خود‌شناسی، خدا‌شناسی است

همه کسانی که دغدغه کار فرهنگی تربیتی دارند برای خود لیستی از موضوعات مختلف را نوشته‌اند که تصور می‌کنند نیاز دارند بخوانند یا بدانند. نیازهای عمومی همه این افراد چه هدف، خودشان …

همه کسانی که دغدغه کار فرهنگی تربیتی دارند برای خود لیستی از موضوعات مختلف را نوشته‌اند که تصور می‌کنند نیاز دارند بخوانند یا بدانند. نیازهای عمومی همه این افراد چه هدف، خودشان باشند چه، مخاطب‌شان، مملو از موضوعات مختلف فردی و اجتماعی است.

هم‌اینک، مجموعه‌های بزرگ و کوچکی در کشور در حال فعالیت فرهنگی تربیتی‌اند. می‌توان‌ سراغ‌شان رفت و نظام‌نامه معرفتی تربیتی‌شان را خواست. البته به دلیل عدم انسجام فکری مبلغان دین در این زمینه‌ها، انسجام فکری فعالان این عرصه‌ها نیز محقق نشده اما در میان همه آنها که بگردی، کمتر به موضوع معرفت‌النفس برمی‌خوری! البته خودشناسی و خودسازی و... معمولا در دستور کار هستند اما تقریری که از آنها شده عمدتا به نحو حصولی بوده لذا فرد کمتر با آنها ارتباط گرفته است. وقتی می‌گوئیم حضوری الزاما به معنای مقدس بودن نیست بلکه روشی تجربی و حاضر نزد فرد مورد نظر است که مدام می‌تواند همراه او باشد. در این روش صرفا پرده‌ها کنار زده می‌شود تا فرد بتواند خود را بیابد.

دو حدیث مهم «معرفه النفس انفع المعارف» و «من عرف نفسه فقد عرف ربه» را همه شنیده‌ایم و از کثرت شنیدن حفظیم! اما هیچ گاه پاسخ درخوری به این مساله نداده‌ایم و به تناسب تاکید بر «نافع‌ترین» به این موضوع بها نداده‌ایم. این‌که مولا فرمود: «اتزعم انک جرم صغیر و فیک انطوی العالم الاکبر» را هم برخی به ویژگی‌های عجیب و غریب بدن انسان تعبیر کرده‌ایم! وا حسرتا!

اینها در حالی است که متفکران بزرگ اسلامی نیز بر این موضوع تاکیدی ویژه داشته‌اند. علامه طباطبایی می‌فرمایند: «اولین غیبی که برای هر کس باید مشخص شود شناخت خود است.» حضرت امام خمینی می‌گویند: «معرفت به نفس نردبان راهیابی به آسمان معارف و حقایق است.» ریشه غفلت از این موضوع در فعالیت‌های فرهنگی تربیتی را در کجا باید جستجو کرد؟! بهره‌مندمان کنید!

وبلاگ آرمان خواهی