مشکل بدیهی بودن

از آنجا که ما همواره در بدیهیات مشکل داریم شاید بهتر آن است که قدری در مورد امور بدیهی بگوییم و سپس به اصل ماجرا که مصاحبه دو ساعت و نیم آقای رئیس جمهور است بپردازیم

از آنجا که ما همواره در بدیهیات مشکل داریم شاید بهتر آن است که قدری در مورد امور بدیهی بگوییم و سپس به اصل ماجرا که مصاحبه دو ساعت و نیم آقای رئیس‌جمهور است بپردازیم. اصولا مصاحبه مطبوعاتی با حضور خبرنگاران جراید و خبرگزاری‌ها یک هدف‌ غایی دارد و آن هم اقناع افکار عمومی و پاسخ به سوالاتی است که در مدت عملکرد یک مسوول در ذهن مردم جای گرفته است. تامین این هدف هم لوازمی دارد، مهم‌تر از همه اینکه اصلا مسوول موردنظر قصد پاسخگویی داشته باشد و از آن‌سو خبرنگار و پرسشگر نیز بی‌هیچ لکنت کلام سوالش را شفاف و گرچه به ظاهر گزنده مطرح کند. تا اینجای کار بدیهیاتی است که می‌توان احتمالش را داد که مخالفان بسیار هم داشته باشد و چه‌بسا آنچه بسیاری از روابط‌عمومی‌ها و سازمان و نهادها در نظر دارند دقیقا برعکس است. مسوول مربوطه لطف می‌کند و بار عامی می‌دهد و در نهایت چند کلمه‌ای اظهارنظر می‌نماید و میکروفن خبرنگار تا بیاید بگوید که قانع شده و نشده و اِن قلتی کند، خاموش شده است. اجازه بدهید تا از مرحله دور نیفتاده‌ایم برویم سر اصل مطلب و مصاحبه مطبوعاتی پنج‌شنبه گذشته.

● حاضرجوابی و پاسخگویی

جناب آقای احمدی‌نژاد رئیس‌جمهور محترم در مصاحبه‌های این چندساله نشان داده که می‌توانند ادبیات خاص خود را بیشتر و بهتر بر جمع حاضر دیکته فرمایند. ادبیاتی خاص سرشار از واژه‌هایی که اگرچه مردمی است اما لزوما واجد شرایط برای بیان یک رئیس‌جمهور نیست و در نهایت توسل به مشهورات و مقبولاتی که عامه می‌فهمند ولی استدلال و منطق نیست، این فن بیان تمرین شده در مصاحبه طولانی رئیس‌جمهور انصافا پخته و کامل بود. رئیس‌جمهور توانست به راحتی سوال مهمی درباره نقص آماری و نخواندن آمار اقتصادی دولت با حال و روز جامعه را به قول خودشان بپیچانند و در یک تهاجم به آماردهندگان بیرون از دایره دولت همگی را که اتفاقا از شیوخ و مدیران نظام در دوره‌های مختلف بودند به دروغ‌زنی متهم کند. برای مثال در این جلسه خبرنگاری می‌پرسد شما طوری آمار داده‌اید که گویا مردم در بهشت زندگی می‌کنند و رئیس‌جمهور فورا اعلام می‌کند که ایران بهشت است و بهترین مردم و آب و هوا و فرهنگ را دارد، نیاز به صغری و کبری چیدن ندارد، انصافا استفاده اینگونه از کلمات پرسشگر نامش پاسخگویی نیست، اما حاضرجوابی چرا.

● سوالات درخواستی

متاسفانه جراید و مطبوعات ما از پس آن همه توقیف و محدودیت‌های بیرونی و درونی به مانند نهال نیمه‌جانی هستند که گه‌گداری با تبر نوازش می‌شوند و از همین‌رو است که اگر یک مصاحبه مطبوعاتی با پخش زنده باشد و خبرنگاران بی‌تجربه و دستپاچه، می‌توان با فشاری روانی سوالات خبرنگاران را به جایی برد که پاسخ‌اش با خیال آسوده مهیاست. در جای‌جای این مصاحبه مطبوعاتی، آقای احمدی‌نژاد از اهالی رسانه می‌خواهند تا سوالات دیپلماسی خارجی مطرح کنند و از مسائل خرده‌ریز داخلی به مسائل کلان جهانی ارتقا یابند، در اجابت این درخواست، چند نفری از خبرنگاران دست به کار می‌شوند و سوال می‌پرسند و از آنجا که این سوالات بر وفق مراد است، رئیس‌جمهور اجازه می‌دهند تا دو پرسش در این زمینه‌ها مطرح شود. باور بفرمایید اینگونه پرسش و پاسخ‌ها صورت خوشی ندارد.

● ابرقدرتی به نام صداوسیما

وقتی تیراژ مطبوعات جدی و منتقد به نیم‌میلیون نمی‌رسد، وقتی صحبت از رادیو و تلویزیون خصوصی یک گناه کبیره است، اینطور می‌شود که روبه‌روی رئیس‌جمهور ترافیک بلندگویی درست می‌شود که وقتی نگاه می‌کنی، همه‌اش از آن یک رسانه است با یک مدیریت واحد خبری و خط قرمزهای معهود. العالم، پرس‌تی‌وی، شبکه خبر، باشگاه خبرنگاران جوان و دست آخر مجری برنامه هم خبرنگار دولت‌خواه و حوزه دولت واحد مرکزی خبر. حداقل برای رعایت ظاهر بهتر بود، عزیزان اجازه می‌دادند تا در نوبت هم شده ابتدا روزنامه‌های منتقد دولت‌ـ همان‌ها که منتقد منصف مانند روزنامه کیهان نیستند‌ـ سوالات را شروع کنند و اینگونه نشود که اولین سوال را واحد مرکزی خبر طرح کند که خبرنگارش از قضا مجری بی‌طرف برنامه است.

● باز هم بدیهیات

باور بفرمایید آن بدیهیاتی که اول آمد در دنیا کارکرد دارد و چون تجربه شده و احیانا چند نفری از کارشناسان صاحب مدرک معتبر درباره‌اش تحقیق کرده‌اند به جایی منتج می‌شود. اینکه یک مصاحبه مطبوعاتی دو ساعت‌ونیم طول بکشد و نوبت هم به همه برسد، دلیلی بر اقناع افکار عمومی نیست. قرار نیست به همه پرسش‌ها پاسخ داده شود حتی اعلام اینکه به این سوال پاسخ داده نمی‌شود بهتر از دست به‌سرکردن و به‌شوخی و خنده بردن بحث است گاهی هم معذرت‌خواهی و پذیرفتن خطاها،‌ خدشه‌ای به ادعاهای اصولگرایانه وارد نمی‌کند.

محمد رهبر