طرح های پالایشگاهی و بهینه سازی سوخت

یکی از مهم ترین ابعاد صرفه جویی در مصرف انرژی, بهینه سازی مصرف و استفاده کارآمد و حداکثری از منابع و امکانات موجود است, بر این اساس نگاهی به طرح های بهینه سازی و افزایش ظرفیت پالایشگاه های موجود کشور انداختیم تا ببینیم صنعت پالایشی کشور در این زمینه چه اقداماتی انجام داده است

یکی از مهم‌ترین ابعاد صرفه‌جویی در مصرف انرژی، بهینه‌سازی مصرف و استفاده کارآمد و حداکثری از منابع و امکانات موجود است، بر این اساس نگاهی به طرح‌های بهینه‌سازی و افزایش ظرفیت پالایشگاه‌های موجود کشور انداختیم تا ببینیم صنعت پالایشی کشور در این زمینه چه اقداماتی انجام داده است.‏

در حال حاضر ۹ پالایشگاه در کشور به امر پالایش نفت خام و تولید فرآورده‌های نفتی می‌پردازند که در اغلب آنها، طرح‌های بهینه‌سازی و افزایش ظرفیت در دست اجرا است. نگاهی به وضعیت و پیشرفت این طرح‌ها در کنار افق اتمام و اجرای آنها خالی از لطف نیست. ‏

‏● پالایشگاه آبادان ‏

احداث مجتمع کت کراکر (بنزین سازی) با هدف افزایش تولید بنزین به میزان ۶/۴ میلیون لیتر در روز برای این واحد پالایشی در نظر گرفته شده است. ‏

این قرارداد به شکل ‏EPC‏ یعنی مهندسی، تامین تجهیزات، و اجراء در تاریخ ۲۳ اردیبهشت ۱۳۸۵به امضاء رسید که پیمانکاران آن شرکت‌ای بی‌بی لوموس، پیدک و ایی سی سی می‌باشد. تاریخ بهره‌برداری(تولید) از این واحد نیز سال آینده خواهد بود. ‏

بنابراین گزارش، این واحدها شامل تصفیه بنزین کت کراکر، بازیافت پروپیلن، الکیلاسیون، ایزومریزاسیون، گوگرد، بازیافت اسید سولفوریک، آمین و تصفیه گاز مایع است. این پروژه تا پایان سال گذشته بیش از ۶/۶۷ درصد پیشرفت فیزیکی داشته است. ‏

همچنین طرح تثبیت ظرفیت پالایشگاه آبادان، ظرفیت پالایشی پالایشگاه فوق در حد ۳۶۰ هزار بشکه در روز طراحی شده است. ‏

احداث یک واحد جدید پالایشی به ظرفیت ۲۱۰ هزار بشکه درروز، به حداکثررساندن تولید بنزین، تولید محصولات با مشخصات وکیفیت براساس استاندارد سال ۲۰۰۹ اروپا (‏EURO-V‏) کاهش آلاینده‌های زیست محیطی، تامین خوراک صنایع پائین دستی(پتروشیمی بندر امام،کارخانه روغن‌سازی وآسفالت) و جمع‌آوری واحدهای فرسوده قدیمی از اهداف اصلی این طرح محسوب می‌شود. ‏

براساس این طرح واحدهای جدیدی نظیر تقطیر در اتمسفر، تقطیر در خلأ، ایزومریزاسیون، تولید هیدروژن، تصفیه و تفکیک گاز مایع، تصفیه نفت سفید و نفت گاز، کت کراکر، تصفیه بنزین کت کراکر، آمین و آب ترش، تولید گوگرد و بازیافت پروپیلن به پالایشگاه افزوده خواهد شد. ‏

مجری این طرح شرکت ملی مهندسی و ساختمان نفت ایران بوده که قرارداد آن در تاریخ ۲۵ شهریورماه سال ۸۶ امضاء و تنفیذ گردید. لیسانس مورد نیاز پروژه از شرکت ‏Axens‏ فرانسه،UOP‏ انگلستان،‏Technip KTI‏ ایتالیا و‏Topsoe‏ دانمارک خریداری می‌شود. ‏

این پروژه حدود ۴/۱ میلیارد یورو هزینه دربردارد و پیشرفت کل طرح تا پایان سال گذشته حدود ۸/۳ درصد بوده است. قرار است طرح مذکور در سال ۱۳۹۱ به بهره‌برداری برسد. ‏خوراک مورد نیاز واحدهای جدید از نفت خام اهواز آسماری ـ دارخوین ـ اهوازبنگستان ـ آب تیمور ـ منصوربنگستان تامین خواهد شد. ‏

