اظهارات روحانی و تأملی بر مذاکرات ژنو

گر چه مذاکرات فشرده و پیچیده کشورمان با کشورهای ۱ ۵ در ژنو پس از ۳ روز برگزاری جلسات و نشست های چند جانبه منجر به دست یابی به توافق و حتی انتشار تفاهم نامه نشد و هر چند بسیاری از پیش بینی ها هم از سخت بودن و امکان به نتیجه قطعی نرسیدن مذاکرات حکایت می کرد اما مذاکرات حساس و پیچیده اخیر برخی واقعیت ها را آشکارتر کرد

گر چه مذاکرات فشرده و پیچیده کشورمان با کشورهای ۱+۵ در ژنو پس از ۳ روز برگزاری جلسات و نشست های چند جانبه منجر به دست یابی به توافق و حتی انتشار تفاهم نامه نشد و هر چند بسیاری از پیش بینی ها هم از سخت بودن و امکان به نتیجه قطعی نرسیدن مذاکرات حکایت می کرد اما مذاکرات حساس و پیچیده اخیر برخی واقعیت ها را آشکارتر کرد.

۱ - اول این که این مذاکرات پیچیده نشان داد کشورمان مثل همیشه برای مذاکره به منظور شفاف سازی هر چه بیشتر موضوع هسته ای جدی است و با زبان منطق و تعامل و احترام متقابل درصدد رفع سوءتفاهم های خودساخته غرب در موضوع هسته ای کشورمان است.

۲ - برنامه تیم مذاکره کننده هسته ای کشورمان و نوع تعاملات آنان به خوبی نشان می دهد که این عزیزان با دست پر و اختیارات لازم پای میز مذاکره نشسته اند و ضمن تلاش برای دفاع از حقوق ملت به جدیت به دنبال این مسئله اساسی هستند که بهانه را از دست دشمنان و طرف های مذاکره بگیرند.

۳ - تعدد نشست ها در ژنو و وادار شدن کشورهای ۱+۵ برای برگزاری نشست های متعدد با یکدیگر پس از مذاکرات تیم هسته ای کشورمان با خانم اشتون نماینده اتحادیه اروپا نیز می تواند بیانگر این باشد که ایران نه تنها در مذاکرات جدی است و مذاکره را برای مذاکره نمی خواهد بلکه حرف ها و مواضع مطرح شده از طرف تیم هسته ای کشورمان به گونه ای بوده است که وزرای کشورهای ۱+۵ به طور غیرمنتظره و سریع در ژنو گرد هم آیند و با یکدیگر و با تیم کشورمان مذاکراتی انجام دهند.

۴ - عدم توافق در مذاکرات اخیر و این که حتی تفاهم نامه ای پس از ۳ روز مذاکره نفس گیر و پیچیده امضا نشد باز هم به خوبی نشان داد که همانطور که مقامات رژیم صهیونیستی بارها و بارها آشکارا گفته اند بیش از همه به دنبال به توافق و به سرانجام نرسیدن مذاکرات هسته ای کشورمان با ۱+۵ هستند و البته این بار پاریس به نمایندگی از تل آویو در مذاکرات ژنو کارشکنی کرد که شاید همین کارشکنی فرانسه یکی از عوامل موثر و اصلی به توافق نرسیدن مذاکرات در این مرحله شد و همین موضوع به روشنی نشان می دهد که رژیم صهیونیستی به دلایل متعدد از به سرانجام نرسیدن مذاکرات بیشترین نفع را می برد البته این موضوع حتی قبل از انجام مذاکرات از عصبانیت و مواضع غیرعقلانی نتانیاهو در مصاحبه های متعددش آشکار بود. البته برخی کشورهای عربی نیز از جمله کشورهایی هستند که به شدت از به نتیجه نرسیدن مذاکرات ایران و ۱+۵ منافع گوناگون سیاسی و اقتصادی کسب می کنند و به هیچ عنوان راضی نیستند که این مذاکرات به سرانجام برسد و هر کاری که بتوانند برای به شکست کشاندن مذاکرات انجام می دهند چرا که منافعشان را در ادامه اختلاف و تشدید تحریم ها و سختگیری ها بر ایران می دانند.

