قرآن عین رحمت است

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله وَ ما أَرْسَلْناکَ إِلاَّ رَحْمَةً لِلْعالَمِینَ انبیا ۱۰۷ و ما تو را جز رحمتی برای جهانیان نفرستادیم حکومت بندگان صالح بر زمین تبلور لطف و رحمتی است که در سایه رسالت بدست می آید و هر آنچه از رحمت نبوی صلی ا علیه و آله که در دنیا و آخرت نصیب افراد می شود, پرتوی از رحمت الهی است

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله -وَ ما أَرْسَلْناکَ إِلاَّ رَحْمَةً لِلْعالَمِینَ (انبیا ۱۰۷)و ما تو را جز رحمتی برای جهانیان نفرستادیم.حکومت بندگان صالح بر زمین تبلور لطف و رحمتی است که در سایه رسالت بدست می‏آید و هر آنچه از رحمت نبوی صلی ا...علیه و آله که در دنیا و آخرت نصیب افراد می ‏شود، پرتوی از رحمت الهی است. با یک نگاه کلی می‌توان نتیجه گرفت که همه‏ احکام و دستوراتی که پیامبر اسلام(ص) آورده حتّی جهاد، حدود و قصاص و سایر کیفرها و قوانین جزایی، برای جامعه‏ بشری رحمت است. خداوند، «رب العالمین» و رسولش «رحمه للعالمین» است، یعنی تربیت واقعی در سایه هدایت انبیا امکان پذیر است. پیامبر اسلام صلی ا...علیه و آله برای همه‏ انسان‏ها، در همه‏ اعصار و تمامی مکان‏ها رحمت است و نیازی به پیامبر دیگری نیست. حتی ایشان برای ملائکه مقرب الهی نیز رحمت است.در حدیثی می‏خوانیم که جبرئیل به پیامبر صلی ا... علیه و آله اظهار داشت که رحمت تو مرا نیز شامل شد. در واقع عموم مردم دنیا اعم از مسلمان و کافر همه مرهون رحمت او هستند، چرا که نشر آئینی را به عهده گرفت که سبب نجات همگان است، حال اگر گروهی از آن استفاده کردند و گروهی نکردند این مربوط به خودشان است و تاثیری بر عمومی بودن رحمت نمی ‏گذارد.

به هر حال در دنیای امروز که فساد و تباهی و ظلم و بیدادگری از در و دیوار آن می‏بارد، آتش جنگ‌ها در هر سو شعله‏ور است و چنگال زورمندان بیدادگر حلقوم مستضعفان مظلوم را می‏فشارد، در دنیایی که جهل و فساد اخلاق و خیانت و ظلم و استبداد و تبعیض هزار گونه نابسامانی آفریده، آری در چنین جهانی مفهوم رحمه للعالمین بودن پیامبر(ص) از هر زمانی آشکارتر است، چه رحمتی از این بالاتر که برنامه‏ای آورده که عمل به آن نقطه پایانی است بر همه این ناکامی‌ها و بدبختی‌ها و سیه‏روزی‌ها، آری او و دستوراتش، برنامه و اخلاقش همه رحمت است؛ رحمتی برای همگان و تداوم این رحمت سرانجامش حکومت صالحان با ایمان بر تمام معموره زمین خواهد بود.

● قرآن

هذا بَصائِرُ لِلنَّاسِ وَ هُدیً وَ رَحْمَةٌ لِقَوْمٍ یُوقِنُونَ (جاثیه ۲۰)این (کتاب) برای مردم، وسیله‏ بصیرت و هدایت و برای اهل یقین، مایه‏ رحمت است.در اینجا سه موضوع در آیه مطرح شده: بصائر، هدایت و رحمت که به ترتیب علت و معلول یکدیگرند، آیات روشنگر و شریعت بینا کننده انسان را به سوی هدایت می‏برد و هدایت نیز مایه رحمت پروردگار است.جالب اینکه بصائر را برای عموم مردم ذکر می‏کند، اما هدایت و رحمت را مخصوص کسانی که اهل یقینند و باید چنین باشد زیرا آیات قرآن مخصوص قوم و گروهی نیست، بلکه تمام انسان‌ها که در مفهوم الناس جمعند در آن شریکند، بی‏هیچگونه محدودیتی از نظر زمان و مکان. به هر حال اینکه می‏گوید: قرآن عین بصیرت و عین هدایت و رحمت است تعبیر زیبایی است که از عظمت و تاثیر و عمق این کتاب آسمانی حکایت می‏کند برای آنها که رهرو راهند و جست‌وجوگر حقند.

