چقدر پیشرفت, «فناوری پیشرفته» است

محصولات انقلابی تعداد كمی از اختراعات و ابداعات را تشكیل می دهند و اكثر محصولات جدید از تغییر ظاهر و حالت دادن محصولات قدیم بدست آمده اند یكی از مهم ترین نوع این محصولات, روش های طراحی سیستم های رایانه ای است از زمانی كه مدرسان رایانه, نمودار جریان داده و «ورودی, پردازش, خروجی» را به دانشجویان درس دادند تا اكنون كه انواعی از BPM, UseCase,Activity Diagram و صدها نوع متدولوژی و نمودار را ابداع كرده اند, تفاوت چندانی مشاهده نشده و دیاگرام های جدید تغییری ظاهری از دیاگرام های قدیمی هستند

ما در صنعت رایانه معتقدیم كه در حال تغییر دنیا هستیم. در حالی كه محصولات خیره كننده‌ای مانند تلفن‌های همراه، تعیین موقعیت جغرافیایی، رایانه‌های كوانتومی و رمزگذاری‌های پیچیده ابداع شده‌اند، به نظر می‌رسد كه تمام اینها اصلاحاتی از محصولات دیگر باشند و نه انقلابی در صنعت. محصولات انقلابی تعداد كمی از اختراعات و ابداعات را تشكیل می‌دهند و اكثر محصولات جدید از تغییر ظاهر و حالت دادن محصولات قدیم بدست آمده‌اند.

یكی از مهم‌ترین نوع این محصولات، روش‌های طراحی سیستم‌های رایانه ای است. از زمانی كه مدرسان رایانه، نمودار جریان داده و «ورودی، پردازش، خروجی» را به دانشجویان درس دادند تا اكنون كه انواعی از BPM, UseCase,Activity Diagram و صدها نوع متدولوژی و نمودار را ابداع كرده‌اند، تفاوت چندانی مشاهده نشده و دیاگرام‌های جدید تغییری ظاهری از دیاگرام‌های قدیمی هستند. نكته مهم اینست كه روش‌های جدید هنوز تسریع و تسهیل چندانی در به نتیجه رساندن طراحی نكرده و شركت‌های رایانه‌ای از پس مشتریان معمولی هم نمی‌توانند برآیند چه رسد به مشتریان بوالهوس و آنهایی كه مانند كوه البرز در مقابل هر تغییری ایستادگی می‌كنند و از همه بدتر آن‌هایی كه در كنار سیستم‌های دستی است كه نان می‌خورند و با روی كار آمدن حساب وكتاب و رایانه...

پیرمردها به یاد می‌آورند كه اینترنت بیش از ۳۰ سال عمر دارد. این صنعت به مقدار زیادی تغییر كرده و جهان را تغییر داده است اما نظریه و اصول آن بدون تغییر مانده و سال‌های زیادی نیز خواهد ماند. قرارداد تی.سی.پی.آی.پی در اوایل ۱۹۸۰ مطرح شد و تغییری نكرده است. اف.تی.پی كه حتی قدیمی‌تر بوده و در اوایل ۱۹۷۰ به میدان آمد هنوز بی كم و كاست استفاده می‌شود. اگر به عمق وب سرورها نگاه كنیم، اصول آن بر پایه اف.تی.پی و تل‌نت استوار شده و مقداری كارهای گرافیك و اتوماتیك سازی به آن اضافه شده است. با كمی استثنا، اصول سامانه‌ها و نظام‌های شبكه در ۲۰ سال گذشته چندان تغییر نكرده است.

