صنعت ماشین­سازی ایران و نقش حمایتی دولت از آن

در حال حاضر دستگاه­های تولید شده در داخل كشور از كیفیت قابل قبول و امتیاز پایین بودن قیمت نسبت به رقبای اروپایی خود برخوردارند به عنوان مثال دستگاه­هایی مانند قیچی, فرز, نورد و غیره با كیفیت مناسب در ایران تولید می­شوند و نیازی به وارد كردن آنها نداریم

امروز حمایت از شركت­های كوچك و متوسط، به یكی از ضروریات توسعه مبدل گشته است و اكثر كشورهای در حال توسعه چنین سیاست­هایی را دنبال می­كنند. ماشین­سازی یك صنعت اشتغال­زا است، یعنی هم در مرحله ساخت، هم در مرحله استفاده و هم در مرحله تعمیر و نگهداری پتانسیل اشتغال­زایی زیادی دارد، بررسی آمارها نشان می­دهد تعداد زیادی از شركت­های كوچك و متوسط در كشور در زمینه ماشین­سازی فعال هستند. لذا حمایت از این صنعت می­تواند بسیار مفید واقع شود دیدگاه­های آقای گل­محمدی مدیرعامل شركت ماشین­سازی گل­محمدی در ارتباط با نقش دولت در حمایت از صنعت ماشین­سازی و نحوه حمایت دولت از آن، در زیر آورده شده است:

● وضعیت بازار ماشین­سازی در ایران و مقایسه آن با رقبای خارجی

در حال حاضر تقاضای بازار داخلی این صنعت بسیار بالا است، به گونه­ای كه سازندگان با چند برابر تولید فعلی نیز پاسخگوی بازار داخلی نیستند. در مجموع این بازار پتانسیل بالایی جهت سرمایه­گذاری بخش خصوصی و دولتی دارد. به عنوان مثال تمامی صنایعی كه با دستگاه فرز سر وكار دارند، حداقل باید یك قیچی و یك نورد در اختیار داشته باشند. همچنین قطعات بسیاری از دستگاه­های ماشین­­كاری فعال در ایران دیگر تولید نمی­شوند و از رده خارج شده­اند. بنابراین چاره­ای جز ساخت آنها در ایران نداریم.

در حال حاضر دستگاه­های تولید شده در داخل كشور از كیفیت قابل قبول و امتیاز پایین بودن قیمت نسبت به رقبای اروپایی خود برخوردارند. به عنوان مثال دستگاه­هایی مانند قیچی، فرز، نورد و غیره با كیفیت مناسب در ایران تولید می­شوند و نیازی به وارد كردن آنها نداریم.

نكته حائز اهمیت در این میان ورود رقبای قدرتمند به این عرصه است در حال حاضر كشور چین با توسعه بازار ماشین­سازی خود وارد بازارهای منطقه شده است، همچنین تایوان هم محصولاتی با كیفیت بالا را وارد بازار كرده است. كشور تركیه نیز درحال توسعه صنعت ماشین­سازی خود است. جالب اینجاست كه قیمت­های آنها هم به مراتب كمتر است. به عنوان مثال در نمایشگاه ماشین­آلات، دستگاهی كه ما ارائه كرده بودیم، ۷ میلیون قیمت داشت در حالی كه نمونهٔ تركیه­ای آن ۳ میلیون بیشتر نبود. ۵ سال پیش تمام قیچی­ها خم­ها از ایران به دوبی می­رفت و پخش می­شد، ولی الان بازار با نمونه­های پیشرفته­تر و ارزانتر تایوانی پر شده است.

● نقش حمایتی وزارت صنایع از شركت­های ماشین­سازی كوچك و متوسط

۱) ادغام شركت­های كوچك

وزارت صنایع می­تواند با ادغام كارگاه­های كوچك و ایجاد كارخانه­ای بزرگ مانند ایران خودرو تأثیر زیادی در جهت­دهی به این صنعت و بالا بردن قدرت رقابتی آن در منطقه داشته باشد. با ایجاد یك كارخانه بزرگ برای صنعت ماشین­سازی می­توان تمامی دستگاه­های نورد، فرز، پرس و مانند آن را در داخل با كیفیت قابل قبول تولید كرد. با این سیاست قادر خواهیم بود با كاهش قیمت­ها شرایط را برای صادارت مهیا كنیم. كیفیت محصولات می­تواند حداقل از چین بهتر باشد الان ما را بیشتر از چین قبول دارند، سابقه ما از چین و روسیه كه تازه وارد هستند، بیشتر است.

خود من راضیم كارگاهم را به خاطر پیشرفت كشور جمع كنم و به كارگا­ه­های بزرگ بروم، ولی در نهایت بتوانیم ماشین ارزان و با كیفیت تولید كرده و صادر كنیم.

۲) فعال كردن متولیان صنعت ماشین­سازی

یكی از متولیان صنعت ماشین­سازی اتحادیه ماشین­سازی است، در اتحادیه كسانی عضو هستند كه كارت صنایع ندارند و اتحادیه با شركت­هایی كه كارت صنایع دارند، كاری ندارد. در حال حاضر فعالیت اتحادیه خریداری دستگاه­ها از ماشین­سازی­ها و صادركردن آنها و یا واردات ماشین­آلات است. اما اتحادیه می­تواند نقش محوری­تری در حمایت از ماشین­سازها داشته باشد. به عنوان مثال اتحادیه می­تواند با برگزاری دوره­های آموزشی، ماشین­سازها را با تكنولوژی روز آشنا سازد و باعث رشد علمی و در نهایت پیشرفت این صنعت گردد.

راهكار پیشنهادی دیگر این است كه اتحادیه امكاناتی را جهت ارائه مشاوره­های فنی به شركت­های ماشین­ساز فراهم كند. ایجاد یك مركز اطلاعاتی قدرتمند توسط اتحادیه می­تواند بسیاری از مشكلات ماشین­سازان را حل نماید و باعث پرهیز از دوباره كاری شود. به عنوان مثال ما یك ماشین ساختیم، كاركرد آن هم مطلوب بود، ولی اگر با اتحادیه مشاوره كردیم، سریع­تر این كار انجام می­شد و یا فلان قطعه قدیمی را در ساخت آن بكار نمی­بردیم.

۳) حمایت مالی

مشكل مالی، یكی از مهمترین مشكلات شركت­های كوچك ماشین­سازی است. در این زمینه باید تمهیدات لازم برای اعطای وام­ها به طور سریع از طرف بانك­ها در نظر گرفته شود.

در كل صنعت ماشین­سازی می­تواند اشتغال­زایی زیادی در زمینه ساخت، استفاده و تعمیر و نگهداری ایجاد كند. بنابراین لازم است، مسوولان با برنامه­ریزی و اقدامات حمایتی، شرایط مناسب را برای پیشرفت این صنعت فراهم كنند.