در حال حاضر این پالایشگاه روزانه حدود ۵۴ هزار بشکه بنزین معمولی، ۱۰۵ هزار بشکه نفت گاز، ۲۵ هزار بشکه نفت سفید و سوخت جت و ۱۵۵ هزار بشکه نفت کوره تولید می‌کند که پس از اجرای این طرح، میزان تولید روزانه بنزین معمولی آن به ۷۶ هزار بشکه افزایش، بنزین سوپر ۱۹ هزار بشکه، نفت گاز به ۴۹ هزار بشکه کاهش، نفت سفید به ۵۰ هزار بشکه افزایش و نفت کوره به ۱۰۷ هزار بشکه کاهش خواهد یافت. ‏

‏● طرح توسعه پالایشگاه اراک ‏

هدف از اجرای طرح توسعه پالایشگاه اراک، افزایش ظرفیت این واحد از ۱۶۹ هزار بشکه کنونی به ۲۵۰ هزار بشکه نفت خام در روز و ارتقاء کیفیت فرآورده‌های تولیدی است. ‏افزایش تولید بنزین در ازای کاهش تولید نفت کوره، تغییر ترکیب نفت خام دریافتی از ۱۰۰در صد نفت خام اهواز به مخلوط ۵۵ درصد نفت اهواز و ۴۵ درصدنفت سنگین از حوزه‌های دیگر، تولید فرآورده با کیفیت استاندارد ۲۰۰۵اروپا و کاهش مواد آلاینده از دیگر اهداف مدنظر در این طرح محسوب می‌شود. ‏

در قالب طرح مذکور واحدهای جدیدی مانند تقطیر در جو، تصفیه نفتا، تبدیل کاتالیستی بنزین، کت کراکر، تصفیه نفت سفید، ایزومریزاسیون، تصفیه نفت گاز، گوگردزدایی از بنزین، بازیافت گوگرد، تصفیه گاز مایع و بازیافت پروپیلن، آمین و آب ترش نیز احداث خواهند شد. ‏

پس از اجرای این طرح، ظرفیت تولید بنزین معمولی و سوپر این پالایشگاه روزانه حدود ۱۲ میلیون افزایش می‌یابد. ‏

مجری این طرح نیز شرکت ملی مهندسی و ساختمان نفت ایران بوده که قرارداد آن در تاریخ ۸ مرداد سال ۸۵ امضاء و در تاریخ ۲۵ شهریورماه همان سال تنفیذ شد. تاریخ بهره‌برداری(تولید) از این طرح دوسال دیگر در نظر گرفته شده است. ‏پیمانکاران این پروژه شرکت سینوپک چین، مهندسین مشاور سازه و شرکت طراحی و ساختمان نفت ایران است. ‏میزان سرمایه‌گذاری مورد نیاز حدود ۷/۲ میلیارد یورو برآورد شده که تا پایان سال گذشته حدود ۳/۴۴ درصد پیشرفت فیزیکی داشته است. ‏

میزان تولید روزانه فرآورده‌های این پالایشگاه شامل ۹۷۰ هزار لیتر گازمایع، ۹۳۰ هزار لیتر بنزین سوپر، ۷/۳ میلیون لیتر بنزین معمولی، ۱/۴ میلیون لیتر نفت سفید و ۴/۷ میلیون لیتر نفت گاز است. ‏

با اجرای طرح افزایش ظرفیت پالایشگاه میزان تولید محصولات فوق به ۵/۳ میلیون لیتر گاز مایع، ۵/۳ میلیون لیتر بنزین سوپر، ۳/۱۲ میلیون لیتر بنزین معمولی، ۹/۵ میلیون لیتر نفت سفید و ۹/۸ میلیون لیتر نفت گاز افزایش خواهد یافت. ‏

● افزایش تولید پالایشگاه اصفهان ‏

با اجرای طرح افزایش تولید بنزین در پالایشگاه اصفهان، تولید این فرآورده به میزان ۳ میلیون لیتر در روز افزایش می‌یابد که شامل احداث واحدهای جدید تصفیه نفتا، ایزومریزاسیون و تبدیل کاتالیستی نیز می‌باشد. ‏

