بهاری شدن زمستان در «دنیای پویا»

گزارشی از پشت صحنه مجموعه کودکانه جدید شبکه پویا

برای تهیه گزارش، از مجموعه ترکیبی برای کودکان، خود را به فرهنگسرای اشراق، محل تصویربرداری قسمتی از کار می‌رسانم. از آنجا که این برنامه قرار است برای ایام نوروز به پخش برسد عوامل برنامه با تمهیداتی سعی می‌کنند فضا را بهاری جلوه دهند. یکی از بچه‌های گروه طبق نظر کارگردان، شکوفه‌های کاغذی را روی شاخه‌های خشک می‌چسباند و دیگری شاخه‌های سبزرنگ شمشاد را روی شاخه‌های خشک درختچه‌های محوطه قرار می‌دهد. قرار است سکانس یک از یازدهمین قسمت تصویربرداری شود. ماکت عروسکی کوچک روی تنه یک درخت قرار می‌گیرد و دو بازیگر آماده اجرای نقش می‌شوند:

- دایی، الان می‌افته و کار دستمون می‌ده‌ها.

- نه، بچه نباید بترسه. باید فعال و زرنگ باشه.

- اینقدر تشویقش نکن دایی. می‌افته و دست و پاش می‌شکنه.

- نه منم که بچه بودم همین‌جوری بودم. از درخت می‌رفتم بالا.

- آی کمک کمک. دایی جان بیا. الان می‌افتم...

● هدیه‌ای برای بچه‌ها

با پایان یافتن این قسمت فرصت مناسبی پیش می‌آ‌ید تا با احمد کلانتری، تهیه‌کننده مجموعه صحبت کنم. کلانتری کارشناس مدیریت صنعتی است و ساخت برنامه‌هایی مانند «توپ طلایی»، «شب‌های آسمانی» و «نخستین سلام» را در کارنامه‌اش دارد. او همکاریش را با مرکز صبا از سال ۸۷ شروع کرده و دو سال قبل نیز مجموعه «با ما کاش باشی» را برای این مرکز ساخته است. وی در مورد طرح اولیه کار می‌گوید: شبکه پویا از همان روزهای ابتدایی شروع به کار، با استقبال شدیدی از سوی مخاطبان روبه‌رو شد و همین موضوع سبب شد تا پس از یک هفته پخش آزمایشی به صورت رسمی افتتاح شود. اساس طرح این مجموعه که ۲۶ قسمت ۶۰ دقیقه‌ای است بر مبنای سفارش صبا بود.

دکتر ساری، ریاست مرکز صبا و شبکه پویا نیز علاقه‌مند بودند مجموعه‌ای ساخته شود که در خدمت انیمیشن باشد و کار‌های صبا را بیشتر و بهتر معرفی کرده و خودش نیز فضای متنوعی ایجاد کند. با توجه به این که شبکه پویا به سوی بیست و چهار ساعته شدن می‌رود، لذا برای پر کردن آنتن به صورت بهینه خوراک زیاد و مناسب می‌طلبد و صرفا نمی‌توان از انیمیشن استفاده کرد. او درباره انتخاب نام مجموعه می‌گوید: «دنیای پویا» درواقع نامی دو پهلوست. پویا هم نام شخصیت اصلی کار است که یک عروسک است و هم نام شبکه پویاست و برگرفته از واژه پویانمایی (انیمیشن). پویا، نماد شبکه پویا و هدیه‌ای به بچه‌هاست. این تهیه‌کننده درباره داستان اثر می‌گوید: در این مجموعه دو شخصیت رئال داریم که دایی و خواهرزاده هستند و عروسکی وارد زندگی آنها می‌شود که از دنیای دیگری شاید هم از سیاره دیگری آمده و این دو نفر شروع به آموزش او می‌کنند تا به یک زبان مشترک برسند. سعی می‌شود در این کار نکات آموزشی به صورت غیرمستقیم به بچه‌ها گفته شود. البته در خلال کار انیمیشن‌های صبا نیز پخش می‌شود. کلانتری درباره تیتراژ این مجموعه می‌گوید: موسیقی تیتراژ و متن این کار شاد و فانتزی در نظر گرفته شده و در هر قسمت یک کلیپ با موضوعی خاص به پخش می‌رسد همچنین وله‌های مختلف و کوتاه همراه با پیام‌های آموزشی فواصل کار را پر خواهند کرد. وی صحبت‌هایش را چنین به پایان می‌رساند: من در زمینه کودکان بسیار مطالعه می‌کنم و می‌‌کوشم برنامه‌های کودک خارجی و داخلی را رصد کنم. خودم به کارتن خیلی علاقه دارم و هنوز دیدن پلنگ صورتی برایم خوشایند است. به بازخورد مثبت این کار خوشبین هستم و می‌کوشم حق مطلب را برای بچه‌های خوب کشورمان ادا کنم. معتقدم کار برای کودکان ارزشمند است و همیشه باقی می‌ماند. امیدوارم دنیای پویا مورد توجه مخاطبانش قرار گیرد.

