اول آشنایی مون یادش بخیر یادش بخیر

انواع روش های آشنایی قبل ازدواج از سنتی تا اینترنتی

ازدواج حضرت علی(ع) و حضرت فاطمه(س) بهانه خوبی بود که دوباره به سراغ یکی از مهمترین دغدغه‌های جوانان امروز برویم، موضوعی که طرفداران پر و پا قرصی دارد! وقتی تصمیم‌مان قطعی شد هر کدام‌مان یک لیست بلندبالا از مسائل ازدواج ردیف کرده بودیم. راستش را بخواهید دنبال موضوعی بودیم که به دغدغه‌های جوان امروزی نزدیک‌تر باشد حاصل جلسات فسفرسوزان ما شد روش‌های آشنایی پیش از ازدواج. آشنایی‌هایی که قرار است مقدمه امر مهمی به نام ازدواج شوند، یعنی پله اولِ اولِ ازدواج! این که برای ازدواج کدام روش از آشنایی‌های امروز بهتر جواب می‌دهد و کدامیک معایب کمتری دارد و روی کدامیک می‌شود بیشتر حساب کرد، سئوالاتی بود که اول برای-مان ایجاد شد و بعد در گفتگو با کارشناسان مختلف در حوزه ازدواج مطرح شد. در این پرونده قرار بر این گذاشتیم بدون پیش داوری و تنها با معرفی هر یک از روش‌های آشنایی و بیان مزایا و معایب آن‌ها، شناسنامه نسبتا کاملی را در اختیار شما بگذاریم تا شما خودتان کلاه‌تان را قاضی کنید و با توجه به نظرات کارشناسان، بهترین روش را انتخاب کنید، روشی که معقول‌تر و اشتباهات کمتری خواهد داشت و البته نتیجه بهتری را به دنبال...

● آشنایی سنتی

روش آشنایی سنتی که معرف حضور همه دوستان هست! همیشه آشنایی‌های سنتی بدین گونه بوده است که مادر یا خواهر یا یکی از آشنایان نزدیک آقا پسر برای ایشان در بین بستگان، همسایه، دوستان و گاهی حتی در کوچه و خیاباندر پی دختر خوب! هستند. که باز خوب بودن از نظر آدم‌های مختلف تعریف متفاوتی دارد که خارج از بحث ماست! در شیوه سنتی هیچ آشنایی و ارتباط قبلی بین ۲ نفر وجود ندارد و آشنایی بیشتر از طریق خانواده‌ها صورت می‌گیرد. خانم دروگر کارشناس ارشد روانشناسی و مشاور خانواده در خصوص مزیت‌ها و معایب این روش آشنایی توضیحاتی داده است.

خانم دروگر/ کارشناس ارشد روان‌شناسی و مشاوره خانواده

مزایا

نظارت بزرگترها بر انتخاب جوانان و لحاظ شدن ملاک‌های اولیه مورد توافق خانواده با فرد، یکی از مهم‌ترین مزیت‌های این نوع آشنایی به حساب می‌آید.

احتمال انطباق فرهنگی با آشنایی ۲ خانواده با هم و به دست آوردن اطلاعات اولیه‌ای که برای ازدواج لازم است در این روش بسیار محسوس است.

عاطفه و هیجان فرد درگیر نمی‌شود و فرد راحت‌تر می‌تواند بر اساس ملاک‌های عقلانی تصمیم بگیرد.

معایب

ممکن است سلیقه‌های خود فرد در اولویت نباشد و بیشتر ملاک‌های خانواده مد نظر باشد.

شاید فرد عاطفه‌اش جای دیگر درگیر باشد و آن را پنهان کند. این موضوع می‌تواند مشکل‌ساز باشد.

رسم و رسوم‌هایی که در ازدواج سنتی وجود دارد ممکن است دست و پاگیر باشد و معمولا روند آشنایی کامل، طولانی‌تر است یا اتفاق نمی‌افتد.

ممکن است به لحاظ زیبایی و ظاهری بعدها مشکلاتی به‌وجود بیاید، یعنی ۲ نفر ظاهر هم را نپسندند.

● آشنایی از طریق واسطه‌ها

من یک دختر سراغ دارم که نگو و نپرس! از هر انگشتش یک هنر می‌ریزد. خانواده‌دار، خانم، نجیب و... اگر می‌خواهید شماره‌ تماس‌اش را دهم! یکی از روش‌های آشنایی برای ازدواج همین واسطه‌هایی هستند که بازار آشنایی را داغ می‌کنند. این روزها واسطه‌ها نقش پررنگ تری پیدا کرده‌اند. مخصوصا میان قشر خاصی از افراد جامعه که ترجیح می‌دهند فرد مورد اعتمادی، عروس یا دامادی را برای‌شان ردیف کند. دکتر کیمیایی و دکتر حسن‌آبادی برای ما از خوبی و بدی‌های این شیوه آشنایی می‌گوید.