● تورات

أَ فَمَنْ کانَ عَلی‏ بَیِّنَةٍ مِنْ رَبِّهِ وَ یَتْلُوهُ شاهِدٌ مِنْهُ وَ مِنْ قَبْلِهِ کِتابُ مُوسی‏ إِماماً وَ رَحْمَةً أُولئِکَ یُومِنُونَ بِهِ وَ مَنْ یَکْفُرْ بِهِ مِنَ الْأَحْزابِ فَالنَّارُ مَوْعِدُهُ فَلا تَکُ فِی مِرْیَةٍ مِنْهُ إِنَّهُ الْحَقُّ مِنْ رَبِّکَ وَ لکِنَّ أَکْثَرَ النَّاسِ لا یُومِنُونَ (هود ۱۷)آیا آن کس که (همچون پیامبر اسلام) دلیل روشنی (مثل قرآن) از طرف پروردگارش دارد و به‌دنبال شاهدی از اوست و پیش از او (نیز) کتاب موسی‏ (که) رهبر و رحمت بوده است (بر آمدن او بشارت داده، مانند کسی است که این خصوصیات را نداشته باشد؟)، آنان (کسانی که حق‏جو هستند) به او ایمان می‏آورند و هر کس از احزاب (و گروه‏های مختلف) که به او کافر شود، وعده‌گاهش آتش است. پس، از آن در تردید مباش (که) قطعاً آن (وحی، کلامِ) حقی است (که) از پروردگارت (نازل شده)، اگر چه اکثر مردم ایمان نیاورند.از تدبر در آیه می‌توان نتیجه گرفت که کتب آسمانی و قوانین الهی، راه هدایت و وسیله‏ رحمت برای مردم هستند و البته امامت و رحمت باید در کنار هم باشند. اما نکته مورد توجه این است که چرا تنها اشاره به تورات شده؟همانگونه که گفتیم یکی از دلایل حقانیت پیامبر (صلی الله علیه و آله) در آیه فوق کتب پیشین ذکر شده، ولی تنها از کتاب موسی ذکری به میان آمده، در حالی که می‏دانیم بشارات ظهور پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله) در انجیل نیز هست.این موضوع ممکن است به خاطر آن باشد که در محیط نزول قرآن و ظهور اسلام یعنی مکه و مدینه بیشتر افکار یهود - از میان اهل کتاب- منتشر بوده است و مسیحیان در نقاط نسبتا دورتری زندگی داشتند، مانند یمن، شامات و نجران که در کوهستان‌های شمالی یمن در فاصله ۱۰منزلی صنعاء واقع شده است یا به‌خاطر اینکه ذکر اوصاف پیامبر (صلی الله علیه و آله) در تورات به‌طور جامع‌تر و وسیع‌تری آمده است.

به‌ هر حال تعبیر به امام در مورد تورات ممکن است به‌خاطر این باشد که احکام شریعت موسی (علیه‌السلام) به‌طور کامل در آن بوده و حتی مسیحیان بسیاری از تعلیمات خود را از تورات می‏گیرند.

● شب و روز

وَ مِنْ رَحْمَتِهِ جَعَلَ لَکُمُ اللَّیْلَ وَ النَّهارَ لِتَسْکُنُوا فِیهِ وَ لِتَبْتَغُوا مِنْ فَضْلِهِ وَ لَعَلَّکُمْ تَشْکُرُونَ (قصص ۷۳)و از رحمت اوست که برای شما شب و روز را قرار داد تا در آن آرامش یابید و از فضل او (روزی خود را) بجویید و باشد که شکر گزارید.این آیه سخن از بخش عظیمی از مواهب الهی می‏گوید که هم دلیلی است بر مساله توحید و نفی شرک و هم نمونه‏ای است از نعمتهای خداوند که به خاطر آن شایسته حمد و ستایش است؛ ستایشی که گواهی است بر مختار بودن او در نظام آفرینش و تدبیر این جهان.از رحمت الهی است که برای ما شب و روز قرار داد، تا از یک سو در آن آرامش پیدا کنیم و از سوی دیگر برای تامین زندگی و بهره‏گیری از فضل خداوند تلاش کنیم و شاید شکر نعمت او را بجا آوریم.آری گستردگی دامنه رحمت خدا ایجاب می‏کند که تمام وسایل حیات ما را تامین کند، ما از یک سو نیاز به کار و کوشش و حرکت داریم که بدون‏ روشنایی روز ممکن نیست و از سوی دیگر نیاز به استراحت و آرامش که بدون تاریکی شب کامل نمی‏شود.امروز از نظر علمی ثابت شده است که در برابر نور تمام دستگاه‌های بدن انسان فعال و سرزنده می‏شوند: گردش خون، دستگاه تنفس، حرکت قلب و سایر دستگاه‌ها و اگر نور بیش از اندازه بتابد، سلول‌ها خسته می‏شوند و نشاط جای خود را به فرسودگی می‏دهد و بر عکس، دستگاه‌های بدن در تاریکی شب در آرامش و آسایش عمیقی فرو می‏روند و در سایه آن تجدید قوا و نشاط می ‏کنند.

آمنه اسفندیاری