تاریخی، تنها در دوره رهبری استالین ممکن و میسر گردید.

البته، این پروسه با سختی و خشونت طی شد. و اگر ما بخواهیم منصفانه و بی غرضانه به علل این خشونتها بپردازیم، دراین صورت، آنها را نه در شخصیت استالین، نه در حاکمیت شوروی " توتالیتاریسم سوسالیستی" – در همه حال، نباید فـقـط در این مجموعه، بدنبال آنها بود. علل آنها را، قبل از همه، باید درماهیت تحولات عمیق بنیادین و بغرنجیهای بی سابقه دوران تغییر انقلابی جهان، در ویژگـیهای زمان، در تلـفـیق ذاتی عوامل تاریخی و ذهنی ــ شخصیتی جستجو کرد. اهمیت مسئله در این است که، هر کس بتواند با تجربه شخصی خود، درسهای ضروری بیاموزد. باید بتواند گـندم را از کاه جدا کـند. باید جوانه های زندگی بخش آینده روسیه کبیر را از میراث اشتباهات و غلطهای محاسباتی کشنده تشخیص داد. این که، برای کسی پوشیده نیست: سالهای اخیر- در بستربحران تعمیق یابنده، تخریب و هرج و مرج سیاسی- علاقمندی به شخصیت یوسف استالین، رو به افزایش نهاده است.

تصادفی نیست که، در سالهای اخیرمجموعه کامل کتابهای بسیار مهم علمی و سیاسی- اجتماعی در باره استالین انتشار یافـته است. از میان آنها، کتاب های با اهمیتی مثل؛ «ژنرال ایسـسیموس» کار و. کارپوف و کتاب«استالین»، نوشتۀ یو. امیلیانوف را می توان نام برد.

نتیجه نظرخواهی های اجتماعی زیادی که، نهادهای مختلف، از مرکز تحقـیقـات فـرهنگ سیاسی روسیه گـرفته تا نهادهای مشابه چپگرا، در سال ٢٠٠۳، بمناسبت پنجاهمین سال مرگ ی. و. استالین،به عمل آوردند، نشان میدهد که، امروز بیش از یک سوم هموطنان ما، نقش استالـین در تاریخ میهن ما را، مثبت ارزیابی می کـنند. همچنین، کمتر از ٢٠درصد مردم روسیه، وی را « دیکتاتور و مستبد» می شمارند.

در اینجا، لازم به یادآوری است که، این «دیکـتاتور»در پایان کار کـنگره پانزدهم حزب کمونیست سراسری شوروی(بلشویک) که، با غلبه بر مواضع اوپوزیسیـون تروتسکی – زینوویف و اخراج رهبران آن از حزب، خاتمه یافـت، برای سومین بار، تقاضای خود مبنی بر آزاد ساختن خویش از مقام دبیرکلی حزب کمونیست را تکرار کرد. علاوه برآن، یادآوری کرد که، سه سال متوالی این تقاضا را تکرار می کـند، بویژه با پیروزی بر اوپوزیسیون، ضرورتی برای احراز چنین پستی باقی نمانده است. ولی، پلنوم یکصدا، با یک رأی ممتنع، تقاضای استالین را رد کرد. درچنین وضعیتی، استالین، حذف پست دبیرکلی را پیشنهاد کرد. این هم، بی نتیجه ماند. همه مخالفت کردند. این است واقـعـیت!

و بر همین بستر، تلاشهای شدید برخی نیروهای سیاسی برندیدن علاقمندی همگانی توده ها به استالین، به مفهوم اعتراف آشکار آنها به ناتوانی خود درگـفـتگوی مستـقـیم با مردم خویش است. ما، کمونیستها، هراسی از چنین گـفـتگوئی نداریم. ما، فکر می کـنیم که، بعد از برخوردهای احساسی و عاطفی، زمان بررسی عاقلانه و آگاهانه شخصیت و عمل استالین به عنوان بزرگترین واصیل ترین پـدیـده درتاریخ میهن ما و به عنوان مهمترین شگـفتی های ایدئولوژیکی و ژئوپولـیتـیکی در مقیاس جهانی، فرارسیده است.

ما از دستاوردهای کشور شوراها در دوره استالین، برای حل عملی مجموعه کامل وظایف امروزی و آینده، کمک می گـیریم. چگـونه می توان بار دیگر در روسیه، دولت مقتدر، عدالتخواه و تأثیرگذار تشکیل داد؟ چگونه می توان اداره متمرکز کشور را باز سازی نمود؟ مسائـل حاد کشور را چگونه می توان حل کرد؟ چگونه می توان در کوتاه مدت، بر هرج و مرج اقتصادی، فـقـر و بی کاری غـلبه کـرد؟ چگونه می توان همه تلاشهای جامعه را حول عالیترین ایده آلها اخلاقی و اهداف مهم سیاسی متحد ساخت؟

