مکزیکی ها به اقتصادشان اهمیت دادند

باخت راست ها به سیاست های اقتصادی خودشان

آنچه نتیجه‌ انتخابات یکشنبه‌ دوهفته‌ گذشته‌ مکزیک را تعیین کرد، قطعا عملکرد اقتصادی بود. حزب حاکم مکزیک، یعنی حزب عمل ملی (PAN) محکوم به باخت بود، چرا که در یازده سال گذشته تنها شکست اقتصادی را برای این کشور به ارمغان آورده بود. تقریبا هر حکومتی در دنیا به خاطر چنین اتفاقی انتخابات را خواهد باخت.

تحلیلگران انتخابات که عمدتا بر جنگ شش‌ساله‌ کارتل‌های مواد مخدر تکیه می‌کنند، عمق مشکلات اقتصادی مکزیک را نادیده می‌گیرند. اجازه دهید از اطلاعات اساسی دراین باره شروع کنیم: از سال ۲۰۰۰ که PAN برای نخستین‌بار انتخاب شد، درآمد سرانه‌ در مکزیک به‌طور سالانه تنها ۹/۰ درصد رشد کرده است. این آمار برای کشور در حال توسعه فاجعه‌بار، و از نصف میزان رشد این عدد در کل این منطقه‌ آمریکای لاتین ــ که آمار خوبی هم بر جای نگذاشته ــ کمتر است. اگر تنها به رشد سرانه از آخرین انتخابات در سال ۲۰۰۶ به این سو بنگریم، مکزیک آخرین رتبه را بین کشورهای آمریکای لاتین به دست آورده است.

مکزیک بین سال‌های ۱۹۸۰ تا ۲۰۰۰ ــ یعنی سالی که حزب انقلاب نهادین (PRI) برای نخستین بار پس از ۷۰ سال زمامداری مکزیک را از دست داد ــ شاهد نزولی شدید در رشد اقتصادی خود بود. مکزیک قبل از دهه‌ ۱۹۸۰ با نرخی رشد می‌کرد که اگر ادامه می‌یافت، سطح زندگی در این کشور را به سطح زندگی در کشورهای اروپایی می‌رساند.

اکنون دیگر همه‌ تحلیلگران و مشاهده‌گران ــ خواه در مکزیک و خواه در ایالات متحده ــ متفق‌القول هستند که مکزیک سی سال گذشته به لحاظ اقتصادی عملکردی نومیدکننده و فاجعه‌بار داشته است. این عملکرد بد اقتصادی که در اوایل دهه‌ ۱۹۸۰ و با رکود و بحران بدهی آمریکای لاتین آغاز شد، همراه شد با سوق‌یافتن PRI به سوی چیزی که اقتصاددان‌ها «نئولیبرالیسم» می‌خوانند: کنارگذاشتن سیاست‌های توسعه و صنعتی تحت هدایت دولت، سیاست‌های پولی و مالی انقباضی و آزادسازی تجارت و سرمایه‌گذاری خارجی. آشکارترین نمونه‌ این رویکرد را باید در توافق‌نامه‌ تجارت آزاد آمریکای شمالی جست که سال ۱۹۹۴ اجرایی شد.

البته همه‌ این سیاست‌ها اشتباه نبودند، اما نتیجه‌ کلی آنها شکستی قاطع بود. همین اتفاق سال‌های ۱۹۸۰ تا ۲۰۰۰ در سرتاسر آمریکای لاتین رخ داد. طی این دوران، سرانه‌ تولید ناخالص داخلی آمریکای لاتین تنها ۶ درصد رشد کرد، در حالی که در دو دهه‌ پیش از آن، ۹۲ درصد رشد کرده بود.

قسمت اعظم کشورهای منطقه‌ آمریکای لاتین با انتخاب دولت‌های چپ‌گرا نسبت به شکست اقتصادی دهه‌های ۱۹۸۰ و ۱۹۹۰ ــ بدترین عملکرد اقتصادی این کشورها در بیش از صد سال اخیر ــ واکنش نشان دادند: آرژانتین، برزیل، ونزوئلا، بولیوی، اکوادور، پاراگوئه، اوروگوئه، نیکاراگوئه، السالوادور و غیره. احزاب و نامزدان آنها برای ریاست‌جمهوری همگی صراحتا علیه «نئولیبرالیسم» موضع گرفته بودند. پس چه شد که مکزیک به راست گروید؟

بخشی از پاسخ این مساله را باید در نهادهای انتخاباتی مکزیک و به خصوص صاحبان رسانه‌های خبری این کشور جست. در سال ۱۹۸۸، نامزد حزب PRI، کارلوس سالیناس انتخابات را از نامزد چپ‌گرا، کاتموچی کاردناس برد، چرا که تقلب گسترده‌ای در انتخابات انجام شده بود. در سال ۲۰۰۶ نیز انتخابات بیش از حد نزدیک و پایاپای برگزار شد: نامزد PAN، فلیپه کالدرون که اکنون دوره‌ ۶ ساله‌ ریاست‌جمهوری خود را به پایان می‌رساند، تنها با اختلاف حاشیه‌ای و اندکی از رقیب چپ‌گرای خود برنده‌ انتخابات اعلام شد؛ تازه آن هم پس از بازشماری بخشی از آرای که نتیجه‌اش هرگز به اطلاع مردم مکزیک نرسید.

به علاوه، رسانه‌ها که اساسا انحصاری هستند، نقشی بسیار مهم در انتخابات ۲۰۰۶ ایفا کردند. اما آنها امسال هم به خوبی توانستند جلوی برنده‌شدن آندرس مانوئل لوپز ابرادور، نامزد چپ‌گرای انتخابات را بگیرند. نامزد چپ میانه‌ واقعی مکزیک شانس زیادی نداشت، زیرا ۹۵ درصد مخابره‌های تلویزیونی مکزیک در دست دو خروجی رسانه‌ای قرار دارد که به شدت به نفع PRI کار و تبلیغ می‌کنند.

اکنون بیش از نیمی از مکزیکی‌ها زیر خطر فقر استاندارد زندگی می‌کنند و به نظر نمی‌رسد دولت جدید چیز زیادی برای عرضه‌کردن به آنها داشته باشد. متاسفانه به نظر می‌رسد پیشرفت اقتصادی مکزیک، تا زمانی که بستر منصفانه‌ای برای انتخابات فراهم نشود، به تعویق خواهدافتاد.

مترجم: امین گنجی

منبع: نیویورک تایمز