۵ - گر چه هنوز اخبار مستند و دقیقی از آنچه در مذاکرات مطرح شده به صورت رسمی منتشر نشده است اما شواهد و قرائن از زیاده خواهی برخی کشورهای ۱+۵ و اختلاف نظر در بین آنان حکایت می کند و گویا برخی از این کشورها قصد دارند «کم بدهند» و «زیاد بستانند» همانطور که درست یک روز قبل از انجام مذاکرات در ژنو اوباما رئیس جمهور آمریکا در یک مصاحبه تلویزیونی به صراحت گفت: «کار ما این نیست که به ایران اعتماد کنیم...» و در جای دیگری گفت: «بنابراین لازم نیست ما به آن ها اعتماد کنیم... آنچه ما باید انجام دهیم این است که از منظر ما آنچه آن ها انجام می دهند قابل تأیید باشد و مطمئن شویم که یک معامله (توافق) خوب در حال انجام است».

و البته آقای اوباما این بار هم با وقاحت و گستاخی هر چه تمام تر دست از این ترجیع بند پلشت و پلید خود برنداشت و تأکید کرد «هیچ گزینه ای را از جمله گزینه نظامی برای جلوگیری از دست یابی ایران به سلاح هسته ای از روی میز برنداشته ام». این گنده گویی و خزعبل گویی اوباما در حالی دیری است که به ترجیع بند حرف هایش بدل شده که هم او و هم دیگران به خوبی می دانند که به دلایل مختلف اسلامی و انسانی و بشردوستانه و به دلیل بسیار مهم فتوای مقام معظم رهبری، ایران هیچ گاه در صدد تولید و در اختیار داشتن سلاح هسته ای نیست و این مسئله را بارها و بارها هم رهبری عزیز و هم دیگر مسئولان کشور آشکارا اعلام کرده اند که در دکترین دفاعی ایران سلاح هسته ای هیچ جایگاهی ندارد اما این حرف بسیار بی ربط را اوباما در حالی تکرار می کند که هم او و هم دیگران به خوبی می دانند که نه تنها کلیات بلکه جزئیات فعالیت های هسته ای کشورمان دائماً با دوربین های آژانس تحت کنترل و مراقبت است اما گویا آقای اوباما افکار عمومی را به هیچ انگاشته که این گونه برای خوشامد لابی قوی صهیونیستی در آمریکا و رژیم اسرائیل سخن می گوید البته برخی می گویند که بعضی حرف های رئیس جمهور آمریکا به خاطر راضی کردن و کاستن از فشار سنای آمریکا و برخی افراطیون آمریکائیست اما هر چه هست ملت بزرگ ایران هیچگاه از هیچ کس زبان زور و تهدید را نپذیرفته و نخواهد پذیرفت که این ملت در طول تاریخ نشان داده است عزت و استقلال و شرف خود را با جان پاس می دارد و اجازه تهدید و تحقیر مردم و کشورشان را به احدی نمی دهد و چه نیکو امروز دکتر روحانی منتخب ملت بزرگ ایران در مجلس بار دیگر با زبانی رسا تأکید کرد «ما به زبان و عمل به طرف های مذاکره کننده گفته ایم که به هیچ عنوان تهدید، تحریم، تحقیر و تبعیض جواب نخواهد داد و جمهوری اسلامی ایران در برابر تهدید هیچ قدرتی سر فرود نمی آورد».