● دولـتمـردی نابغه

شخصیت دولتی- بزرگـترین ویژگی استالین است که، به ذهن هر کسی که، در باره وی لـب به سخن می گشاید، خطور می کـند. استالین قبل از همه، به عنوان یک شخصیت سیاسی ــ دولتی با اراده، متین، قاطع و مقتدر در یاد خلقها مانده است. رهبر ملت بود. معمار و سازنده دولت قدرتمند و بزرگ بود. امروز، در شرایط فاجعه ژئوپولـیتیک، پس از تجزیه اتحاد شوروی و انحطاط پر هرج و مرج جامعه، تنها مهمترین وظیفه ما، ارزیابی درست و مطمئن تجارب سازندگی دولت قدرتمند، در دوره رهبری استالین است. چرا که، فـقـط در آن دوره، خلق ما در جنگ کبیر و وحشتناک پیروز شد. امنیت ملی بی سابقه ای را برای خود تأمین کرد. کشور خویش را به ابرقدرت تبدیل نمود که، دورترین نقطه کره زمین را تحت تأثـیر خود قرار داده بود.

بعنوان مثال، در سالهای اولین برنامه پنج ساله، قدرت تولیدات صنعتی اتحاد شوروی دو برابر افزایش یافت. در زمینه صنایع سنگین، جایگاه نخست را احراز کرد. مناطق حاشیه ای پیشین به مدار تولید وارد شدند. شهرها و شهرک های صنعـتی جدید بسیار زیادی بنیان نهاده شد. مراکز قدیمی دگرگونی اساسی یافـت. در پایان سالهای دهه سی، ٦ هزار مؤسسه تولیدی مورد بهره برداری قرار گرفت. در سال ١٩۳٧، مؤسسات تولیدی جدید بیش از ٨٠درصد تولیدات صنعتی کشور را تولید می کردند. در ابتدای برنامه پنج ساله سوم، مؤسسات صنعتی به مرحله سودآوری رسیدند.

در نتیجه صنعتی کردن ، فرهنگ کار میلیونها مردم بطور ریشه ای تـغـییر یافـت. در اواسط برنامه پنج ساله اول، (در سال ١۹٢۹)، معضل بی کاری، بطور کامـل حـل شد. تا آغاز سالهای دهه چهـل، ٨٠درصد جمعیت کشور باسواد شدند. صدها هزار انسان جوان با منشاء طبقاتی کارگر و یا دهقان، در مراکز آموزش عالی و حرفه ای به تحصیل اشتغال داشتند. جامعه نسل جدید روشنفکران شکل گرفت.

علیرغم خرابکاریهای سگـنین در تعاونی کردن، کشورزی روسیه از نو جان گرفت و سرپا ایستاد. فـقـط در مدت دومین برنامه پنج ساله، کالخوزها بیش از ۵٠٠ هزار تراکتور، در حدود ١٢٤ هزار کمباین و بیش از ١٤٠هزار کامیون باری در یافـت کردند. در طول چند سال، در حدود ۵ میلیون دهقان، به حرفه مکانیک دست یافتند. روستائیان، وقت آزاد بدست آوردند. یعنی، فرصت تحصیل، ارتق او، در مورد نمونه ایالات متحده آمریکا، کانادا، سوئیس که، طرفداران فدرالیسم دوست دارند به آنها استناد نمایند، نوشت که،« ترقی نواحی مستـقـل از طریق تبدیل فدرالیسم آنها به دولت متحد، بدست آمد، که، سمت رشد آن نه به سود فدرالیسم، بلکه، بر علیه آن بود... و خود وی، نتیجه می گیرد که، تطبیق فدرالیسم در روسیه عاقلانه نیست و بخودی خود، به زوال محکوم است».

جالب توجه این است که، استدلال استالین درمخالفـت با «تـقـسیم» روسیه به « خان نشینهای» تازه، بسیار شبیه استدلالهای ایوان ایلین، مخالف ایدئولوژیک وی بود. البته، در این که، هم این و هم آن، هر دو میهن پرست بودند، روسیه را دوست می داشتند و به تاریخ آن بسیار آگاه بودند، هیچ تناقضی وجود ندارد. به هر حال، گرایشات گریز از مرکز، بسیار قوی بودند. در گیر شدن «مستقیم» با آنها، می توانست به اشتباه سیاسی بسیار جدی منجرشده و موجب انشعاب در حزب شـود. بدین جهت، استالین، در ماه آوریل سال ١۹١٨، در مصاحبه با خبرنگار « پراودا» موضع خود را ملایم تر کرد و حق فدرالیسم برای روسیه را برسمیت شناخت. وی گـفـت: « فدرالیسم برای روسیه مقدور است و می تواند همچنان که، در آمریکا و سوئیس، نقش گـذار به دولت متحد سوسیالیستی آتی ایفاء نماید».

