بچه ها, مراقب شپش ها باشید

توصیه ها و هشدارهای دکتر محمدعلی نیلفروش زاده به دانش آموزان

▪ اگر بخواهید مهم‌ترین عوامل تهدید‌کننده سلامت پوست و موی بچه‌ها را نام ببرید، اول به چه مواردی اشاره می‌کنید؟

اول در مورد موی بچه‌های مدرسه‌ای و قطعا در مورد شپش هشدار خواهم داد و در مورد پوست هم با توجه به خشک‌شدن هوا در فصل پاییز و زمستان برای استفاده از مرطوب‌کننده‌ها برای پیشگیری از آن و نحوه صحیح‌ شستشوی پوست لطیف بچه‌ها در حمام توصیه‌هایی خواهم داشت.

▪ پس اجازه بدهید گفت‌وگوی‌مان را با مشکل پوستی بچه‌ها به‌خصوص خشکی پوست در بچه‌های مقطع ابتدایی شروع کنیم.

بله، شاید برای مادران گرامی که تازه فرزندشان را به مدرسه فرستاده‌اند، تعجب‌آور باشد که چرا پوست کودکشان که تا امروز مشکل خشکی نداشته، حالا پوسته‌پوسته شده و پوست کناره‌های ناخن او ترک خورده است. عامل این خشکی می‌تواند شستشوی مکرر دست‌ها باشد به‌خصوص با صابون‌های مایع که از استاندارد بودنش مطمئن نیستیم. البته خود آب هم چربی‌های موجود روی پوست را از بین می‌برد و پوست را خشک می‌کند. برای پیشگیری از این مشکل به فرزندتان در مورد رعایت بهداشت و شستشوی دست‌ها بعد از دستشویی رفتن در مدرسه یا قبل از خوردن خوراکی بگویید و از او بخواهید بعد از هر بار شستن دست‌ها از یک مرطوب‌کننده ساده مانند وازلین استفاده کند تا رطوبت پوست دست‌هایش حفظ شود. از بچه‌ها بخواهید از شستن بیش از حد دست‌ها بپرهیزند و در مورد پوشیدن دستکش هم به آنها تاکید کنید تا پوستشان از هوای سرد و خشک حفظ شود.

▪ لطفا نکته های لازم در مورد حمام رفتن بچه ها را توضیح دهید.

بله، خیلی از ما بچه‌هایمان را عادت داده‌ایم هر روز حمام بروند ولی این عادت در فصل پاییز و زمستان می‌تواند مشکل‌ساز شود. زیرا پوست لطیف آنها زمان این را پیدا نمی‌کند که با ترشح چربی‌های طبیعی، سطح خود را بپوشاند. نکته مهم‌تر اینکه بچه‌ها از دوش آب داغ گرفتن لذت می‌برند ولی آب داغ و ماندن بیش از حد آنها در حمام به پوستشان آسیب‌ می‌زند بنابراین نباید به فرزندتان اجازه دهید دوش آب داغ بگیرد. در حمام دمای آب را متعادل نگه‌دارید و به جای صابون از شوینده‌های مخصوص پوست کودک استفاده کنید. آنها را عادت بدهید بعد از حمام حتما پوست پاها به‌خصوص پاشنه پا و دست‌ها را چرب و مرطوب کنند.لوسیون های مخصوص را بلافاصله پس از حمام ،بعد از اینکه قطرات آب را از پوست پاک کردید، باید استفاده کنید.

▪ در مورد پیشگیری از شپش و رعایت بهداشت موها چه توصیه‌هایی دارید؟

درست است که رعایت بهداشت موها، شستشو و شانه کردن آن، به خصوص در مورد دختر بچه‌ها که موهای بلندی دارند و مقنعه هم می‌پوشند، مهم است اما شپش یک مشکل بهداشتی نیست و بیشتر جنبه فرهنگی دارد. اگر به محض گزارش خارش‌های سر به‌وسیله کودک، والدین موهای او را بررسی و به موقع به متخصص پوست مراجعه ‌کنند، درمان ساده شپش که همان شامپوی مخصوص است، کافی است و این حشره به خانواده و افراد دیگر منتقل نمی‌شود. کم‌توجهی و اهمیت ندادن، باعث شیوع یک مشکل در مدرسه و محیط کار خواهدشد که به نظر من این کم‌توجهی از یک فقر فرهنگی می‌آید، نه چیز دیگر. والدین آگاه می‌دانند با مراجعه سریع‌تر و به محض مشاهده اولین علایم بالینی، بعد از یک بار استفاده از شامپوی مخصوص، دیگر فرزندشان ناقل شپش نخواهد بود و می‌تواند به مدرسه و مهد برود. هرچند توصیه می‌شود تا یک هفته از شامپو استفاده شود تا تخم‌های چسبیده به مو هم از بین برود، اما کودک می‌تواند به مدرسه برود تا از درس‌هایش عقب نیفتد. برخی کودکان چند ماه است بیمارند و بی‌توجهی به علامت‌ها باعث می‌شود این بیماری را به ده‌ها نفر دیگر منتقل کنند و والدینشان هم تمایلی به بررسی و مراجعه ندارند. این گروه باید بدانند درمان نکردن شپش می‌تواند تاثیرات بدی روی سلامت فرزندشان بگذارد.

▪ به نظر می‌رسد خانواده‌هایی که از سطح فرهنگی مناسب برخوردارند در امر آموزش بچه‌ها فعالند و این برای پیشگیری از مشکلات پوست و موهم موثر است.

کاملا درست است؛ بچه‌‌ای که آموخته باید از بدن خود مراقبت کند و پوستش را مثل دیگر اعضای بدنش دوست داشته باشد یا بچه‌ای که می‌داند هرکس باید شانه مخصوصی داشته باشد از کلاه و شال گردن کسی استفاده نکند و بهداشت را رعایت کند، کمتر در معرض مشکلات اینچنینی است. خوب است بچه‌ها متناسب سنشان تحت آموزش‌های مراقبت از خود قرار بگیرند و اگر این امر در مدرسه میسر نیست انتظار می‌رود خانواده‌ها این کار را بر عهده بگیرند. مثلا آیا بچه‌ها می‌دانند باید در هر فصلی قبل از خروج از خانه ضد آفتاب بزنند؟ آیا می‌دانند بعد از شستشوی دست باید با دستمال کاغذی شخصی آب پوست را بگیرند و بلافاصله آن را مرطوب کنند؟ اصلا آنها کرم مرطوب کننده در کیفشان دارند؟

▪ حرف آخر؟

شپش را در هر طبقه اجتماعی و اقتصادی می‌بینیم و ابتلای بچه‌ها به این مشکل شایع که نه فقط در ایران، بلکه در سراسر جهان گسترده است و این نباید باعث آشفتگی خانواده‌ها و سرزنش آنها شود. خارش سر به‌خصوص خارش پشت‌ سر و کناره‌های گوش در بچه‌های مدرسه‌ای باید بررسی شود. علت شیوع این مشکل در چند سال اخیر ترس والدین از بررسی این مشکل و احتمال متهم شدن آنها به رعایت نکردن بهداشت است در حالی که وجود شپش نشانه رعایت نکردن نظافت نیست.

نسیم تقوی