● نورمن ویزدم وطنی

فرزاد حاتمیان از بازیگران این مجموعه است. سال‌ها در زمینه تئاتر فعالیت کرده است. او سال ۷۸ با بازی در یک مجموعه طنز نوروزی وارد تلویزیون شد و در مجموعه‌هایی چون «نقطه سر خط»، «عید امسال» و «کتابفروشی هدهد» ایفای نقش کرد. حاتمیان درباره انتخاب خود برای کار در این مجموعه و همچنین نقشش می‌گوید: نوروز ۹۱ در مجموعه نامه‌های بالدار بازی داشتم و آنجا با آقای فیضی آشنا شدم. از آنجا که سابقه کارهای طنز داشتم و برای کودک نیز در تئاتر و تلویزیون کار کرده بودم توسط کارگردان به این مجموعه دعوت شدم. من به مقوله طنز بسیار علاقه‌مندم و با همه چیز شوخی می‌کنم و اصلا زندگیم بر پایه طنز است. فیلم‌های طنز زیاد می‌بینم و به آثار افرادی چون اکبر عبدی، لورل و هاردی و جیم‌کری علاقه دارم. فکر می‌کنم صورتم قدری کمیک است، برای همین خیلی از دوستان به من می‌گویند تو نورمن ویزدم ایران هستی. قیافه‌ات شبیه اوست. (با خنده) در این کار نقش دایی پوریا را بازی می‌کنم. مردی حدود چهل ساله که بظاهر بسیار متفکر است، اما گاهی از آن سوی بام می‌افتد و کارهایی انجام می‌دهد که باعث تعجب دیگران می‌شود و با این که شخصیتی مثبت است، اما به اصطلاح خنگ بازی در‌می‌آورد.

او با تمام اشیا و عروسک‌های اطرافش ارتباط تنگاتنگ دارد و با آنها حرف می‌زند و زندگی می‌کند. وی درباره نقش چهره‌پردازی و لباس در نزدیک شدن به نقش می‌گوید: گریم فانتزی دارم، به صورتی که یکی از ابروهایم بالا و یکی پایین است. یک عینک با بند کاموایی رنگارنگ به چشم می‌زنم که عینک خوشبینی است و وقتی آن را بر‌می‌دارم همه چیز طبیعی به نظر می‌رسد. وقتی کارهای شگفت‌انگیز انجام می‌دهم موهایم سیخ سیخی می‌شود. کلاه لبه‌دار به سر می‌گذارم و یک کیف‌بندی همیشه همراهم است. داخل خانه هم لباس‌‌های رنگی و فانتزی می‌پوشم. طی کار خیلی به مخاطب فکر می‌کنم و این‌که چطور می‌توانم با او همذات‌پنداری کنم. دوست دارم با طنز بچه‌ها را بخندانم. خوشبختانه در این اثر کارگردان دستمان را باز گذاشته و اجازه بداهه‌گویی داریم و تمام خلاقیتم را به کار می‌بندم و با ایشان همراهم. این بازیگر در پایان صحبت‌هایش می‌گوید: این اولین بار است که با شبکه پویا همکاری می‌کنم. امیدوارم خروجی کارم خوب باشد. در ضمن خیلی دوست دارم از پدرم ناصر حاتمیان که همیشه مرا برای ماندن در این عرصه تشویق کرده و همسر و فرزندم که بسیاری از سختی‌ها و مشکلات را تحمل کرده‌اند، تشکر کنم.

● دنیای رنگی کودکان

سوده سعدایی از دیگر بازیگران مجموعه دنیای پویاست. در رشته کارشناسی سینما تحصیل کرده و در کارنامه حرفه‌ایش بازی در تله‌فیلم‌های «آذر آخر پاییز» و «ما خونه نیستیم» و تئاتر‌هایی چون «اتللو»، «عروسک» و «پری ماه در آسمان» به چشم می‌خورد. او درباره حضورش در این مجموعه می‌گوید: آشنایی کارگردان با من و شناختی که از بازی من داشت به حضورم در این کار منجر شد. به دنبال شخصیتی می‌گشتند که جدی باشد و عاقل. در این کار نقش پریا را بازی می‌کنم.