دکتر حسن‌آبادی/ عضو هیئت علمی گروه روان‌شناسی دانشگاه فردوسی

مزایا

واسطه‌های سنتی معمولا با بخش واقعی زندگی ۲ فرد بیشتر ارتباط دارند. در نتیجه شناخت‌شان صرفا مبتنی بر حرف‌های خود فرد نیست.

می‌توان تا حدودی به واسطه‌های رسمی اعتماد و تکیه کرد. چون واسطه‌های رسمی از نظر اجتماعی و گاه قانونی مسئول معرفی خود هستند.

معایب

واسطه‌های رسمی به طور جدی وارد زندگی افراد نمی‌شوند و شناخت‌شان به داده‌ها و اطلاعات فرد مبتنی است. چون این فرد است که به واسطه‌های رسمی مراجعه می‌کند و در این مراجعه، ملاحظاتی را هم رعایت می‌کند و این باعث می‌شود که برخی مسائل برای واسطه رسمی مجهول بماند.

شاید یک واسطه، آشنایی‌ها را در چارچوب‌های مد نظر خودش انجام دهد. مثلا چارچوب اعتقادی و افرادی که ملزم به چنین چارچوبی نیستند، به این واسطه‌ها روی نیاورند یا اگر روی می‌آورند، نقش بازی کنند. این یک ضعف برای این واسطه‌ها تلقی می‌شود.

درخصوص واسطه‌های سنتی، نمی‌توان به طور جدی به آن‌ها اعتماد کرد و فرد معرفی کننده معمولا خود را از نظر اخلاقی مسئول عواقب می‌داند نه از نظر قانونی.

دکتر بهادرخان / استاد دانشگاه فردوسی

مزایا

در این نوع آشنایی‌ها اگر جنبه‌های علمی رعایت شود و ۲ نفر در ارتباط با یک متخصص به خودشناسی بپردازند، موثر خواهد بود و آسیبش کمتر می‌شود. مثل این‌که یک نفر می‌خواهد لباسی بخرد و می‌گوید من سایز ۴۲ می‌خواهم و فردی متخصص در این حوزه به او می‌فهماند که سایز تو ۳۸ است. تو چنین آدمی هستی.

معایب

ممکن است برخی از واسطه‌ها با این نیت که این کار خیر است و ثواب دارد به هر طریقی می‌خواهند ارتباط برقرار کنند. در خیر بودن این کار شکی نیست اما در دین نیامده که ۲ نفر با هر شرایطی را به همدیگر وصل کنید. این افراد در ارزیابی‌شان نمی‌توانند اختلالات جدی شخصیتی و روانی را تشخیص دهند. در شرایط غیر علمی عمل کردن، آسیب جدی به وجود می‌آورد.

● آشنایی دانشجویی

بهانه‌اش گرفتن جزوه شاگرد اول کلاس است. جزوه دادن‌ها و گرفتن‌ها ادامه پیدا می‌کند و... بهانه‌اش برگزاری همایش یا جلسات فرهنگی دانشگاه است. همکاری در این گروه‌ها آدم‌ها را به هم نزدیک و باب آشنایی را باز می‌کند. حضور همزمان دختران و پسران در دانشگاه بستر آشنایی‌های قبل از ازدواج را فراهم کرده است، آشنایی‌هایی که قرار است به ازدواج ختم شود. دکتر کیمیایی آشنایی در محیط دانشگاه را بررسی می‌کند.

دکتر کیمیایی / عضو هیئت علمی گروه علوم تربیتی دانشگاه فردوسی

مزایا

از قبل شناخت دورادوری از رفتار یکدیگر، ظاهر یکدیگر در کلاس، رفت و آمدها، ارتباط‌ها و... پیدا می‌کنند.

طی این برخورد ها، آرام آرام خودِ واقعی این ۲ فرد بیشتر آشکار می‌شود.

در دانشگاه‌ها درباره مولفه‌های ازدواج، آموزش‌های پیش از ازدواج، غنی سازی زندگی، مهارت‌های زندگی، کارگاه‌ها و آموزش‌هایی برای این افراد گذاشته می‌شود که در ارتقای سطح دانشجو و تصمیم‌گیری‌هایش کمک می‌کند.