۶ - نکته دیگر این که شکل مذاکرات اخیر و سطح مذاکره کنندگان حاضر در جلسات نشان می دهد که گر چه این بحث های پیچیده منجر به توافقی نشد اما آنچه در جلسات مطرح شد، بسیار جدی و حساس بوده است که آقای جان کری وزیر امور خارجه آمریکا را از خاورمیانه و لاوروف را از مسکو به ژنو کشاند و اگر چه این دور مذاکرات منجر به توافقی جدی نشد اما سخنان خانم اشتون مبنی بر سازنده و جدی بودن مذاکرات و ادامه مذاکرات در ۱۰ روز آینده علیرغم اختلافات جدی، خود نشان دهنده نوعی پیشرفت و حرکت رو به جلو در ادامه مذاکرات است. اظهارات جان کری نیز گر چه جملات تلخ و گزنده و گنده گویی هایی از جنس جملات اوباما دارد و حرف های رئیس جمهورش را با کلماتی دیگر از جمله این که «پنجره دیپلماسی کنونی برای همیشه باز نخواهد بود» تکرار می کند و می گوید: آمریکا برای توافق با ایران عجله نمی کند و ادامه می دهد: «یک توافق بد، بدتر از توافق نکردن است» اما در بخشی از گفته هایش در جمع خبرنگاران پس از مذاکرات ژنو به این نکته هم اشاره می کند که گفت وگوها بر اساس «احترام متقابل اما جدی برگزار شد» و «طرفین مذاکره در حالی ژنو را ترک می کنند که به هم نزدیک تر شده اند» و ابراز امیدواری کرده که «ایران و گروه ۱+۵ بتوانند در هفته های آینده به توافق دست یابند». هر چند همه این حرف ها چیزی از گزندگی و تلخی و سخنان اهانت آمیز رئیس جمهور اوباما نمی کاهد آنجا که یک روز قبل از مذاکرات در مصاحبه با شبکه خبری NBC با وقاحت گفت: «اگر ایران جلوی پیشرفت برنامه هسته ای را بگیرد و بخش هایی از برنامه هسته ای خود را کاهش دهد آمریکا می تواند «تسکین متوسط» را برای کاهش فشار اقتصادی به تهران پیشنهاد کند اما هسته اصلی تحریم ها علیه ایران همچنان باقی می ماند» و پس از گفتن چند جمله دوباره همان ترجیع بند پلشت و تهدیدآمیز خود را مبنی بر روی میز بودن همه گزینه ها حتی گزینه نظامی را تکرار کرد اما گویا او فراموش کرده که با کدام کشور و کدام ملت چنین گستاخانه و متکبرانه سخن می گوید. گویا اوباما فراموش کرده که ایران و ایرانی، استقلال و عزت و غرور خود را به هیچ قیمتی نمی فروشد چه رسد به این که برای گشایش در زندگی اقتصادی که البته حق همه مردم است در مقابل قلدران سر تعظیم فرود آورد و یا پای قراردادی را امضا کند که استقلال و عزت و حقوق امروز و فردای این ملت بزرگ را خدشه دار کند هیهات که این ملت بزرگ و متمدن و انقلابی و مسلمان و هوشیار به کرنش و تعظیم در مقابل ظلم و زور تن دهد البته همانطور که دکتر روحانی بارها تأکید کرده است این ملت بر اساس منطق و عقل و تدبیر و احترام متقابل و حفظ استقلال و عزت و حقوقشان اهل تعامل و گفت وگو و مذاکره هستند و این بار رئیس جمهور چه خوب در مجلس تأکید کرد که «ما تحریم را غیرقانونی و ناکارآمد می دانیم و به خاطر فشار تحریم نیست که پشت میز مذاکره نشسته ایم» و افزود «ما تحریم را به ضرر همه می دانیم و نه تنها به ضرر ملت ایران حتی به ضرر تحریم کنندگان می دانیم» و در فراز دیگری گفت «ما با اهرم عقلانیت، منطق و تدبیر در مقابل دیگران حاضر می شویم و مذاکره را به نفع طرفین مذاکرات و بلکه منطقه و جهان دانست و البته به حق و قاطعانه در کسوت منتخب مردم و مدافع حقوق ملت در حضور نمایندگان مجلس گفت «برای ما خط قرمزها قابل عبور نیست حقوق ملت ایران خط قرمز ماست، منافع ملی خط قرمز ماست و از جمله آن حقوق هسته ای در چارچوب مقررات بین المللی و غنی سازی در خاک ایران است» و افزود «ایران همانند همه کشورهای دیگر است ما در هیچ شرایطی حاضر به تبعیض نیستیم جمهوری اسلامی ایران و ملت ایران از حقوق قانونی خود باید برخوردار باشد».

۷ - و نکته پایانی این که همانطور که رهبر فرزانه انقلاب فرمودند «کشور ما از این مذاکرات ضرر نمی کند چرا که یا این مذاکرات به نتیجه قابل قبولی می رسد که در آن صورت مراد حاصل است و یا مذاکرات به نتیجه نمی رسد که در این صورت حداقل حاصل مذاکرات این است که ظرفیت تحلیلی جامعه و ملت ما گسترش پیدا می کند» و یا به قول دکتر روحانی حداقلش این است که نقش و جایگاه ایران در منطقه و جهان ظهور و بروز بیشتری می یابد و این که افکار عمومی جهان قانع می شود که ایران لجبازی نمی کند و ایران می خواهد با منطق با دنیا مواجه شود.

۸ - اما انصافاً باید از تلاش بی وقفه تیم مذاکره کننده هسته ای و خصوصاً دکتر ظریف که با برنامه ای منسجم و هدفمند و حساب شده برای دفاع از حقوق ملت و گرفتن بهانه از دست دشمن در این مذاکرات پیچیده، حساس، سرنوشت ساز و نفس گیر در مقابل شش کشور صاحب نفوذ جهان حاضر شدند از صمیم دل قدردانی کرد و از این فرزندان انقلاب و رهبری که دلسوزانی آگاه و پیگیر و آشنای به کار هستند صمیمانه تشکر کرد و خدا قوت گفت. خدا یارشان باشد و خدمات صادقانه همه خدمتگزاران به این کشور و مردم را به کرمش قبول فرماید.

نویسنده: کورش شجاعی