این قرارداد به صورتEPC‏ در تاریخ ۲۵ آذرماه ۱۳۸۵ به کنسرسیومی متشکل از شرکت ناموران با همکاری شرکتهای هیوندای (کره‌جنوبی)،‌ ای‌کا‌پی‌جی (هند) و درریز (ایران) واگذار شد. ‏

پیشرفت کل طرح تا اواخر سال گذشته حدود ۴/۳۶ درصد گزارش شده است.‏همچنین در این پالایشگاه نسبت به بهبود فرآیند و بهینه‌سازی ظرفیت این واحد نیز اقدام شده است.‏هدف از اجرای این پروژه، کاهش تولید محصولات سنگین(نفت کوره) و افزایش تولید محصولات سبک و با ارزش (عمدتاً بنزین) با احداث واحدهای فرآیندی جدید، ارتقاء کیفیت محصولات اصلی (بنزین، نفت سفید ونفت گاز) مطابق با استاندارد فرآورده‌های نفتی اروپا با احداث واحد‌های فرآیندی مورد نیاز، تثبیت ظرفیت بهینه پالایشی درحد ۳۶۰ هزار بشکه در روز و افزایش انعطاف پذیری عملیاتی با احداث یک واحد تقطیر جدید و کاهش یا حذف آلاینده‌های زیست محیطی است.

مجری طرح، شرکت ملی مهندسی و ساختمان نفت ایران بوده و تاریخ امضاء قرارداد آن شهریور ماه سال ۸۶ و تاریخ بهره‌برداری از این طرح نیز سال ۱۳۹۱ درنظر گرفته شده است. ‏

پیمانکاران این پروژه شرکت تکنیپ ایتالیا با مشارکت مپنا (ایران)، اوده (آلمان)، لورگی(آلمان)، دایلم (کره)، و شرکتهای نارگان، چگالش وناموران از ایران می‌باشد. ‏

میزان سرمایه‌گذاری برآورد شده برای طرح مذکور حدود ۵/۲ میلیارد و پیشرفت فیزیکی آن تا پایان سال گذشته حدود ۵/۴ درصد بوده است. ‏

پالایشگاه اصفهان در حال حاضر روزانه ۱۷ هزار بشکه گاز مایع، ۴۱ هزار بشکه بنزین معمولی، ۶۱ هزار بشکه نفت سفید، ۱۰۹ هزار بشکه گازوئیل و ۸۹ هزار بشکه نفت کوره تولید می‌کند. ‏با اجرای طرح بهبود فرآیند وبهینه‌سازی ظرفیت پالایشگاه، تولیدات آن به روزانه ۳۰ هزار بشکه گاز مایع، ۲۸ هزار بشکه بنزین سوپر، ۹۸ هزار بشکه بنزین معمولی، ۱۱۵ هزار بشکه گازوئیل افزایش، ۴۴ هزار بشکه نفت سفید و ۱۹ هزار بشکه نفت کوره کاهش خواهد یافت. ‏

● پالایشگاه بندرعباس ‏

به منظورافزایش تولید حدود ۲.۵ میلیون لیتر بنزین درروزعلاوه بر ظرفیت موجود وهمچنین بهبود کیفیت نفت گاز، واحدهای جدیدی شامل تصفیه نفت گاز، تصفیه نفتای سنگین، تصفیه نفتای سبک، تبدیل کاتالیستی، ایزومریزاسیون، آب ترش، آمین، تولیدگوگرد(‏SRU‏ )، مخازن ذخیره‌ای وتاسیسات وسرویسهای جانبی ذیربط درپالایشگاه بندرعباس احداث می‌گردد. ‏

قرارداد این پروژه در ۲۸ آبان ماه سال ۱۳۸۵ امضاء شد که قرار است تا سال ۱۳۹۰ به بهره‌برداری برسد و خوراک مورد نیاز آن نیز از نفت خام سنگین صادراتی خارک و میعانات گازی تامین خواهد شد. ‏

این پروژه دارای پیمانکاران اصلی شرکت طراحی ومهندسی صنایع پتروشیمی (‏PIDEC‏) جهت پیمان‏EPC‏ و پیمانکاران فرعی شرکت ‏ABB-LUMMUS‏ وشرکت ساختمان ونصب صنایع پتروشیمی است. ‏برای اجرای این طرح حدود ۴۰۰ میلیون یورو برآورد هزینه صورت گرفته است. ‏