بعدها، در سال ١۹٢٤، وی، علل تغـییر نقطه نظرات خویش را چنین توضیح داد: «اولا"، در زمان انقلاب اکـتبر بسیاری از خلقهای روسیه عملا" در موقعیت کاملا" پراکنده و جدا از همدیگـر، قرار داشتند، به همین علت، در شرایط پراکندگی توده های زحمتکش، فدرالیسم، برای نزدیک کردن ومتحد ساختن آنها، یک گام به پیش بود». دوما"، « شکل فدرالیسم شوروی، با به هم نزدیک شدن اهداف اقتصادی همه توده های زحمتکش خلقهای روسیه، تناقضی نداشت». وبالاخره، سوم این که، «همه جنبشهای ملی با همه پراکـندگی خود، بسیار جدی بودند و راه اتحاد ملی، بسیار سخت تر از آن بود که، پیشتر می توانست باشد».

امروز، با نگاه به اطراف، به راحتی می توان دید که، اوضاع کـنونی در این زمینه ــ با کمی تفاوت ــ تا حد محسوسی یادآور دوران بعد از انقلاب است. هم جدائی کامل جمهوریهای متحد پیشین و هم تفرقه خلقهای برادر آنها و همچنین، خیزش شدید جنبشهای ملی و اهمیت درجه اول نزدیکی اقتصادی دولتهای مستقـل جدید، در برابر چشمان ما مشهود است. همه این مسائـل به شکل کمی ملایمتری در درون جامعه روسیه نیزمطرح است.

بنابراین، وقتی که در باره ضرورت دولت مرکزی صحبت می شود، ما نباید تجربیات پیشین را نادیده بگیریم، نباید چشمان خود را بر واقعیات اوضاع سیاسی کشور و جهان امروز ببندیم. مسائـل باید بصورت همه جانبه تر و گسترده تر و با روشن کردن تفاوتهای همه مشکلات و موانع راه ما، مورد بررسی قرار گـیرد. در واقعیت امر، اینک، مثـل همان وقت، وظیفه ما، عبارت از تشکیل آن حاکمیت دولتی مطمئن در روسیه می باشد که، بتواند با کـیفـیتهای سازنده دولت مرکزی و فدرالیسم همخوانی داشته باشد. اوضاع جهانی و موقعـیت ژئوپولیتیکی نیز، بر ضرورت این امر می افـزاید. دقیقا" به همین جهت حزب کمونیست جمهوری فدراتیو روسیه امروز پیگیرانه ثابت می کـند که، هرم معکوس حاکمیت کنونی، قدرت حاکم، در حالی که، حاکمیت خلق را در زیر خود له و لورده کرده است، در تناقض ناهنجاری با سنتهای شوروی جمع گرائی و مجلسی خلقهای ما و با نیازهای کنونی کشور، قرار گرفته است.

شرایط کنونی هرچه بیشتر روشن می نماید که، برقراری مجدد حاکمیت صلاحیت دار و معتبر در روسیه، دراولویت قرار گـرفته است. یا باید سیستم حکـومتی ریاست جمهوری در کشور برقرار شود و رهبر دولت، خود در قبال کارهای دولت مسئول و جوابگو باشد، و یا باید دولتی قوی و مسئول در برابر پارلمان، با محدود کردن شدید اختیارات رئیس جمهور، مسئولیتها را به پذیرد. بدین منظور، حزب کمونیست جمهوری فدراتیو روسیه، برنامه جایگزین ١١ماده ای خود، تحت عنوان «تعمیر» ساختار دولتی را ، پیشنهاد کرده است. تشکـیل جمهوری بر پایۀ موازین پارلمانی روسیه از نوع شوروی، با ماهیت ملی، با اتکا به تجارب تاریخی و با سمتگیری بسوی برقراری حاکمیت خلق به معنی واقعی کلمه، هدف اصلی این برنامه، می باشد.

● از تجربیات تاریخی

استالین، موقعیت روسیه را همیشه مد نظر داشت. فراموش نکـنیم که، در قرنهای ١٨ــ ١۹، دکترین ژئوپولیتیکی لائیک و امپراطوری جایگزین نوع دینی ــ روحانی آن گردید.هنگام تقدیم آن به مجلس سنا و مجلس عالی روحانی امپراطوری همه روسیه ــ بمناسبت برقراری صلح نیشتادتسکی با سوئیس در سال ١٧٢١ــ پطر اول که، با نام کبیر و پدر میهن ملـقـب شد، آشکارا درک جانشینی روسیه با بیزانس را به نمایش گـذاشت. وی ضمن پذیرفتن این لقـب گـفـت: «با سپاسگزاری به درگاه خداوند؛ هرچند صلح مایه امیدواری است اما ، نباید به امور نطامی کم توجهی کـنیم، چرا که، با ما، آن نشد که، با پادشاه یونان شد». و این تنها واقعیت از این نوع نیست. از نقطه نظر حقوقی، مثلا، در تمام اراضی امپراطوری روسیه تا آخر، همه فرمانهای امپراطوران بیزانس، تا زمانیکه از طرف خود آنها و یا کلیساهای جامع لغو نمی گردید ، معـتبر شمرده می شد.

