بازی غیراخلاقی پرونده سازان

یکی از مولفه هایی که در نظام و رفتار سیاسی مطلوب اسلام و فرهنگ ایرانیان به آن توجه می شود رابطه اخلاق و سیاست است و می توان از منظرهای مختلف به این موضوع پرداخت که آیا اخلاق بر سیاست و حفظ منافع مقدم بوده یا این سیاست است که بر اخلاق تقدم دارد

یکی از مولفه هایی که در نظام و رفتار سیاسی مطلوب اسلام و فرهنگ ایرانیان به آن توجه می شود رابطه اخلاق و سیاست است و می توان از منظرهای مختلف به این موضوع پرداخت که آیا اخلاق بر سیاست و حفظ منافع مقدم بوده یا این سیاست است که بر اخلاق تقدم دارد. در این باره باید گفت مفهوم و تعریف واحدی از اخلاق به ویژه در حوزه سیاست وجود ندارد.

اما به نظر می رسد اخلاق عرفی که غربی ها در جامعه سیاسی خود به آن پایبندند حداقل خواست یک سیاستمدار مسلمان باشد ولی در جامعه و رفتار مطلوب از منظر سیاستمدار مسلمان، اخلاق اجتماعی و فردی اسلام مطلوب غایی است که علاوه بر دربردارندگی اخلاق عرفی غربی ها، کمال اخلاقی را برای نخبگان سیاسی مسلمان دربر داشته است و اعتماد بیشتری را میان توده های مردم و سران سیاستمدار ایجاد می کند. طبعاً اخلاق در مرتبه تئوری بر عمل سیاسی تقدم دارد ولی در عمل گاه با توجیهاتی اخلاق را در پس عمل سیاسی قرار داده و نادیده می انگارند. به گمانم همه ما از اخلاق و تقدم آن در سیاست دفاع می کنیم اما به دلیل مبهم یا تعریف نشده بودن مفهوم در عمل هر کس به سویی می رود. از این رو ابتدا باید پاسخ داد که منظور از اخلاق چیست؟ اخلاق اجتماعی کدام است؟ مرزهای میان اخلاق و مصلحت فردی و اجتماعی کجاست؟ و...

علاوه بر این نگاه سیاستمداران به مقوله قدرت نیز حائز اهمیت است. برای سیاستمدار مسلمان وسیله یی است که با آن در جامعه اصلاح به عمل آورده و با این ابزار به احقاق حق و ابطال باطل کمک کند والا قدرت اگر در مسیری جز این به کار گرفته شود برای یک مسلمان تله و دامی بزرگ و بلکه بتی است که او را به سوی جهنم خواهد برد.

طبعاً در چنین نظامی نقد نیز با تعریف درست آن جایگاهی بس بلندپایه دارد و آنان که مورد نقد واقع می شوند از ناقدان خویش استقبال می کنند لذا منتقدان نه تنها مصونیت دارند بلکه باید تشویق هم بشوند. منتقدان در این جامعه نیز جایگاه خود را دارند. چه آنکه نقد باعث نشاط و سلامت جامعه در حوزه های مختلف است. البته در هر کاری از افراط و تفریط باید خودداری کرد. فقدان نقد باعث مرگ جامعه در چنگال تحجر می شود و افراط در نقد بدون ارائه راهکار هم انگیزه های عمل را از مسوولان می گیرد. در این میان رسانه ها به عنوان وسیله یی که یکی از کارکردهایش انتقال پیام است و نقش مهمی را در فضاسازی های سیاسی و همچنین رساندن صدای منتقدان بازی می کنند رسالت مهمی بر عهده دارند. رسالت رسانه انتقال صادقانه پیام به مخاطبان و عمق بخشیدن به حرکت های مصلحانه برای بهبود امور در مسیر پیشبرد جامعه به سوی کمال است. لذا هر حرکتی که جامعه را از مسیر تکامل دور سازد برخلاف رسالت رسانه عمل کرده است.

اکنون البته جریان اصلاح طلب و منتقد با مسائلی روبه رو شده اند که توجه به نکاتی در ارتباط با شرایط فعلی این جناح و بررسی دقیق آن ضروری است.

به خصوص آنکه آینده فعالیت و حضور سیاسی جریان اصلاح طلبی نیز باید در نظر گرفته شود. اصلاح طلبان از ابتدا دچار نوعی بحران تئوریک بودند که با مسکن های ترجمه یی از دیدگاه های غیربومی آن را تسکین می بخشیدند ولی این بحران هر لحظه خود را در هر حرکتی به نمایش می گذاشت و می گذارد. در عرصه مدیریت جریان ها هم هر حرکت اصلاح طلبان سریعاً باعث می شد مدیریت از دست معتدلان و عقلا خارج شده و به چنگ افراطیون بیفتد. در وقایع اخیر انتظار می رفت با علم به این اشکال مدیران جدید جریان اصلاحات افراطی ها را به حاشیه برانند در حالی که خودشان نه فقط مغلوب افراطی ها شدند بلکه خود تغییر ماهیت دادند که باعث تاسف است چرا که این عمل ظرفیت بسیار بالای جریان اصلاحات را تا حدود زیادی به هرز برد. گمان دارم جریان اصلاحات نظیر هر جریان دیگری هرگز نخواهد مرد ولی تا حدود زیادی تاثیر گذاری سیستماتیک خود را از دست بدهد. آنها یک دوره یک سال تا دوساله در اختیار دارند تا با بازسازی خودشان و شکل دهی به رهبری جدید و جمع بندی از وقایع به نوعی حضور موثر و قابل پذیرش برسند والا فقدان آنها در صحنه سیاسی حتی بر آینده رقیب هم تاثیر خواهد گذاشت.

در حال حاضر برخی جریان ها در ارتباط با افراد و گروه ها دست به پرونده سازی می زنند و اهداف خود را از این کار دنبال می کنند. باید گفت پرونده سازی عملی نادرست و خلاف است از سوی هر که باشد و علیه هر کس صورت پذیرد. پرونده سازی را که عملی نادرست است نباید با انتقاد در یک صف نشاند. انتقاد عملی درست است و هیچ کس نباید از دایره نقد بیرون گذاشته شود. دلیل پرونده سازی ها را باید از پرونده سازان پرسید و بعید نیست به آن به عنوان یک بازی سیاسی نگاه کنند که البته خلاف اخلاق است. ولی اگر قداست های خیالی افراد برای نقد شکسته شود باید از آن استقبال کرد.

امیرمحبیان

موسس حزب نواندیشان ایران اسلامی