مهم ترین علت ناباروری در زنان

بیماری‌هایی که از طریق روابط زناشویی منتقل می‌شوند، بیماری‌های آمیزشی نام دارند...

بیماری آمیزشی می‌تواند از طریق تمام روش‌های رابطه زناشویی منتقل شود. می‌توان به ۲ روش از سرایت بیماری‌های آمیزشی پیشگیری کرد: پیشگیری اولیه با آموزش و پیشگیری ثانویه از طریق تشخیص به موقع و درمان مناسب شخص مبتلا که باعث می‌شود از گسترش این بیماری‌ها در جامعه جلوگیری شود. عامل اصلی انتقال بیماری‌های آمیزشی در جامعه خانم‌ها هستند، چون اگر یک خانم در مواجهه با یک بیماری آمیزشی قرار گیرد، احتمال ابتلای او، بیشتر از مردان خواهد بود و چون معمولا این بیماری‌ها بدون علامت هستند، در نتیجه به دنبال درمان نمی‌روند و بیماری در جامعه منتقل می‌‌شود. عوارض بیماری‌های آمیزشی در خانم‌ها، عفونت لگنی و به دنبال آن بارداری خارج رحمی یا ناباروری است. متاسفانه با درمان بیماری آمیزشی قدرت باروری زن دوباره ایجاد نمی‌شود.

بیماری‌های آمیزشی را به دو دسته بزرگ «قابل‌درمان» و «غیرقابل‌درمان» تقسیم می‌کنند. طبق آمار سازمان بهداشت جهانی، سالیانه ۳۳۳ میلیون مورد جدید ابتلا به بیماری آمیزشی قابل‌درمان (سیفیلیس، سوزاک، کلامیدیا و تریکومونا) در جهان اتفاق می‌افتد. از هر ۲۰ جوان، یک نفر در سال به بیماری‌های آمیزشی قابل‌درمان مبتلا می‌شود (در این آمار بیماری‌های آمیزشی ویروسی مثل ایدز در نظر گرفته نشده‌اند). بیماری‌های آمیزشی در کشورهای در حال توسعه، جزو ۵ بیماری اول جامعه هستند. این بیماری‌ها مهم‌ترین علت قابل‌پیشگیری ناباروری به‌خصوص در زنان هستند. سه دهه قبل، شایع‌ترین بیماری آمیزشی، «سوزاک» بود، دو دهه قبل «عفونت با کلامیدیا» و درحال‌حاضر عفونت با دو نوع ویروس «پاپیلوم انسانی» و «ویروس هرپس» (تبخال تناسلی). این آمارها مربوط به کل دنیا هستند و در بعضی از نقاط جهان شایع‌ترین نوع بیماری آمیزشی متفاوت است و ممکن است هنوز سوزاک یا بیماری دیگری باشد. از وجود بررسی‌های آماری دقیق و معتبر در کشورمان اطلاعی ندارم.

● پیشگیری

بهترین روش پیشگیری بیماری‌های آمیزشی، اجتناب از تماس جنسی با فرد آلوده و تمام مایعات طبیعی بدن وی مثل بزاق دهان است. استفاده صحیح از کاندوم خطر ابتلا را تا حد زیادی کاهش می‌دهد. در صورت لزوم می‌توان برای تشخیص ابتلای فرد به بیماری آمیزشی، از تست‌های آزمایشگاهی استفاده کرد. باید توجه داشت که بسیاری از عفونت‌ها بلافاصله پس از ابتلا، قابل‌تشخیص نیستند، بنابراین باید مدتی اجازه داد تا تست مربوطه مثبت شود. گاهی بعضی از بیماری‌های آمیزشی مثل ویروس پاپیلوم انسانی را نمی‌توان حتی با آزمایش‌های دقیق نیز تشخیص داد. یکی دیگر از روش‌های پیشگیری، واکسن است. بعضی از بیماری‌های آمیزشی ویروسی مثل هپاتیت، تبخال تناسلی و تعدادی از گونه‌های ویروس پاپیلوم انسانی واکسن موثر دارند. بعضی بیماری‌های مقاربتی باعث ایجاد زخم در ناحیه تناسلی می‌شوند. خطر ابتلا به ایدز در این افراد ۱۰ برابر افراد عادی است بنابراین هرگونه زخم، بریدگی یا حتی خراش جلدی خطر ابتلا به بیماری‌های آمیزشی را به‌شدت افزایش می‌دهد.