همچنین، طرح معروف به «طرح یونان» یکاترینای کـبیر، تقسیم امپراطوری عثمانی بین امپراطوریهای روسیه، ونیز و اطریش ــ مجار و تشکیل امپراطوری یونان به رهبری کنستانتین، نوه امپراطور روسیه، به پایتختی کنستانتینوپل را، در نظر می گرفت.

از آغاز نیمه اول قرن نوزدهم، سیاست خارجی روسیه، آشکارا برپایه نمونه تیـپـیک اصول امپراطوری، یعنی ،محافظه کاری و طرفداری از پادشاهی، مبتنی بوده است. رقابت دکترین های امپراطوری در نیمه دوم قرن نوزدهم به رشد پان اسلاویسم کمک کرد. آن وقـتها، در میان نخبه های سیاسی روسیه دو نظریه ژئوپولـیتیکی مـتناقض، دکـترین حـریم بزرگ اسـلاویان و دکـترین خودکـفایتی امپراطوری، مطرح بود. پروفسور ودانشمند سرشناس، ن. یا. دانیل اوفسکی نماینده نظریه اول و نویسنده مشهور، م. ن. کاتکوف، نماینده نظریه دوم بود. در میان طرفداران هر دو نظریه، مبارزه شدید ایدئولوژیکی جریان داشت. تحت تأثیرشدید این دو نظریه بر شعور نخبگان سیاسی روسیه تا انقلاب سال١۹١٧، جریان تـفکر ژئوپولـیتیکی ملی، بطور بنیادی تغـییر کرده بود.

م. ن. کاتکوف، نویسنده و سردبیر چندین ساله نشریه«مسکووسکی ودموستی(ورقه های مسکو)»، صاحب نفـوذ در دوایر حکومتی را می توان نماینده اصیل ایدیولوژی امپراطوری روسی نامید. و. آ. گرینگموت، یکی از پیروان کاتکوف، دکترین ژئوپولیتیک امپراطوری روسیه را بطور نسبتا کامل تشریح کرد. وی تأکید می کرد که، روسیه « باید به دولت بزرگ و با کـفایتی تبدیل شود که، نه تنها، هیچگونه نیازی،به حمایت و پشتیبانی هیچ کشور بیگانه ای، نه از لحاظ معنوی و نه به لحاظ مادی، نداشته باشد، بلکه، بر عکس، باید خود دولت مقـتدری باشد که، در صورت لزوم، بتواند در این موارد، از آنها پشتیبانی نماید. در این حال، می تواند در حکم دادرس عالی و قدرتمند، به معنی واقعی کلمه، « صلح را به جهان دیکته نماید»... با تحکیم و تثبیت امپراطوری در دو بخش خویش و محقق ساختن آنها در یک دولت بزرگ نه تنها اروپائی و یا آسیائی، بلکه، ارتدوکس، روسی کاملا غنی، پر توان و با فرهنگ خود ویژه و مختلف، قدرت برتر و خلل ناپذیر، در اخـتیار روسیه خواهد بود، ». روسیه بر بستر چنین دکترین ژئوپولیتیکی، مرزهای شرقی و جنوب شرقی خود را نیز تحکیم بخشید.

نصایح و موعظه های شونیستهای اسلاو هم به هـدر نرفـت. جامعه ، افکار ای. و. کیریوسکی، آ. س. خامیاکوف و ک. س. آکساکوف را در آغاز، تخیلی میدانست. زیرا، برنامه سیاسی آنها واقعا هم اتوپیک بود و به همین جهت مورد قبول سیاستمداران نبود. اما، خیلی زود، پیروان و شاگردان شونیستهای پیشین اسلاو با تشخیص این نارسائی شونیستهای اسلاو، بجای آن، دکترین پان اسلاویسم را مطرح کردند که، بتدریج تأثیر بزرگی بر طبقه حاکم وقت گذارد. ن. یا. دانیلوفسکی، «سمبل اعتقاد» پان اسلاویسم را بطور سیستماتیک و مرتب در نوشته بزرگ « روسیه و اروپا» تشریح کرد. آزادی خلقهای اسلاو برادر از اسارت حاکمیتهای بیگانه ترکیه و اطریش ــ مجار و اتحاد همه اسلاوها به مرکزیت کنستانتین پل و به سر پرستی روسیه را، وظیفه مهم روسیه اعلام کـرد. دکترین پان اسلاویسم عمدتا در سالهای دهه ٦٠ــ٧٠ قرن ١٩رواج گسترده ای یافت. جنگ روسیه ــ ترکیه که، در واقع به جنگ آزادی اسلاوهای جنوب از سلطه ترکیه تبدیل شد، نقطه اوج آن بود. جنگ باعث رشد غیر عادی علاقمندی نسبت به «برادران اسلاو» در جامعه روسیه گردید.

