ورزش، کنترل‌کننده دیابت

آمارها نشان‌دهنده شیوع بی‌سابقه دیابت نوع ۲ در خیلی از کشورهای توسعه یافته و نیز در کشور ما ایران است. افزایش بیماران دیابتی نوع ۲ در چند دهه اخیر به دنبال افزایش بی‌رویه چاقی …

آمارها نشان‌دهنده شیوع بی‌سابقه دیابت نوع ۲ در خیلی از کشورهای توسعه یافته و نیز در کشور ما ایران است. افزایش بیماران دیابتی نوع ۲ در چند دهه اخیر به دنبال افزایش بی‌رویه چاقی و افزایش وزن در سرتاسر دنیا، سبب شده است که روش‌های پیشگیری از ابتلا و نیز کنترل دیابت بیش از پیش مورد توجه قرار گیرد. مطالعات متعدد حاکی از آنند که با داشتن رژیم غذایی، ورزش و کاهش وزن دیابت نوع ۲ قابل کنترل است. از آنجا که دیابت عامل اصلی خطر در بیماری قلبی‌محسوب می‌گردد، کنترل این بیماری می‌تواند در پیشگیری از بیماری‌های قلبی‌ نیز موثر واقع شود. در کنترل دیابت نقش ورزش و فعالیت بدنی غیرقابل انکار می‌باشد ولی چگونه و چه میزان ورزش موثر واقع می‌شود؟

متخصصان تاکید می‌کنند که دیابتی‌های نوع ۲ در اغلب روزهای هفته باید ورزش هوازی انجام دهند، علاوه بر این برخی از تمرینات بدنسازی در سلامت قلب آنها موثر می‌باشند. انجمن متخصصان قلب آمریکا توصیه می‌کند بیماران دیابتی، هر هفته باید حداقل ۵/۲ ساعت ورزش هوازی متوسط مانند پیاده‌روی سریع یا حداقل ۵/۱ ساعت فعالیت شدید داشته باشند. به علاوه توصیه متخصصان قلب و متخصصان تغذیه آن است که دیابتی‌ها باید سه بار در هفته تمرینات مقاومتی که با انقباض مکرر عضلانی همراه است، انجام دهند.

مطابق با مطالعات ارائه شده توسط متخصصان قلب، اغلب بیماران دیابتی می‌توانند با اطمینان فعالیت بدنی در حد متوسط داشته باشند. منظور از فعالیت‌های متوسط، ورزش‌هایی است که میزان ضربان قلب فرد به ۶۹ ۵۵ درصد از حداکثر ضربان قلب برسد. حداکثر ضربان قلب هر فرد با کسر سن فرد از عدد ۲۲۰ حاصل می‌گردد. در مورد افراد بالای ۵۰ سال این میزان، ۱۰۰ ضربه در دقیقه می‌باشد.

نکته عملی:

داشتن ورزش با شدت متوسط برای مبتلایان به دیابت توصیه می‌شود ولی مبتلایان به دیابت که سال‌ها بدون تحرک بوده‌اند، باید به آهستگی تمرینات ورزشی خود را شروع کنند و بتدریج میزان فعالیت خود را در هر روز افزایش دهند. نکته جالب دیگر آن که تازه کارها می‌توانند زمان ورزش خود را به چند دوره با زمان کمتر در طول روز بشکنند، برای مثال به جای ۳۰ دقیقه فعالیت یکجا، سه دوره ۱۰ دقیقه‌ای فعالیت در طول روز داشته باشند. اما نباید بیش از ۲ روز متوالی بدون فعالیت باشند. در میزان و نوع فعالیت بدنی نیز باید با پزشک معالج خود مشورت کنند.

در دیابتی‌ها که انگیزه لازم برای فعالیت ندارند، ورزش‌های گروهی می‌تواند کمک‌کننده باشد، برای مثال می‌توان پیاده‌روی با تعدادی از دوستان را نام برد. توصیه عملی دیگر آن است که ورزشی را انتخاب کنید که از آن لذت ببرید و بتوانید آن را ادامه دهید. برای اکثر افراد پیاده‌روی ورزش مناسبی ‌است و نیازی به محیط خاصی ندارند. با وجود این پیاده روی باید سریع و به منظور ورزش کردن باشد، نه برای وقت گذرانی.

دکتر حمیدرضا فرشچی

متخصص تغذیه و متابولیسم