● کاندوم برای پیشگیری

در اینکه کاندوم در پیشگیری از عفونت‌های آمیزشی موثر است، هیچ شکی وجود ندارد، ولی اگر استفاده از آن به‌صورت صحیح نباشد، از قدرت پیشگیری کنندگی آن به مقدار زیادی کاسته می‌شود زیرا کاندوم فقط برخی از نواحی را می‌پوشاند. اگر ناحیه‌ای از پوست بدن خراش داشته باشد (مثل دست)، عفونت به‌ویژه ویروس ایدز به راحتی می‌تواند وارد بدن شود. بهتر است از کاندوم‌های با جنس لاتکس استفاده و هنگام استفاده از کاندوم، نکات زیر را رعایت کرد:

۱) عده‌ای ۲-۱ سانتی‌متر از کاندوم را در ناحیه نوک آلت آزاد می‌گذارند تا مایع منی در آن جمع شود. این‌کار به هیچ وجه صحیح نیست و از قدرت پیشگیری‌کننده کاندوم کاسته می‌شود.

۲) کاندوم نباید شل باشد.

۳) برخی افراد کاندوم را پس از یک بار مصرف برمی‌گردانند تا دوباره از آن استفاده ‌کنند. این کار را هرگز انجام ندهید.

۴) کاندوم‌هایی که جنس آنها لاتکس یا پلی اورتان نیست، از ایدز پیشگیری نمی‌کنند.

۵) با کاندوم‌های لاتکس نباید از مواد روان‌کننده با نرم‌کننده روغنی استفاده کرد. چون کاندوم را قابل‌نفوذ می‌کنند.

۶) کاندوم‌هایی که در آنها از مواد طعم‌دهنده استفاده می‌شود، باعث رشد قارچ می‌شوند.

باید در نظر بگیرید که کاندوم پس از استفاده، به یک ماده بسیار آلوده‌کننده تبدیل می‌شود، بنابراین آن را باید دور بیندازید و از بین ببرید. کارگری که مشغول جمع آوری زباله است، ممکن است از راه تماس با کاندوم آلوده گرفتار بیماری آمیزشی شود. ماده‌ای به نام «نانوکسینول» به‌صورت ژل یا کرم به عنوان ماده پیشگیری‌کننده از عفونت‌های آمیزشی تبلیغ می‌‌شود و در بازار ایران نیز موجود است. این ماده نه تنها از بیماری‌های آمیزشی جلوگیری نمی‌کند، بلکه استفاده از آن خطر ابتلا به ایدز را در زنان افزایش می‌دهد.

● راهکارهای پیشنهادی سازمان جهانی بهداشت

سازمان بهداشت جهانی، راهکارهایی برای پیشگیری از بیماری‌های آمیزشی در اختیار دولت‌ها قرار داده است. این راهکارها عبارتند از:

- آگاهی دادن به مردم در مورد رفتارهای جنسی پرخطر

- دسترسی عمومی به کاندوم‌های با کیفیت خوب و قیمت مناسب

- تشویق افراد مبتلا به بیماری‌های آمیزشی برای مراجعه سریع به پزشک همراه همسرشان

- گنجاندن درمان بیماری‌های آمیزشی در اصول بهداشتی پایه کشور

- ایجاد سرویس اختصاصی برای افرادی‌ که رفتارهای جنسی پر خطر دارند مثل زنان خیابانی، معتادان به موادمخدر و زندانی‌ها

- فراهم کردن امکان درمان صحیح و موثر زوجین و آموزش به آنها

- غربالگری بیمارانی که بیماری‌شان از نظر بالینی بدون علامت است (مثل سیفیلیس و کلامیدیا)

- فراهم کردن امکان مشاوره و آزمایش اختیاری برای ایدز

- پیشگیری و مراقبت از سیفیلیس و التهاب ملتحمه نوزادان

- مشارکت تمام منابع شامل بخش خصوصی و جامعه در پیشگیری و مراقبت از بیماری‌های آمیزشی