اما، به قدرت رسیدن نیروهای ضد روس در بلغارستان و یونان و جلب مخالفان ژئوپولیتیک روسی در شبه جزیره بالکان بدنبال خود، بسیاری از سیاستمداران را بیدار ساخت. امپراطور، الکساندر سوم، نارضایتی خود از رفتار کشورهای اسلاو که، آزادی خویش را مدیون روسیه بودند، با جمله مشهوری که، به ضرب المثل تبدیل گـردید، چنین بیان کرد: « از این پس، روسیه فقط دو متحد قابل اعتماد دارد. اینها، ارتش و نیروی دریائی آن هستند». نباید فراموش کرد که، دکترین امپراطوری و پان اسلاویستی، علاوه بر احوال ــ روحیه نخبه های جناحهای سیاسی مختلف روس، تصور آنها از جایگاه و نقـش روسیه در توازن جهانی ر ا نیز انعکاس می داد و دو عنصر ضروری مدل واقع بینانه ژئوپولیتیکی روسی را فرمول بندی می کرد.

ولذا، با احساس ضرورت جستجوی شیوه های برخورد جدید، پطربورگ در پایان قرن ١۹، سعی کرد یک چرخش استراتژیکی به سوی شرق بنماید. با درک اینکه، اعمال کـنترل بر حریم ارضی، بویژه برای یک قدرت قاره ای، پیش از همه با سطح رشد وسایل ارتباطی وابستگی کامل دارد، دولت روسیه، ساخت راه آهـن عظیم سراسری سیبری را آغاز کرد. تدابیر جدی برای اسکان مناطق سیبری و شرق دور اتخاذ نمود. الکساند سوم، در سال ١٨۹٠، بطور سمبلیک، نیکولای دوم، ولیعهد و امپراطور آینده را برای آشنائی مرسوم، به سفر شرق دور فرستاد.

اما، دکترین ژئوپولیتیکی خودویژه«اروپائی – آسیائی» نظر مسلط بر شعور جامعه روسیه نبود. بخش کم و بیش مؤثر آن، همچنان به سوی غـرب تمایل داشت، بمنظور اروپائی کردن روسیه، جامعه بر اساس ارزشهای غربی پرورش داده می شد. «تـقـلید نفرت انگیز از اروپا»، خصوصیت دقـیق شوونیستهای اسلاو، بیماری روشنفکران لیبرال و بخش قابل توجهی از بوروکراتهای رده بالا بود. بدین جهت اصول معتبر ژئوپولیتیکی چرخش به سوی شرق در دل تـفکر مسلط پرورش یافت. مثلا، روسیه سعی می کـرد، همچون دیگر دولتهای اروپائی، در تقسیم چـین سهـیم شود. عواقـب چنین محاسبات نادرست خود را به انتظار طولانی وادار نساخت. پیشبرد سیاست درست با وسایل نادرست، به فاجعه جنگ روس- ژاپن منجـر گردید. چرخش به شرق به عنوان سمت جدید ژئوپولیتیک روس سر نگرفـت.

در همه حال، تأکید بر موضوع ضرورت تشکیل دولت جامع در نظریه امپراطوری وجه غالب بود. تدوین کـنندگان نظریه، برای تبدیل شدن به قدرت غالب و توانمند، تشکیل دولت جامع، قادر به جوابگوئی در مقابل همه خواستهای تاریخی، بدون نیاز به کمک و پشتیبانی این و یا آن را، مورد تأکـید قرار می دادند. در ایده خودکـفائی اقتصادی دولتی بعنوان مهمتریت اصل سازندگی دولتی، قطعا، واقع بینی هائی وجود داشت. زیرا، نه واقعـیتهای خیالی تئوریهای مجرد، بلکه، واقعیات تجـربیات خلق، حاصل همه تاریخ روسیه، گواه آن است که، روسیه بارها در مقابل اردوی عظیم «دوازده زبان» که، برای یک سره کردن کار با آن، متحد شده بودند، یکه و تنها مانده است.

از مدل پان اسلاویسم روسیه، مصرا تـز ضرورت وحدت خلقها و کشورهای نزدیک پیشرفته پیرامون خود برای مقـابله موفقـیت آمیز با مرکز نیرومند دشمن بهره برگرفته شد. با استفاده از ترمینولوژی ژئوپولیتیکی، می توان گفـت که، پان اسلاویستها تشکـیل حریم وسیع ارتدوکس- اسلاو را پیشنهاد کـردند. دانیلوفسکی می نویسد: « نیازی به خود فـریبی نیست. دشمنی اروپا واضح تر از آن است که، در حرکات اتفاقـی سیاستمداران اروپائی، در جاه طلبی این ویا آن مقام دولتی جستجو شود، بلکه، درپایه های اصلی منافع آن دیده شود». پس فقط بر اساس اتحاد سیاسی پایدار روس ــ اسلاو، در شرایط توازن سیاسی در جهان، می تواند تحقـق یابد.

تاریخ کشور ما ثابت کرد که، در این ایده هم حقایقی نهفته بود. بدین ترتیب که، در آغاز قرن بیستم، مهمترین وظیفه تـفکرسیاسی روسیه و دستگاه دولتی امپراطوری آن، بطورعینی، بر وحدت این دو دکـترین ژئوپولیتیک تأکید داشت. اما، بعد از انقلاب گوئی کار در این زمینه متوقف گردید. در زیر فشار فناتیکهای دگم «انقلاب دائمی»، ژئوپولیتیک روسیه نابود گردید. لیکن، واقعیهای تاریخی نشان می دهـند که، بعد از سی سال، استالین توانست مدل ژئوپولیتیک مطلقا اصیل، متحد کـننده برتریهای هر دو نظریه سنتی روسی را تحقـق بخشد.