درصد پیشرفت کل طرح تا پایان سال گذشته بیش از ۲۳.۵ درصد گزارش می‌شود. ‏

پالایشگاه بندرعباس در حال حاضر روزانه ۷ هزار و ۱۰۰ بشکه گاز مایع، ۴۶ هزار بشکه بنزین، ۳۶ هزار بشکه نفت سفید و سوخت جت، ۶۹ هزار بشکه گازوئیل و ۶۶ هزار بشکه نفت کوره تولید می‌کند که با اجرای طرح مذکور میزان تولید گاز مایع آن به روزانه ۱۰۷ هزار بشکه، بنزین ۸۲ هزار بشکه، گازوئیل به ۷۴ هزار بشکه و نفت کوره آن به ۱۰۳ هزار بشکه افزایش و در مقابل تولید نفت سفید و سوخت جت آن به روزانه کاهش خواهد یافت. ‏

● پالایشگاه تهران ‏

افزایش تولید بنزین در پالایشگاه تهران یکی دیگر از طرح‌های موجود است.

هدف از اجرای این طرح، افزایش ظرفیت تولید بنزین پالایشگاه به میزان ۸/۱ میلیون لیتر در روز بوده که قرارداد آن در سال ۱۳۸۵ منعقد شده است.

بر اساس قرارداد منعقد شده این طرح باید تا سال آینده به بهره‌برداری برسد. ‏

این طرح شامل احداث واحدهای تصفیه نفتای سبک، ایزومریزاسیون، تولید ازت و سرویس‌های جانبی نیز می‌باشد. ‏

پیمانکاران پروژه مذکور شرکت چگالش با همکاری پترول لینوست ( بوسنی ) و رادیرا (ایران) است. ‏

این طرح تا پایان سال گذشته بیش از ۷/۵۱ درصد پیشرفت فیزیک داشته است. ‏

همچنین طرح بهینه‌سازی وبهبود کیفیت فرآورده‌ها در پالایشگاه تهران با هدف کاهش میزان گوگرد درمحصول گازوئیل ونفت سفید پالایشگاه مطابق استاندارد سال ۲۰۰۹ اروپا(‏EURO-V‏) تا حد ‏PPM۱۰‎‏ اجرا شده است. ‏

تاریخ امضاء قرارداد آن آبان ماه سال ۸۶ بوده و قرار است تا سال ۱۳۹۰ به بهره‌بر‌داری برسد. ‏

البته با اجرای این طرح تغییری درظرفیت کنونی پالایشگاه (۲۵۰ هزاربشکه در روز) ایجاد نمی‌شود. ‏

پیشرفت فیزیکی این طرح تا پایان سال گذشته ۸/۲۸ درصد بوده است و با اجرای این طرح میزان تولید بنزین پالایشگاه به ۴۵ هزار بشکه، نفت سفید ۴۱ هزار، نفت کوره ۵۰ هزار و گازوئیل به ۶۰ هزار بشکه خواهد رسید. ‏

● پالایشگاه تبریز ‏

هدف از اجرای طرح افزایش تولید بنزین در پالایشگاه تبریز، افزایش ظرفیت تولید این فرآورده به میزان ۹۰۰ هزار لیتر در روز است. قرارداد این پروژه در سال ۸۵ امضاء و قرار است در سال ۸۹ به بهره‌برداری برسد. ‏

پیمانکاران این طرح کنسرسیومی مرکب از شرکت طراحی و مهندسین صنایع انرژی و شرکت نتاوب از ایران و شرکت سینوپک (‏SEI‏) از چین است. ‏

درصد پیشرفت این پروژه تا پایان سال گذشته ۵/۲۷ درصد بوده است. ‏

● طرح توسعه پالایشگاه لاوان ‏

در اجرای طرح توسعه و بهینه‌سازی پالایشگاه لاوان تولید بنزین این واحد پالایشی به میزان ۱.۹ میلیون لیتر در روز طراحی و اجرا شده است. ‏

تاریخ امضای قرارداد سال ۸۶ و سال بهره‌برداری از آن سال ۱۳۹۰ می‌باشد و این طرح مشتمل بر احداث واحدهای تقطیر در خلاء، تصفیه نفت سفید و نفت گاز، ایزومریزاسیون و بازیافت گوگرد نیز می‌باشد و درصد پیشرفت کل طرح ۶/۲۸ درصد تا پایان سال گذشته بوده است. ‏