دختری است حدود بیست ساله که خیلی دایی‌اش را دوست دارد و به او کمک می‌کند کارگاه انیمیشن‌سازیش را دوباره راه‌اندازی کند، هرچند پریا با کودک درونش ارتباط کمرنگی دارد، اما گاهی شیطنت می‌کند و البته در موقعیت‌های مختلف واکنش‌های درستی از خود نشان می‌دهد. سعدایی درباره سختی‌های کارش این‌طور می‌گوید: در این کار به خاطر تکنیک جدیدش باید بیشتر فضا‌ها را تصور کنیم و با عروسک ارتباط بگیریم. باید عروسک را حس کنیم و چیزی را که وجود ندارد نگاه کنیم بدون این که زاویه دیدمان تغییر کند. من برای رسیدن به نقش هایم زیاد مطالعه می‌کنم و زیاد هم نمایشنامه می‌خوانم تا فرصتی به دست بیاورم فیلم می‌بینم و تئاتر می‌روم با کارگردان هم تعامل خوبی دارم و از تجربیاتش استفاده می‌کنم.

سعدایی در پایان می‌افزاید: کار برای کودکان جذاب است، چون دنیای آنها عجیب و غریب و رنگی است. خودم در کودکی خیلی شیطان بودم و هنوز هم به تماشای برنامه کودک علاقه دارم. اگر بچه‌ها بتوانند با این کار ارتباط برقرار کنند یعنی ما موفق شده‌ایم.

● یاد دادن خوبی‌ها

امیر فیضی متولد ۱۳۴۸ و کارشناس ارشد در رشته سینماست. او کارگردانی مجموعه‌هایی چون «کودکی یک نویسنده»، «مجموعه سفرهای سنجد»، «ماتاتا» و «سرزمین رویاها» را به عهده داشته و بتازگی کتابی در زمینه هنر استاپ موشن ترجمه کرده که توسط بنیاد فارابی به چاپ خواهد رسید. فیضی درباره مجموعه دنیای پویا می‌گوید: این مجموعه ترکیبی از رئال و استاپ موشن است که به لحاظ تکنیکی کار جدیدی است. هم‌اکنون شاهدیم تلویزیون پر شده از عمو‌ها و خاله‌های بسیار و خلأ وجود عروسک‌های جدید حس می‌شود. من شخصا به این تکنیک علاقه دارم و خیلی برای این کار انرژی می‌گذارم. درست است که سرعت کار کمی پایین است، اما مطمئنم جواب مثبت خواهد گرفت. وی درباره ویژگی کار و متن‌های آن می‌گوید: مهم‌ترین ویژگی این مجموعه نزدیکی آن به دنیای بچه‌هاست. متن‌های آن را من و کاظم اخوان نوشته‌‌ایم.

متن‌هایی کوتاه، ساده و کودکانه به دور از شلوغ کاری و داد و بیداد. بنای اصلی ما یاد دادن خوبی‌ها، خوبی کردن و خوب ماندن است و می‌کوشیم این مفاهیم را از طریق رسانه که الان دیگر عضو ثابت خانواده شده منتقل کنیم. این کارگردان درباره عروسک و تکنیک استاپ موشن این‌طور ادامه می‌دهد: پویا عروسک این مجموعه حدود ۱۵ سانتی‌متر قد دارد و در ساخت آن از رنگ‌های شاد آبی و قرمز و زرد استفاده شده است. جنسش یک اسکلت فلزی با لایه رویی از اسفنج و سلیکون است. البته دو ماکت گچی نیز از روی آن ساخته‌ایم تا زاویه دید بازیگران هنگام کار مشخص باشد. در این تکنیک از عروسک فریم به فریم عکاسی می‌شود، بعد با استفاده از محیط کروماکی و همچنین نرم‌افزار‌های رایانه‌ای عکس‌ها کنار هم قرار می‌گیرند و قسمت‌های جدید به کار اضافه می‌شود. آنگاه عروسک جان می‌گیرد و شما شاهد حرکتش هستید.

سپس قسمت‌های عروسکی و انیمیشنی با قسمت‌های رئال کنار هم قرار خواهند گرفت. پویا شخصیتی باهوش است و کمی شیطان. امیدوارم این عروسک در شبکه بماند و مخاطبان ارتباط خوبی با او بگیرند. البته سه عروسک دیگر نیز در مجموعه حضور دارند که اسفنجی هستند. آنها درواقع واحد سیار برنامه هستند که در اتاق رژی حضور دارند. آنها برای بچه‌ها برنامه پخش می‌کنند و با شخصیت‌های محبوب مثل بره ناقلا و پت و مت مصاحبه خواهند داشت. وی در پایان این‌طور ادامه می‌دهد: این اثر برای عید پخش خواهد شد و من سعی می‌کنم حال و هوای نوروز را منتقل کنم. بهار سرچشمه خوبی‌هاست. دوست دارم از نو شدن زمین و زمان در کارم صحبت کنم و از خوش‌اخلاق شدن‌ها بگویم. آرزویم این است وقتی در خیابان راه می‌روم چهره‌های خندان مردم بخصوص بچه‌ها را ببینم.

سعیده موسوی