● چرخش ژئوپولیتیکی استالین

در این قسمت، لازم آمی دانم به دادن توضیحاتی پیرامون نتایج دکترین ژئوپولیتیک استالینی است. فقط یادآوری می کـنم که، اتفاقا، مدل تکامل یافته ژئوپولیتیک استالینی ، حاصل تلفـیق تأثیرات تاریخی دو مشی دیرین ژئوپولیتیکی روسیه می باشد. بلحاظ امپراطوری – درک قابلیتهای دولتی آن و بلحاظ پان اسلاویستی – درک حریم بسیار وسیع اسلاوها.

در اینجا، یادآوری یکی از مهمترین ویژگی تـفکر استالینی ضروری است. وی هـیچگاه، نظریه پرداز و دگم نبود. استالین، هر ایده ای را ، حتی، ایده مخالفان ایدئولوژیک و دشمنان سیاسی خود را، اگر آنها در جهت تقویت دولت و تحکیم امنیت ملی اتحاد شوروی بودند، با حسن نظر درک می کرد و با خلاقـیت سازنده ای، به کار می گرفت.

استالین کمونیست، نظریات اشخاصی مثل، ایلین، سالانویچ و بسیاری از مهاجران «سفید» دیگر را مورد توجه قرار می داد، بدرستی درک می کرد که، هیچگاه غرب، با تحکیم اتحاد شوروی، روسیه، با کشوری با رشد دینامیکی و دارای خودویژگـیهای ابرقدرت موافق نخواهد بود. م. جیلاس، نویسنده مشهور یوگـسلاوی، به خاطر می آورد که، یک بار استالین، با اشاره به آمریکا و انگلیس در روی نقشه جهان، سپس نقشه سرخ رنگ اتحاد شوروی را در روی همان نقشه، به وی نشان داد و با اطمینان خاصی گـفت: «هیچ وقـت آنها توان تحمل چنین کشور بزرگی را در جهان نخواهند داشت، هیچگاه!».

استالین بهتر از هر کس دیگری، هم ضرورت نوسازی جهان بینی کشورــ اتحاد شوروی، در چهارچوب شکل نوین ژئوپولیتیکی آن، و هم انطباق نیازهای کـنونی با واقعـیتهای دیرین سنن روسی را درک می کـرد. تغییر سریع در ایدئولوژی دولـتمداری اتحاد شوروی در سالهای ١٩۵٣ــ١٩٤٤نتیجه همین درک بود. تلاش برای تنظیم و تطبیق اصول« ایدئولوژی میهن پرستی» مترقی و تأثیر گذار، پایه و اساس مشی جدید را تشکیل می داد که، می توانست بنیان مطمئن جهان بینی برای فعالتر ساختن مکانیزمهای دولتی دولت بزرگ شوروی و متحدان آن باشد. بدین منظور، احیای بسیاری از صفحات اصیل تاریخ روسیه، خاتمه دادن به تعقیب و آزار کلیسا، مهمترین وظیفه بود.

واضح است که، اتحاد شوروی، در وحشتناکترین و خونین ترین جنگ تمام تاریخ بشری، با سرفرازی پیروز گردید. دایره تأثیر خود را در دریا ها و اقیانوسها ، در انطباق کامل با منافع خود گسترش داد، راههای هرگونه تجاوز مستقیم به مرزهای دولتی را سد کرد. در مدت کوتاه غیر قابل تصوری ویرانیهای جنگ را باسازی نمود. سیستم اقتصادی خود مختار، خودکـفا با توانائی بهره گـیری از ذخایر هنگـفـت کشور در جهت ارتقاء موزون رفاه همگانی مردم، سازماندهی شد. در صورت حفظ آهنگ «نوسازی ایدئولوژیک» شکی نبود که، اتحاد شوروی پس از ١۵– ١٠ سال بر تأثیرات معنوی منفی شکست های جدی فائق آمده، نتایج سازنده آنها را تا حد اکـثر توسعه خواهد داد. ساخت سلاح اتمی، خطر دخالتهای مستقیم در امور داخلی کشور را منتفی ساخت.

امکان دفاع از تجاوزات بالقوه اشغالگران غربی را، استالین، در تشکـیـل پیمان نظامی ــ سیاسی قدرتمند بر پایه تـلـفـیق ارزشهای سنن تمدن اسلاویان با دستاوردهای سیستم جهانی سوسیالیستی می دید. او می گـفـت: « اگر اسلاوها همبسته و متحد شوند، هیچ کسی جرأت یک تـلـنگر زدن به آنها را، نخواهد داشت.»