کسی که چند سال در محیط دانشگاه بوده و زندگی کرده است، قاعدتا آگاهی بیشتر و نگرش‌های عمیق تر و مشخص‌تری به ازدواج پیدا می‌کند چون فرصت رشد بیشتری از نظر شخصیتی، روانی و مهارت‌های اجتماعی برای او وجود داشته است. کسی که رشد یافته‌تر و پخته‌تر است قاعدتا در ازدواج عملکرد بهتری خواهد داشت.

معایب

این نوع آشنایی مثل هر آشنایی دیگری با وجود آن‌که فرصت است می‌تواند تهدید هم محسوب شود.

این تعاملات گاهی وابستگی‌های عاطفی ایجاد می‌کند و همین وابستگی‌های عاطفی و احساسی می‌تواند برای ازدواج پیامدهای غیر منطقی به همراه داشته باشد. روابط در دانشگاه اگر به وابستگی و تصمیم احساسی منتهی بشود دیگر منطق و واقعیت‌ها کنار می‌روند. خیلی از این وابستگی‌ها هم به دلیل تغییر مقطع و وارد شدن به فضای مختلط دانشگاه «جوگیری عاطفی» است.

محیط دانشگاه و آموزش‌ها و در نتیجه رشدی که به واسطه دانشگاه برای افراد فراهم می‌شود، ممکن است انتظارات و نگرش‌های کمال گرایانه به ازدواج در آن‌ها ایجاد کند و در نتیجه ازدواج با دشواری‌هایی روبه‌رو خواهد شد.

گاهی ممکن است این تعاملات اگر به نتیجه مثبتی یعنی ازدواج منجر نشود، باعث سرخوردگی دختر و پسر شود. این سرخوردگی‌ها نگرش بدبینانه‌ای نسبت به ازدواج در این ۲ فرد ایجاد می‌کند که ممکن است به تصمیمات بعدی لطمه وارد کند.

اگر بین ۲ نفر در دانشگاه قصد و نیتی برای ازدواج شرعی و عرفی پیش بیاید و سایر دانشجویان هم مطلع شوند، ممکن است گاهی حرف و حدیث‌ها، سنگ‌اندازی‌ها، حسادت‌ها و پیغام‌هایی را در پی داشته باشد که فضای سالم و علمی به فضایی ناسالم تبدیل شود و مشکلاتی برای افراد به وجود آورد.

● آشنایی خیابانی

اسمش رویش است یعنی همین طور اتفاقی و یک‌هو یعنی توی خیابان با یک نفر آشنا شوی. بعد به این نتیجه برسی که این فرد همان همسر رویاهایت است! توی خیابان که می‌گویم مثل ایستادن در صف نانوایی، ایستادن در ایستگاه مترو، دم در کتابفروشی یا حتی در حین عبور از چراغ قرمز! بالاخره آشنایی خیابانی ممکن است در موقعیت‌های مختلف باشد که آن وقت آدم با یک نظر عاشق شود! دروگر کارشناس ارشد روانشناسی و مشاور خانواده وجوه مثبت و منفی این روش را بیان می‌کنند.

خانم دروگر

مزایا

تنها مزیتی که آشنایی خیابانی می‌تواند داشته باشد این است که ۲ نفر از همان اول با ظاهر و تیپ و قیافه هم کاملا آشنا می‌شوند.

معایب

به خاطر نداشتن اطلاعات اولیه از منبع موثق و انتخاب بر اساس ملاک‌های ظاهری احتمال فریب و نیرنگ زیاد است.

فرد به راحتی نمی‌تواند به آگاهی‌هایی که درباره فرد مقابلش به دست آورده اعتماد کند.

ایجاد دلبستگی‌های احتمالی قبل از هر نوع شناخت عقلانی و منطقی، تصمیم‌گیری فرد را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد.

● آشنایی مجازی

دنیای مجازی دنیای ارتباطات جدید و سریع است. ارتباطاتی که پایشان به زندگی خصوصی ما هم باز شده و راه و روشی شده است برای آشنایی‌های پیش از ازدواج. وجود چت روم و شبکه‌های اجتماعی و حضور فعال جوانان در این دنیا، شیوه جدیدی از آشنایی‌ها را ایجاد کرده است به طوری که بعضی‌ها با همین روش پای سفره عقد می‌نشینند. دکتر حسن‌آبادی این روش آشنایی را در گفت‌وگو با جیم بررسی کرده است.