در دهه ۱۹۶۰ رایانه‌ای كه بتواند رایانه‌های مجازی دیگری را شبیه سازی كند و هر یك را در اختیار كاربر مجزایی قرار دهد و برنامه‌های هر كاربر بر كاربر دیگر تاثیر نداشته باشد، طرح شده و مورد استقبال واقع شد. آی.بی.ام این طرح را در ماشین‌های مدل ۳۶۰ و بعدی خود پیاده سازی كرد و مشتریان زیادی را عاشق خود نمود. ایده سرور مركزی و كاربران پراكنده در همین سال‌ها مطرح شد و تمام دنیا را در غیاب رایانه‌های شخصی فراگرفت. بعد از چند سال كه رایانه‌های شخصی به بازار آمدند، طرح پراكندگی پردازش و اطلاعات شكل گرفت و دوباره دنیا را فراگرفت. اكنون نیز چندین سال است كه دوباره طرح سرور متمركز با رنگ و لعاب و گرافیك رایانه‌های شخصی ایجاد شده و برای كاربردهای عظیم استفاده می‌شود. این طرح همان طرح چهار دهه قبل است.

در اكثر شركت‌ها بیشترین میزان بودجه تحقیق و توسعه در جهت منافع زودرس تجاری خرج شده و سعی در بالا بردن درآمد و سود و كم كردن هزینه دارند. با این گرایش تعجبی ندارد كه اختراعات انقلابی، به وقوع نمی‌پیوندد.

از زمانی كه اولین رایانه شخصی با پردازنده ۴ مگا هرتزی و فلاپی دیسك ۳۶۰ كیلوبایتی به بازار آمد حدود ۲۵ سال گذشته و اكنون پردازنده ۴ گیگاهرتزی و دیسك ۵۰۰ گیگا بایتی داریم كه قدرت پردازش آن ۱۰۰۰ برابر و حجم دیسك یك میلیون برابر بیشتر است. اما كاربردها چندان عوض نشده و هنوز اكثریت كاربران با صفحه گسترده و ادیتور و مانند آن كار می‌كنند.

حجم عظیمی از اختراعات اكنون در دست شركت‌هایی مانند آی.بی.ام، زیمنس، تویوتا، ان.ایی.سی و مانند آنها است كه انحصاری بودن آنها معضل بزرگی برای پیشرفت ایجاد كرده است. مراكزی كه بخواهند از این اختراعات استفاده نمایند، باید مبالغ كلانی بپردازند كه نتیجه آن بالا بردن هزینه‌های تولید است و بسیاری از موارد تولید را به ضرر مواجه می‌كند. مالكیت معنوی این اختراعات در موارد زیادی به صورت سلاح رقابتی درآمده و مانع استفاده شركت‌های دیگر می‌شود.

یكی از راه‌های غلبه بر مشكل مالكیت معنوی، ادغام و خرید شركت‌ها است. در این حالت درهای هر دو شركت بر روی هم باز شده و پیشرفت چشمگیری حاصل می‌شود. اما هنوز خیلی از شركت‌های كوچك‌تر كه بهره‌وری بالایی هم دارند از این راه نمی‌توانند استفاده نمایند.

حال چه باید كرد؟ دو راه اساسی در پیش روی شركت‌ها است:

۱- شركت‌ها و سازمان‌ها قسمت اعظم بودجه تحقیق و توسعه خود را صرف تحقیقاتی با ریسك كم و بازگشت سرمایه و درآمد مناسب نمایند. سپس تعدادی پروژه تحقیقاتی با ریسك زیاد و درآمد زیاد تعریف و اجرا نمایند. شركت‌ها باید بپذیرند كه بعضی وقت‌ها باید شكست خورد و بعضی وقت‌ها باید چیزهایی را دور ریخت. برای موسسات ایرانی تحقیق و توسعه در هر دو زمینه از نان شب هم واجب‌تر است.

۲- باید برای اختراعات و حقوق مالكیت معنوی هم فكری كرد كه از حالت دست و پا گیر بودن خارج شود. باید برای زمان برخورداری از حق مالكیت زمان كوتاه‌تر و حق كمتری قایل شد. نیوتن می‌گفت كه من وقتی توانستم به ستارگان و سیارات دست یابم كه بر شانه غول‌ها ایستادم. نیوتن و دانشمندان دیگر نمی‌توانستند اختراعی انجام دهند اگر از دانش گذشتگان كه به رایگان در اختیارشان قرار گرفته بود استفاده نمی‌كردند.