وی، پیروزی ما در جنگ جهانی دوم را، دقیقاً از همین زاویه می دید. به عقیده استالین، این پیروزی، پیش از همه، پیروزی ژئوپولیتیک اسلاویانی بود. وی، در پیام تاریخی خود به خلق، بمناسبت ٩ماه مه سال ١٩٤۵(روز اعلام پیروزی بر فاشیسم. م.)، با صراحت و روشنی کامل گـفـت: « قرنها مبارزه خلقهای اسلاو برای حفظ موجودیت و استقلال خود، به پیروزی بر فاشیسم اشغالگر و مستبد آلمان منجر شد.

سخنرانی استالین، در روز پایان جنگ جهانی دوم، بمناسبت پیروزی بر ژاپن، مندرج در مطبوعات دوم سپتامبر سال١٩٤۵، یکی دیگر از شاخصهای مشخصه بـینـش ژئوپولیتیکی می باشد. بنیان فکری این سخنرانی، عبارت از تأئید تداوم مستمر اهداف ژئوپولیتیک روسیه، از جمله، در شرق دور، بود. به گـفـته وی، تجاوز ژاپن برعـلیه امپراطوری روسیه، از سال ١٩٠٤آغاز شده بود. سپس با دخالت نظامی در جریان جنگهای داخلی ادامه یافت. و در پایان، به پیروز نهائی ما ختم شد. استالین، همه اینها را، حلقه های یک زنجیر حساب می کـرد.

استالین گـفـت: «شکست ارتش روسیه در جنگ سال ١٩٠٤با ژاپن، یادآور خاطر تلخ و سنگینی در یاد مردم ما است، آن، لکه سیاهی برسینه میهن ما باقی گذاشت. مردم ما اطمینان داشت و منتظر روزشکست ژاپن بود که، آن لـکه سیاه را بزداید. ما، نسلهای مسن، چهل سال در انتظار گذراندیم. و این هم آن روز که، فرا رسیده است. امروز ژاپن شکست خود را پذیرفت و تسلیم نامه را بدون قید و شرط امضاء می کـند». سیر حرکت از امپراطوری روسیه به اتحاد شوروی، همانطور که، گـفته شد، ادامه همان ژئوپولیتیک روسی است!

طبیعی بود که، چنین چشم اندازی، غرب را دچار سراسیمگی بـکـند. چرا که، در سیمای اتحاد شوروی، مرکز قدرتمند تأثیر گذار، بالاتر از همه، مظهر زندۀ عدالت و حاکمیت خلق در صحنه جهانی شکل گـرفـته بود. اصول دیگر رشد سیاسی، فرهنگی و اقتصادی در تمدن بشریت به اجرا گذاشته شده بود. تلاشهای طی چند قرن نخـبگان کسموپولـیتـیک تجاری ــ مالی، برای« تشکـیل سیستم جهانی تقسیم کار» و پایه سیاست بعدی برای اسارت بشریت در چهارچوب « نظم نوین جهانی»، به خطر افتاده بود.

فاجعه تمام عیار رو در روئی دو شیوۀ سیاسی، اقتصادی و فرهنگی در مقیاس جهانی، در تقـابل دو ابرقدرت آمریکا و اتحاد شوروی، در شکل خشن «جنگ سرد» نمود پیدا کـرد.

بنابراین، سخنان ضد کمونیستی پرطمطراق«جهان آزاد» و اظهار نگرانی سالوسانه در باره «حقوق بشر»، به پوشش ایدئولوژیکی تبدیل شد و در ورای این دید نا روشن و آشفته، منافع تغییر نا پذیر غرب پنهان شده بود که، هدف آن، تضعـیف و در صورت امکان، نابود کردن شوروی و روسیه بود. این سالوسی بویژه در دوران حاضر، در زمانی که، علناً حقوق میلیونها روس و روسی زبان در جمهوریهای متحد مشترک المنافع پایمال می شود و به عنوان انسان درجه دوم محسوب می شوند، نه تنها مورد محکومیت قرار نمی گـیرد، حتی، غرب «متمدن» با سکوت خود، آنرا تشویق می کـند.

● دولت واقعی

افسوس که، تاریخ وجه شرطی را نمی پذیرد. عمر استالین، پنج – شش سالی کـفاف نکرد تا، « نوسازی ایدئولوژیک» خود را برگشت ناپذیر نموده و احیای سنن بناحق قطع شده معنوی – دولتی روسیه را به پایان رساند. هنوز جسد رهبر در آرامگاهش سرد نشده بود که، جانشینان او با یک چرخش تند، خط و مشی سیاسی قهقرائی در پیش گرفتند. همه غرب « متمدن» بگرمی از این چرخش استقبال نموده و در باره این چرخش که، محصول زحمات سیاستمداران، دیپلوماتها، سازمانهای اطلاعاتی و « آژانسهای متـنفـذ» آنهاست، سکوت کردند.