دکتر حسن‌آبادی

مزایا

یکی از برجسته‌ترین جنبه‌های مثبت این نوع آشنایی این است که ۲ طرف، می‌توانند بدون نگرانی از محدودیت‌های اجتماعی راحت‌تر حرف‌های‌شان را بزنند. در واقع ما وقتی مواجهه رو در ور با کسی داریم، ممکن است واکنش‌های طرف مقابل، بر نحوه صحبت کردن ما تاثیر بگذارد. اما در ارتباط‌های مجازی، چون رو در رو نیست و در واقع ما داریم با یک دستگاهی صحبت می‌کنیم که هیچ واکنشی نشان نمی‌دهد، راحت می‌توانیم واقعیت‌ها را به زبان بیاوریم.

از نظر اجتماعی وقتی ۲ فرد می‌خواهند در دنیای واقعی و غیر مجازی همدیگر را ببینند و با هم حرف بزنند، فشار اجتماعی خاصی را تحمل می‌کنند. نگرانند که کسی آن‌ها را با هم ببیند و در موردشان قضاوت کند و... اما در ارتباط‌های مجازی، این جنس نگرانی‌ها وجود ندارد و استرس‌های اجتماعی کمتر است.

در آشنایی مجازی شما از برخی رفتار‌ها می‌توانید بعضی از وی‍ژگی‌های فرد را پیش بینی کنید: مثلا اگر فرد اصرار زیادی به باقی ماندن ارتباط در چارچوب مجازی دارد، این موضوع علاوه بر این‌که می‌تواند نشانه فریبکاری طرف مقابل باشد، صرفا سرنخی برای نشانه ضعف او در برقراری ارتباط‌های اجتماعی و عدم اعتماد به نفس هم تلقی می‌شود. یا این‌که شما می‌توانید با حاضر پاسخی‌ها و پاسخ‌های خوب فرد، گذاشتن آیکون‌های متناسب با احساس و... هوش اجتماعی فرد را هم تا حدی بسنجید.

معایب

وقتی آشنایی رو در رو نباشد، ما بخشی از اطلاعات را از دست می‌دهیم. از جمله ظاهر فرد، این‌که واقعا ما با خود فرد در حال صحبتیم یا خیر و احساسات فرد که نمی‌توان آن‌ها را از طریق تایپ منتقل کرد و...

در آشنایی لازم است شما فرد را در فضا‌های مختلفی ببینید. مثلا در منزل، در رستوران و سایر موقعیت‌های اجتماعی. چون هر فرد در موقعیت‌های متفاوت رفتارهای متفاوتی را هم بروز می‌دهد و در نتیجه شناخت بیشتری به وجود می‌آید. اما فضای مجازی یک موقعیت واحد است و شما نمی‌توانید جنبه‌های دیگری از رفتار فرد را مشاهده کنید و شناخت‌تان محدود است.

در دنیای مجازی نسبت به آشنایی رو در رو، بیشتر احتمال دارد که فرد به شما اطلاعات غیر واقعی بدهد. در ارتباط واقعی شما اطلاعاتی از ظاهر فرد، شیوه‌های ارتباط اجتماعی و حتی خانواده‌اش دارید که این در ارتباط مجازی کم‌تر اتفاق می‌افتد.

در این نوع ارتباط، تعهد به استمرار ارتباط کمتر است و ممکن است یکی از ۲ طرف هر لحظه به ارتباط پایان بدهد و شما هم دسترسی چندانی به او نخواهید داشت.

دکتر بهادرخان

معایب

در این نوع رابطه یک نوع دلبستگی و رابطه عاطفی خاصی به وجود می‌آید اما امکان شناخت کامل و همه جانبه وجود ندارد و بعد که فرصت شناخت در فضای واقعی به وجود می‌آید این دلبستگی ایجاد شده مانع تصمیم‌گیری و ارزیابی درست است.

سایت‌هایی که در حوزه آشنایی‌های پیش از ازدواج و با عنوان سایت‌های همسریابی مشغول به فعالیت هستند، معمولا شرایط صحیحی را به وجود نمی‌آورند و بعضا نیت افراد موسس این سایت‌ها سر کیسه کردن افراد است تا ایجاد آشنایی سالم و خدمت‌رسانی.

در ارتباط‌ها و آشنایی‌های صحیح فرد ابتدا باید به خودشناسی مشغول شود اما در این نوع آشنایی‌ها فرد عملا از همان ابتدا به شناخت فرد مقابل می‌پردازد.

نویسنده: وجیهه محمدپور مقدم

عاطفه ذبیحی

حمیده زمانی