ابتدا «جنگ سرد»، زمانی که، مکانیزم مخفی ویرانگری در اتحاد شوروی به کار گرفته شد، و تا پایان فاجعه در سال ١٩٩١ را بطور شرطی به سه دوره، سه دوره متوالی گسترش خرابکاری برعلیه اتحاد شوروی، می توان تقسیم کرد:

اولین آن، بلافاصله بعد از مرگ استالین، باشعار «استالین زدائی» و «اعتدال» خروشچفی آغاز گردید. در دوره «رکود»، این پروسه ویرانگر بطور منظم ادامه یافت. در سایه کـوششهای بسیاری از دموکراتهای «نامدار» کنونی که، آن وقتها، ارتدوکسهای سازش ناپذیری بودند، ایده منسوخ دگماتیک بسته بندی و حفظ شد. فقدان شالوده جهان بینی سالم، باعث آشفـتگی بیمار گونه زمینه های ژئوپولـیتیک اتحاد شوروی هم گردید.

سال به سال ما صنایع، پتانسیل نظامی و انسانی کشور را درجستجوی سراب رهبری جهانی که، با روح سنتهای روسی بیگانه بود، صرف کردیم. اوضاع اقتصادی در داخل اتحاد شوروی بطور منظم رو به خرابی گذاشت. خلاء سیاسی، دینی و فرهنگی، زمینه های بی اندازه مساعدی را برای تزریق ارزشهای بیگانه ، وارد ساختن جهان بینی های ویرانگر و انگلهای مبتذل در شعور اجتماعی جامعه فراهم ساخت.

در چنین اوضاع عمومی بود که، «تغییر نسل» رده های بالائی کرملین شرایطی را برای مخالفین ما فراهم آورد تا، دوره دوم تخریب اتحاد شوروی ــ ساختن بنیانهای ایدئولوژیک تخریب ــ را آغاز کـنند.

ترتیب زمانی این تخریب در سالهای ١٩٨۵ــ ١٩٩٠، با «نوسازی» گارباجف آغاز شد. و آن به مکانیزمهای مشخص « فاجعه نا محسوس» نابود کـننده اتحاد شوروی در این سالها،محدود نشد. در اینجا فقط ، جهات اصلی جنگ روانی ــ تبلیغاتی برعلیه شوروی را یاد آوری می کـنم. آنها، شامل تبلیغات ضد روسی، اشاعه هـیستری ضد میهن پرستی، مجموعه به هم پیوسته یک سری تزویرهای عریان آنتی کمونیستی و راه انداختن تبلیغات جنجالی و پرهیاهو پیرامون «جاذبه های» لیبرالیسم غرب بود.

سومین و آخرین مرحله تخریب تام وتمام، مجموعا دوسال(١٩٩١–١٩٩٠) طول کشید و هدف آن، تأمین شرایط سیاسی گسست اتحاد دولتهای متحد بود. درعرصه سیاست داخلی نیز، «مبارزه با مرتجعـین» در ارگانهای رهبری حزب و دولت، فریادهای گوش خراش جدائی طلبانه در نواحی و مناطق مختلف، وجه مشخصه آن بود. با مختل ساختن حاکمیت مرکزی و سوءاستفاده از رهبری «دموکراتیک» روس به عنوان عامل محرک، حریم عمومی اقتصادی، حقوقی و فرهنگی دولت بزرگ را تخریب کردند.

پس از تجزیه اتحاد شوروی و درهم شکستن بلوک ژئوپولیتیک آسیائی ــ اروپا ئی، غـرب با خشونت خصمانه ای در راه به اسارت درآوردن روسیه تلاش می کـند. برای دستیابی به اهداف خود، هر شیوه ای ، از جمله، از شیوه های جدید غیرمتعارف اعمال فشار در جنگ با صربستان، افغانستان و عراق و از شوهای «انتخابات دموکراتیک» در گرجستان و اوکرائین استفاده می کـند.

یکی از هشدارهای مهیب استالین که، بسیاری از سبک مغزان در میان گرد و غبار «اعتدال» و «نوسازی» به فراموشی سپرده بودند، درجریان توسعه طلبی جهانی ایالات متحده آمریکا و ناتو، این مدعیان هژمونی و دیکتاتوری جهانی، به واقعیت پیوست. هنوز در سال ١٩٤٦، پس از سخنرانی مشهور و اندوهگینانه وینستون چرچیل در فولتون که، آغازی بر جنگ سرد بود، استالین گـفـت:« در حقیقت، جناب چرچیل در موضع جنگ افروزانه قرار گرفته است... چرچیل و دوستان او، بطور حیرت انگیزی، هـیتـلر و دوستانش را یادآوری می کـنند. هـیتـلر با تئوری نژادپرستی ، با اعلان اینکه، فقط انسانهای متکلم به زبان آلمانی، ملت کاملی هستند، آغاز جنگ را اعلام کرد. جناب چرچیل هم، به عنوان یک نژادپرست تمام عیار، با تکیه بر تئوری نژادپرستی، با تأکید بر شایستگی ملتهای انگلیسی زبان ، جنگ را برای تغییر سرنوشت جهان آغاز کرد.

نوشته گنادی زیوگانوف

برگردان:ا. م. شیزلی

---